Ngày 30/9, tại Hà Nội, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đã tổ chức Hội nghị toàn quốc Tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong lĩnh vực phi nông nghiệp.
HTX vẫn “kẹt” vốn
Chia sẻ tại Hội nghị, ông Phan Huy Sự, Giám đốc HTX Vận tải Nhơn Trạch, với số lượng gần 6.000 xe, gần 10.000 lao động, nhu cầu về vốn của hợp tác xã (HTX) để hàng tháng trả tiền lãi và tiền gốc cho ngân hàng, chi phí nhiên liệu, tiền lương cho người lao động và các chi phí khác hàng tháng là rất lớn.
Tuy nhiên, theo Giám đốc HTX Vận tải Nhơn Trạch, việc tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi là hết sức khó khăn.
“Để giải quyết việc trước mắt, một số thành viên HTX thậm chí phải vay nóng với lãi suất cao, ảnh hưởng đến thu nhập. Điều này cũng đi ngược lại với chủ trương tích cực chống tín dụng đen”, ông Phan Huy Sự nhấn mạnh.
Thừa nhận thực tế này, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Kim Anh đánh giá, hoạt động cho vay của một số quỹ tín dụng nhân dân còn chưa hiệu quả, lãi suất cho vay vẫn cao dẫn tới hạn chế vai trò liên kết, hỗ trợ cho các HTX.
Báo cáo của Liên minh HTX Việt Nam cho thấy, cả nước hiện có 64.081 tổ hợp tác phi nông nghiệp; 23 Liên hiệp HTX hoạt động trong lĩnh vực phi nông nghiệp; 8.744 HTX phi nông nghiệp. Kinh tế hợp tác, HTX phi nông nghiệp thời gian qua đã phát triển nhanh chóng.
Điều đáng nói, trên thực tế, các HTX chưa tiếp cận được chính sách này, khó tiếp cận vay vốn của các ngân hàng thương mại do đa số các HTX không đáp ứng được những điều khoản, thủ tục cho vay.
Nói về vấn đề này, ông Phạm Công Bằng, Giám đốc Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Trung ương cho biết, hiện nay chưa đến 20% các HTX có khả năng tự lực vốn sản xuất kinh doanh, trong khi đó, khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng lại vô cùng hạn chế, chỉ chiếm dưới 1%.
Theo ông Bằng, vấn đề vốn vẫn là “điểm nghẽn”, khó khăn lớn nhất của HTX. Thiếu vốn khiến nhiều HTX không thể mở rộng sản xuất kinh doanh.
“HTX còn có khả năng rơi vào nguy cơ phá sản khi tiếp cận vốn khó khăn. Những HTX muốn vươn lên tiếp cận công nghệ cao cũng gặp rất nhiều khó khăn. Nếu như không giải quyết được vấn đề vốn, thì không có sự chuyển đổi sản xuất theo mô hình chuỗi và sẽ không có sự tăng trưởng bền vững”, ông Bằng nhận định.
Tính đến nay, tổng số có 5.730 lượt HTX phi nông nghiệp và 607 lượt THT và thành viên HTX phi nông nghiệp được vay vốn từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX các cấp. Tổng doanh thu cho vay là trên 6.000 tỷ đồng, tổng dư nợ các Quỹ hỗ trợ là 1,3 tỷ đồng (tính đến 31/12/2017). Lãi suất cho vay trung bình là 5,4%.
Do vậy, các HTX đề nghị, sớm có giải pháp triển khai hỗ trợ cho vay ưu đãi đối với các HTX vận tải. “Cần phải hỗ trợ ưu đãi cho HTX vận tải về vấn đề tín dụng, qua đó giảm thiểu tiêu cực, giảm chi phí, tăng năng xuất, tăng thu nhập, ổn định đời sống và giúp cho HTX phát triển bền vững”, Giám đốc HTX Vận tải Nhơn Trạch kiến nghị.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã phát biểu kết luận hội nghị. (Ảnh:TTXVN)
Kinh tế tập thể, Hợp tác xã phát triển vẫn chưa tương xứng tiềm năng
Phát biểu tại hội nghị, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ đánh giá cao những nỗ lực của các bộ, ngành và địa phương trong phát triển của kinh tế tập thể và hợp tác xã nói chung, lĩnh vực phi nông nghiệp nói riêng.
Phó Thủ tướng cũng biểu dương kinh tế tập thể sau 15 năm thực hiện Nghị quyết 13-NQ/TW đã có nhiều chuyển biến, nhiều loại hình phát triển đa dạng trên các lĩnh vực, từng bước phát huy hiệu quả, góp phần xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo, nâng cao đời sống nhân dân và phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.
Điều này góp phần khẳng định Nghị quyết 13-NQ/TW là một chủ trương đúng đắn nhằm hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, giúp các hợp tác xã thoát khỏi tình trạng yếu kém.
Không những thế, kinh tế tập thể, hợp tác xã trong lĩnh vực phi nông nghiệp đã có sự phát triển cả về lượng và chất, vượt qua những yếu kém kéo dài trước đây, hứa hẹn nhiều tiềm năng phát triển mới.
Mặc dù vậy, theo Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, kinh tế tập thể, HTX nói chung và trong lĩnh vực phi nông nghiệp nói riêng vẫn phát triển chưa tương xứng tiềm năng. Nhiều bộ ngành, địa phương chưa có chính sách thu hút cán bộ có năng lực về công tác tại các HTX phi nông nghiệp. Kinh tế tập thể trong lĩnh vực phi nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng thấp trong tổng sản phẩm xã hội, chưa đủ sức đảm nhiệm tốt vai trò cùng với kinh tế Nhà nước ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế định hướng xã hội chủ nghĩa…
Để tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động cho các HTX phi nông nghiệp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị các bộ ngành, địa phương tiếp tục nâng cao nhận thức của người dân và hệ thống chính trị về phát triển kinh tế tập thể, HTX. Hàng năm tổ chức tiếp xúc giữa chính quyền với các HTX phi nông nghiệp để đánh giá hiệu quả hoạt động, nắm bắt khó khăn, kịp thời tháo gỡ.
Đảm bảo thực hiện triệt để, có hiệu quả công tác quản lý Nhà nước đối với kinh tế tập thể trong lĩnh vực phi nông nghiệp. Làm rõ chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ngành, tạo sự thống nhất từ T.Ư đến địa phương nhằm khắc phục tình trạng chồng chéo, phân tán trong quản lý. Đối với những HTX hoạt động kém hiệu quả, cần có chính sách hỗ trợ củng cố tổ chức bộ máy; đào tạo, nâng cao năng lực quản trị…
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đề nghị các bộ ngành, địa phương tiếp tục thực hiện hiệu quả các chính sách hỗ trợ, ưu đãi phát triển kinh tế tập thể khu vực phi nông nghiệp. Đồng thời, rà soát, bổ sung, sửa đổi, ban hành các chính sách mới phù hợp với thực tế.
Trong đó, quan tâm, đẩy mạnh triển khai Chương trình Mỗi xã một sản phẩm; thống nhất cơ chế HTX thế chấp để vay vốn từ ngân hàng và các tổ chức tín dụng. Đặc biệt là nghiên cứu đề xuất, bổ sung nội dung phát triển kinh tế tập thể, HTX trong Nghị quyết đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ tới.
