“Shopping” lãi suất
Đầu tháng 9/2025, Lại Hương - nhân viên giao dịch Ngân hàng X trên đường Phan Đình Phùng đành chấp nhận một khách hàng VIP chuyển sang Ngân hàng Y trên đường Nguyễn Biểu bởi lãi suất huy động thấp hơn.
“Mặc dù đã cố gắng thuyết phục, nhưng vì mức lãi suất không đủ hấp dẫn nên chúng tôi cũng phải chấp nhận. Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi khi sang tháng 10, Ngân hàng đã có cơ chế lãi suất mới và chúng tôi đang thảo luận với khách hàng”, nhân viên này nói.
Câu chuyện khách hàng “shopping” lãi suất giữa các ngân hàng không phải chuyện lạ bởi lãi suất huy động hiện nay được nhận định là ở mức rất thấp, đặc biệt khi khách hàng so sánh với mức độ trượt của giá cả hàng ngày. Mức chênh lãi suất thậm chí chỉ 0,2%/năm cũng khiến dòng tiền huy động “chảy” từ ngân hàng này sang ngân hàng khác, chưa kể thanh khoản hệ thống ngân hàng đang chịu áp lực lớn khi lãi suất vay mượn giữa các tổ chức tín dụng bất ngờ tăng vọt.
Được biết, Ngân hàng Nhà nước đã phải bơm ròng hàng nghìn tỷ đồng để hỗ trợ thị trường liên ngân hàng trong mấy tuần qua. Nguyên nhân được xác định là do 2 áp lực chính: Tăng trưởng tín dụng mạnh vào giai đoạn cuối năm và hơn 180.000 tỷ đồng các hợp đồng repo dự kiến đáo hạn trong tháng 10.
TS. Cấn Văn Lực - chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV cho biết, chi phí huy động vốn có xu hướng tăng nhẹ khi một số ngân hàng áp dụng chính sách tặng thêm lãi suất, các hình thức ưu đãi đa dạng trong bối cảnh: Thứ nhất, tín dụng tăng tốc trong quý III và 9 tháng đầu năm 2025; thứ hai, thanh khoản của các tổ chức tín dụng không còn dồi dào khi huy động vốn tăng chậm hơn tốc độ tăng cho vay (huy động vốn tăng 9,74% trong khi cho vay tăng 13,4% so với đầu năm) và nguồn tiền gửi dịch chuyển vào các kênh đầu tư có lợi suất cao hơn như chứng khoán, bất động sản, vàng…; thứ ba, các ngân hàng tăng cường huy động tiền gửi để đáp ứng các tỷ lệ an toàn thanh khoản và nhu cầu tín dụng thường tăng cao trong các tháng cuối năm.
“Dự báo cuối năm 2025, lãi suất huy động cơ bản sẽ ổn định, nhưng có thể tăng tại một số thời điểm”, ông Lực nói.
Còn ông Ngô Đăng Khoa - Giám đốc Khối Ngoại hối, thị trường vốn và dịch vụ chứng khoán, HSBC Việt Nam cho hay, những yếu tố quan trọng nhất đang và có thể sẽ tiếp tục chi phối xu hướng lãi suất trong thời gian tới là tỷ giá; tình hình xuất nhập khẩu trong những tháng tới khi những tác động thuế quan bắt đầu thể hiện rõ nét hơn lên giá cả hàng hóa, lạm phát và nhu cầu tiêu dùng ở Mỹ và các nước; tăng trưởng cho vay, huy động vốn và giải ngân đầu tư công.
Dư địa giảm lãi suất là khó
Trong câu chuyện của chị Hương chia sẻ, một số khách hàng gửi tiết kiệm vừa qua, khi sổ đáo hạn đã rút ra mua USD tự do hoặc mua vàng với kỳ vọng tăng giá bởi tái tục sổ thì lãi suất đang khá thấp. Bản thân chi nhánh hay phòng giao dịch ngân hàng cũng phải rất xoay sở để hoàn thành chỉ tiêu huy động.
Một lãnh đạo cao cấp BIDV nhận định, trong quý IV/2025, chênh lệch lãi suất VND - USD khả năng vẫn dao động ở mức cao trong bối cảnh lãi suất USD có xu hướng giảm và lãi suất VND liên ngân hàng duy trì mặt bằng cao hơn so với vùng lãi suất OMO. Cụ thể, lãi suất USD liên ngân hàng dự kiến dao động trong vùng 3,5-4%/năm, giảm 25-50 điểm phần trăm khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) kỳ vọng giảm lãi suất thêm 1-2 lần từ nay cho đến cuối năm; còn lãi suất VND liên ngân hàng dự kiến tiếp tục dao động chủ đạo ở mặt bằng cao hơn so với vùng lãi suất OMO do tác động của các yếu tố sau:
Thứ nhất, về chính sách tiền tệ, bên cạnh định hướng nới lỏng chính sách tiền tệ, thông điệp gần đây của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước cũng nhấn mạnh hơn mục tiêu ổn định vĩ mô, lạm phát và tỷ giá. Đây là sự dịch chuyển kịp thời và cần thiết khi áp lực tỷ giá có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây và tín dụng đang được thúc đẩy mạnh mẽ để hỗ trợ nền kinh tế. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục duy trì lãi suất OMO ổn định quanh mức 4%/năm và điều tiết các công cụ trên thị trường mở một cách linh hoạt, có thể thận trọng hơn tại những thời điểm tỷ giá leo thang.
Thứ hai, về thanh khoản VND, mặc dù kỳ vọng được hỗ trợ bởi dòng tiền từ ngân sách nhà nước do giải ngân đầu tư công đẩy nhanh hơn về cuối năm, nhưng áp lực vẫn khá lớn khi tiền mặt ra ngoài lưu thông có xu hướng tăng cao theo chu kỳ và các dòng tiền hỗ trợ từ phía Ngân hàng Nhà nước, Kho bạc Nhà nước được điều tiết không quá dồi dào để hỗ trợ ổn định tỷ giá. Cân đối huy động vốn - cho vay của hệ thống ngân hàng dự báo tiếp tục thu hẹp trong quý IV/2025 khi tăng trưởng cho vay kỳ vọng được đẩy mạnh về cuối năm và cao hơn khoảng 3-3,5% so với tăng trưởng huy động vốn.
“Tỷ giá USD/VND hiện vẫn chịu áp lực tăng do nhu cầu thanh toán thường cao hơn những tháng cuối năm, trong khi khối nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán tiếp tục bán ròng, nên dư địa để giảm thêm lãi suất là khó. Dù vậy, lạm phát đang khá ổn định và thấp hơn mục tiêu đề ra, nên áp lực từ lạm phát để tăng lãi suất là thấp. Nhìn chung, lãi suất sẽ tiếp tục khá ổn định và dao động trong biên độ hẹp trong quý cuối năm”, ông Khoa nhận định.
Bài toán của doanh nghiệp
Báo cáo tóm tắt tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 5 năm 2021-2025; Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 và 5 năm 2026-2030 của Ngân hàng Nhà nước gửi Quốc hội cho biết, thời gian tới, tỷ giá và thị trường ngoại tệ khả năng tiếp tục chịu áp lực lớn từ các yếu tố phức tạp trên thị trường quốc tế. Mặt bằng lãi suất có nhiều sức ép trong thời gian tới do:
Một là, lãi suất cho vay đã giảm sâu thời gian qua; hai là, mặt bằng lãi suất thế giới có xu hướng giảm, nhưng lãi suất của Fed vẫn ở mức cao (hiện ở mức 4-4,25%/năm) và thị trường tài chính toàn cầu khó đoán định dưới tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ; ba là, nhu cầu vốn tín dụng cho sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng dự kiến gia tăng, trong khi huy động vốn toàn hệ thống tổ chức tín dụng có thể bị ảnh hưởng và cạnh tranh từ các kênh đầu tư khác sẽ tạo áp lực đối với mặt bằng lãi suất.
“Áp lực từ cầu kéo (tín dụng dự báo tăng 16-17%, vòng quay tiền ở mức 0,7-0,8 lần, cao hơn năm 2024) và lực chi phí đẩy (tăng giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý, biến động giá năng lượng thế giới do xung đột địa chính trị, chính sách thuế quan của Mỹ...) sẽ là những yếu tố cần quan tâm trong điều hành giá cả, kiềm chế lạm phát những tháng cuối năm 2025”, ông Lực lưu ý.
Ông Tim Evans - Tổng giám đốc HSBC Việt Nam nhấn mạnh: “Vốn là huyết mạch sống còn của bất kỳ doanh nghiệp nào, vì vậy điều quan trọng là phải đảm bảo cho doanh nghiệp Việt tiếp cận được nhiều nguồn vốn”.
Theo lãnh đạo HSBC Việt Nam, các thị trường vốn quốc tế có lợi thế về chi phí vay thấp, đa dạng và thúc đẩy tăng trưởng với nhiều kênh và công cụ tài chính khác nhau, nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng có cơ hội tiếp cận. Do vậy, các doanh nghiệp cần chú trọng 2 điểm:
Thứ nhất, cần ưu tiên xây dựng những yếu tố nền tảng vững mạnh như nâng cao chất lượng báo cáo tài chính theo tiêu chuẩn quốc tế, củng cố bảng cân đối kế toán, duy trì tính đồng bộ và minh bạch, đồng thời áp dụng những thông lệ bền vững vốn hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư quốc tế; thứ hai, có thể tận dụng các mối quan hệ đối tác với các tổ chức tài chính quốc tế như HSBC để đạt được uy tín thông qua hỗ trợ thẩm định, củng cố tín dụng và kết nối với mạng lưới người cho vay và nhà đầu tư toàn cầu.
Trong nỗ lực chủ động, linh hoạt thích ứng với chính sách thuế quan của Mỹ, theo ông Lực, cần hỗ trợ doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, sản phẩm, chuỗi cung ứng khai thác tốt hơn các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết; thúc đẩy các FTA mới với các thị trường mới nâng cấp quan hệ ngoại giao có tiềm năng như Trung Đông, châu Phi, Mỹ La tinh, Trung Á…. Đồng thời, tăng cường kết nối giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài trong nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, chuyển giao công nghệ, phát triển chuỗi cung ứng, tăng tỷ lệ nội địa hóa, đáp ứng các tiêu chuẩn xanh, an toàn…
“Bên cạnh đó, chủ động đàm phán hiệp định thương mại song phương với Mỹ hoặc Hiệp định khung về thương mại và đầu tư (TIFA) nhằm đảm bảo duy trì lợi thế cạnh tranh của Việt Nam với các đối thủ…”, ông Lực chia sẻ thêm.
