Trâm Nguyễn là một sinh viên mới tốt nghiệp một trường đại học tại Mỹ vào tháng 6/2019. Hiện Trâm mới gia nhập thị trường lao động tại Việt Nam được hơn 1 năm nay. Bốn năm học tập tại Mỹ cho Trâm một bài học, rằng: phải tiết kiệm và đầu tư từ sớm để có thể đạt được tự do tài chính trong 10-20 năm nữa. Vì thế em đã lên kế hoạch mỗi tháng bỏ ra 5 triệu đồng để tích lũy cổ phiếu của FPT- công ty công nghệ thông tin hàng đầu của Việt Nam. Trâm nhận định, giờ là thời của công nghệ 4.0 và khoản đầu tư vào FPT sẽ giúp mình gia tăng tài sản một cách bền vững trong nhiều năm tới.
Ba tháng trước đây, Trâm tiến hành mở tài khoản chứng khoán tại một công ty chứng khoán hàng đầu tại Việt Nam với nền tảng giao dịch online nhanh, đáng tin cậy và thân thiện với người dùng. Thêm vào đó, những khách hàng mới như Trâm còn được miễn phí giao dịch trong thời gian đầu. Sau 3 tháng, với tổng số vốn đầu tư là 15 triệu đồng, ở mức giá đóng cửa hôm nay (3/3) của cổ phiếu FPT là 77.000 đồng, Trâm đã có khoản lãi lên tới gần 40%.
Phá sản
Kế hoạch tích lũy cổ phiếu nói trên của Trâm có thể sẽ phải phá sản trong thời gian tới. Bởi nếu HOSE nâng lô giao dịch cổ phiếu lên 1.000 cổ phiếu/lệnh và giá cổ phiếu này tăng cao hơn nữa, Trâm sẽ phải từ bỏ việc tích lũy cổ phiếu FPT hàng tháng. Hoặc có thể Trâm sẽ phải lên kế hoạch rót vốn 16 tháng/lần để tích lũy thêm cổ phiếu, thay vì 2 tháng/lần như hiện nay, bởi mỗi lô giao dịch với giá đóng cửa của ngày hôm nay đã có giá trị lên tới gần 80 triệu đồng.
“Nếu phải làm như vậy, có lẽ em sẽ phải từ bỏ kế hoạch tích lũy tài sản bằng cổ phiếu này của em”, Trâm nói một cách tiếc nuối, bởi khoản đầu tư của em đang cho kết quả tốt, mặc dù mới chỉ trong ngắn hạn.
Hôm qua nhiều tờ báo đã thông tin về việc lãnh đạo Sở giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE) đăng đàn nói với báo giới về một trong những đề xuất của cơ quan này là nâng lô giao dịch cổ phiếu trên sàn HOSE lên 1.000 cổ phiếu/lệnh để giải quyết vấn đề nghẽn lệnh của sàn giao dịch lớn nhất cả nước này.
Vấn nạn nghẽn lệnh là vấn đề được cộng đồng nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam hết sức quan tâm trong nhiều tháng trở lại đây, bởi việc này gây ảnh hưởng lớn đến giao dịch và hiệu quả đầu tư của họ. Vì thế, phát biểu của lãnh đạo HOSE thu hút sự quan tâm đặc biệt của báo giới và cộng đồng đầu tư chứng khoán.
Ngay sau khi các báo đăng tải thông tin này, trên các chat room của giới đầu tư chứng khoán đã xuất hiện không ít ý kiến trái chiều về vấn đề này. Một nhà đầu tư tên Dũng than: “Toàn tắc đường vào lúc 14h trong suốt hơn 3 tháng nay. Qui định tối thiểu 1.000 cổ/lệnh mà mua những mã như THD (200K đồng/1 cổ) thì vỡ mồm. Lúc đó cổ phiếu lại chỉ dành cho nhà giàu!”.
Anh này còn nêu ý kiến với giọng giận dỗi: “Nâng lên hẳn 100.000 cổ/lô để giảm 100% số lệnh luôn đi, cho các anh tự chơi với nhau, của nhà các anh tất!”.
Ý kiến của nhà đầu tư này không phải là không có lý, bởi việc nâng lô như vậy sẽ gây ra không ít khó khăn cho việc tiếp cận thị trường chứng khoán, đặc biệt các nhà đầu tư nhỏ với số vốn ít như Trâm hoặc những nhà đầu tư mới muốn đầu tư với số vốn nhỏ ban đầu để tập làm quen với thực tế giao dịch và đúc rút kinh nghiệm chứng trường trước khi đầu tư với số vốn lớn hơn nhiều.
Thống kê thị trường cho thấy hiện có không dưới 10 mã cổ phiếu trên HOSE có giá trên 100 ngàn đồng/cổ phiếu. Để sở hữu được những cổ phiếu này, nhà đầu tư sẽ phải chi ra ít nhất là 100 triệu đồng thay vì 10 triệu đồng như hiện nay.
Những hệ lụy khác
Thực tế cho thấy, hàng năm nhiều công ty niêm yết trên HOSE vẫn tiến hành trả cổ tức cho cổ đông bằng cổ phiếu. Số lượng cổ phiếu lẻ này có thể ở hàng đơn vị hoặc thậm chí hàng chục.
Từ đầu năm nay, để giảm nghẽn lệnh trên HOSE, cơ quan này đã tiến hành nâng lô giao dịch lên 100 cổ phiếu/lệnh. Không ít nhà đầu tư vì một lý do nào đó mà bỏ qua thông tin này giờ đây đang phải miễn cưỡng ôm đống cổ phiếu này để chờ được công ty chứng khoán thu gom, thường là ở giá sàn vào lúc thị trường ở vùng đáy.
Nếu một nhà đầu tư nào đó hiện đang sở hữu 99 cổ phiếu RAL thì với giá đóng cửa 211.600 đồng/cổ phiếu trong ngày hôm nay thì nhà đầu tư này đã bị chôn một lượng vốn vào khoảng 21 triệu đồng. Nếu rồi đây lô tối thiểu được nâng lên thành 1.000 thì những nhà đầu tư ‘không may’ này sẽ bị chôn một khoản vốn tối đa lên tới trên 200 triệu đồng (999 cổ phiếu). Đây là một khoản tiền không nhỏ. Giả sử ở một thời điểm nào đó trong tương lai giá cổ phiếu này giảm sâu tới 30% và công ty chứng khoán tiến hành mua lại số cổ phiếu này, nhà đầu tư sẽ thiệt hại tới 60 triệu đồng nếu buộc phải bán ra để thu tiền về.
Lãnh đạo HOSE cho rằng, với việc tăng lô lên 1.000, các nhà đầu tư nhỏ lẻ cũng được bảo vệ tốt hơn thông qua việc đầu tư vào chứng chỉ quỹ phát hành bởi các công ty quản lý quỹ chuyên nghiệp.
Đem câu chuyện này đi hỏi một cán bộ đã làm việc trong ngành quản lý kỹ hơn 10 năm nay, anh này cho biết, hiện các quỹ đầu tư tại Việt Nam có hiệu quả thấp, không chiến thắng được thị trường, đó là còn chưa kể tới vấn đề đạo đức nghề nghiệp của đội ngũ nhân viên quản lý quỹ.
“Vì thế ngành quản lý quỹ tại Việt Nam mới ‘chậm phát triển’ như hiện nay”, anh cho biết và không tin rằng việc tăng lô lên 1.000 sẽ kích thích được nhà đầu tư nhỏ lẻ đầu tư vào chứng chỉ quỹ.
“Đó là chưa kể tâm lý phổ biến của người Việt hiện nay là đồng tiền phải đi liền khúc ruột. Đa số nhà đầu tư muốn tự mình đầu tư hoặc có ủy thác đầu tư thì vẫn phải hàng ngày giám sát được quá trình đầu tư của trader”, anh này nói thêm.
Ngoài ra, một hệ lụy khác rất đáng quan tâm của việc nâng lô giao dịch lên tối thiểu 1.000 là sẽ gạt ra rìa những người như Trâm Nguyễn trong câu chuyện kể trên ra khỏi thị trường chứng khoán, vì thế mục tiêu 5% dân số có tài khoản chứng khoán vào năm 2025 và đưa kênh này trở thành một kênh dẫn vốn chính cho các doanh nghiệp mà Chính phủ kỳ vọng sẽ rất khó trở thành hiện thực.
