Chiều 26/4, sau ba ngày xét xử, TAND TP HCM tuyên phạt Trương Vui (59 tuổi, nguyên Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty cổ phần xuất nhập khẩu lâm sản, hàng tiểu thủ công nghiệp - Upexim) án tù chung thân về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Cố ý làm trái quy định của nhà nước trong quản lý kinh tế.
Liên quan vụ án, Tống Thị Bích Loan (61 tuổi), Châu Thị Khoa (nguyên giám đốc, phó giám đốc Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Biên Hòa - Bihimex) cùng lĩnh 10 năm tù về tội Cố ý làm trái quy định của nhà nước trong quản lý kinh tế. Nguyễn Thị Mỹ Dung (nhân viên phòng kinh doanh Bihimex) nhận 3 năm tù về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Theo cáo trạng, Công ty Upexim thành lập năm 2002, chuyên sản xuất kinh doanh, xuất nhập khẩu lâm sản và hàng tiểu thủ mỹ nghệ, sản xuất hàng may mặc... Năm 2010, UBND TP HCM chỉ định bán nhà đất số 4-6 Hồ Tùng Mậu (quận 1), rộng hơn 600 m2, cho Công ty Upexim.
Do không có khả năng tài chính, ông Vui bàn với các thành viên HĐQT để Công ty Cổ phần đầu tư thương mại - Tradeco tham gia góp vốn hợp tác kinh doanh xây dự án Upex Tower. Upexim sau đó đã nhận 60 tỷ đồng - tương đương một nửa giá trị quyền sử dụng đất từ Tradeco.
Tuy nhiên, khi được Công ty Kim Cương Xanh đặt vấn đề mua lại căn nhà trên với giá 330 tỷ đồng, ông Vui đồng ý. Số tiền trên hợp đồng chuyển nhượng chỉ ghi giá 280 tỷ đồng.
Công ty Kim Cương Xanh đã nhiều lần chuyển cho Upexim tổng cộng 120 tỷ đồng. Trong đó ông Vui nhận 59 tỷ tiền mặt nhưng không nhập vào sổ sách của công ty.
Đến năm 2012, ông Vui thông qua 2 công ty do mình lập ra để vay Agribank chi nhánh Sài Gòn 110 tỷ đồng, thế chấp bằng căn nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu, không thông báo cho các bên biết thực trạng căn nhà có đồng sở hữu. Do không có khả năng thanh toán, ông Vui chiếm đoạt của nhà băng 68,5 tỷ đồng.
Cũng trong thời gian này, ông Vui đã thỏa thuận bán thêm cho Tradeco 20% giá trị căn nhà với giá 24 tỷ đồng để lấy tiền trả nợ ngân hàng khác và tiếp tục "ém" chuyện đã thế chấp căn nhà cho Agribank.
Cơ quan điều tra xác định, ông Vui còn dùng một thửa đất ở Bình Dương thế chấp cho Agribank Chi nhánh quận 1 để vay tiền và chiếm đoạt của nhà băng này gần 7 tỷ đồng, trong khi bất động sản này đã được thế chấp cho một ngân hàng khác.
Liên quan vụ án, từ năm 2009 đến 2013, bà Loan và cấp dưới đã thông đồng với ông Vui lập 173 hợp đồng mua bán hàng hóa khống giữa Upexim, Bihimex với các công ty do Vui lập ra để vay tiền từ Bihimex, gây thiệt hại cho công ty này 144,5 tỷ đồng.
Về trách nhiệm dân sự, HĐXX tuyên buộc Upexim trả cho Tradeco khoản tiền tương đương 50% giá trị căn nhà 4-6 Hồ Tùng Mậu. Bởi hợp đồng hợp tác giữa Upexim và Tradeco là hoàn toàn tự nguyện, đúng pháp luật, hợp pháp. Để đảm bảo quyền lợi cho các bên, việc giải quyết quyền sở hữu tài sản trong vụ án hình sự này là phù hợp.
HĐXX tuyên tiếp tục kê biên căn nhà để đảm bảo nghĩa vụ thi hành của các bên liên quan. Nếu các bên không thực hiện nghĩa vụ thì cơ quan thi hành sẽ tổ chức kê biên, bán đấu giá, hoàn trả cho Tradeco 50% giá trị bất động sản này. 50% còn lại sẽ được đảm bảo cho nghĩa vụ thanh toán khoản vay của Upexim đối với Agribank, Công ty Kim Cương Xanh và những người liên quan khác.
Còn bị cáo Trương Vui phải bồi thường cho Công ty Kim Cương Xanh 105 tỷ đồng, Agribank 7 tỷ đồng đã chiếm đoạt.
Trước đó, các bên có quyền lợi liên quan đến căn nhà thuộc khu "đất vàng" này đưa ra quan điểm khác nhau trong việc giải quyết trách nhiệm dân sự.
Luật sư của Tradeco đề nghị HĐXX tuyên công ty này được quyền sở hữu 50% giá trị khu đất thông qua hợp đồng góp vốn năm 2010, bởi hợp đồng vẫn có giá trị pháp lý. Họ đề nghị toà tiếp tục kê biên bất động sản này, giao lại cho Tradeco và Agribank quản lý nhằm giải quyết khắc phục hậu quả trong vụ án.
Không đồng tình với quan điểm này, luật sư Vũ Phi Long (bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Upexim) cho rằng, hợp đồng góp vốn giữa Tradeco và Upexim được ký kết trước khi bị cáo Vui thực hiện hành vi sai phạm. Đến nay, hợp đồng này vẫn có hiệu lực thi hành, quy định đầy đủ quyền và nghĩa vụ các bên. Đây là quan hệ dân sự giữa các bên, nếu Tradeco muốn đòi 50% giá trị khu đất 4 - 6 Hồ Tùng Mậu thì cần khởi kiện theo trình tự tố tụng dân sự.
"Việc Tradeco yêu cầu HĐXX trong vụ án hình sự giải quyết, phân chia luôn quyền sở hữu tài sản, trong khi hợp đồng góp vốn không có yếu tố hình sự là không có căn cứ, không đúng với thẩm quyền của tòa án xét xử hình sự", luật sư Long nêu quan điểm và cho biết việc giải quyết tranh chấp liên quan đến hợp đồng này bằng một phiên tòa dân sự là nguyên tắc công bằng, dân chủ cho cả hai bên.
