Sức hấp dẫn không chỉ từ giá cổ phiếu rẻ
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang hấp dẫn nhất khu vực xét cả về định giá lẫn các yếu tố khác tác động như: quá trình cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước; xu hướng thành lập quỹ ETF đầu tư vào các cổ phiếu hết “room”; triển vọng nâng hạng thị trường; Luật Chứng khoán đang được sửa đổi, kỳ vọng sẽ giải quyết cơ bản những hạn chế hiện tại; nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định; chính trị bền vững…
Trong nhóm các thị trường Đông Nam Á có mức P/E tương đương gồm Việt Nam, Thái Lan, Philippines, Malaysia và Indonesia, thì Việt Nam có ROE cao nhất, đạt 16,83%.
Định giá cổ phiếu (chỉ số P/E) trên HOSE đang ở mức trung bình 5 năm qua.
Ngày 15/8/2019, Thủ tướng đã ban hành Quyết định số 26/2019/QĐ-TTg, phê duyệt danh mục 93 doanh nghiệp cần thực hiện cổ phần hóa đến hết năm 2020.
Trong đó, có 4 doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ từ 65% vốn điều lệ trở lên gồm: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam - Công ty mẹ, Tổng công ty Lương thực miền Bắc, Công ty TNHH một thành viên Khoáng sản; 62 doanh nghiệp Nhà nước giữ trên 50% đến dưới 65% vốn điều lệ; 27 doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở xuống hoặc không nắm giữ cổ phần.
Điều này giúp “tạo hàng hóa” cho thị trường, đặt biệt là trong bối cảnh hiện nay thị trường chỉ giao dịch xoay quanh các mã quen thuộc và kín room; tăng tính thanh khoản, quy mô thị trường, qua đó thu hút được dòng vốn của các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước.
Đáng chú ý, Luật Ðầu tư (sửa đổi) dự kiến ban hành một danh sách các ngành nghề bị hạn chế room tương ứng theo tinh thần chọn - bỏ, thay vì chọn - cho như hiện nay.
Khi đó, những ngành không nằm trong danh sách hạn chế đương nhiên sẽ được nới room, mà không cần xin phép, hỏi ý kiến các cơ quan chức năng.
Luật Ðầu tư mới dự kiến được ban hành trong năm 2020, room cho nhà đầu tư ngoại sẽ thay đổi và cửa vào thị trường cho vốn ngoại sẽ mở rộng hơn con số trung bình 11 triệu USD/công ty như hiện tại.
Nhà đầu tư ngoại khó chen chân
Vậy nhưng, với những nhà đầu tư nước ngoài đang cảm thấy phấn chấn vì các yếu tố kể trên, việc tiến thêm một bước là giải ngân vào thị trường lại rất khó khăn, bởi tính thanh khoản tháp.
Cụ thể, một số rào cản có thể kể tới bao gồm vấn đề trần sở hữu đối với nhà đầu tư nước ngoài, khối lượng cổ phiếu tự do giao dịch nhỏ và nhà nước đang nắm quyền kiểm soát lớn…, khiến khối ngoại có ít sự lựa chọn.
Tin tốt là Việt Nam đang tháo gỡ các vướng mắc kể trên, bao gồm việc nới/xóa bỏ trần sở hữu đối với nhà đầu tư nước ngoài tại một số lĩnh vực và đẩy mạnh quá trình cổ phần hóa. Bên cạnh đó, thị trường phái sinh đã hình thành từ năm 2017 và trong năm nay có thêm một số sản phẩm mới.
Mặc dù vậy, khối lượng giao dịch cổ phiếu tại thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn ở mức quá nhỏ so với nhiều quốc gia Đông Nam Á khác, ngay cả với các cổ phiếu có vốn hóa lớn nhất.
Khối lượng giao dịch trung bình hàng ngày trong 6 tháng qua của 10 cổ phiếu vốn hóa lớn nhất tại một số thị trường (Đơn vị: triệu cổ phiếu).
Ông Tim Love, Giám đốc đầu tư chứng khoán các thị trường mới nổi, GAM Investment cho rằng, nhà đầu tư nước ngoài vẫn đánh giá cao cơ hội đầu tư vào cổ phiếu tại Việt Nam, nhưng thanh khoản thấp tạo nên “bi kịch” của thị trường.
Thanh khoản thấp của một số cổ phiếu vốn hóa lớn có một phần nguyên nhân là Nhà nước đang nắm sở hữu lớn (tại GAS là 95,7%, tại VCB là 74,8%, tại PLX là 83,8%...).
Cùng với đó, khối ngoại thiên về nắm giữ cổ phiếu trong dài hạn. Trong khi đó, kỳ vọng quá trình cổ phần hóa sẽ giúp cải thiện thanh khoản cũng dần mờ nhạt. Chính phủ Việt Nam có nhiều nỗ lực trong việc thúc đẩy quá trình này, nhưng kết quả chưa như kỳ vọng.
Lượng cổ phiếu tự do lưu hành của Top 7 doanh nghiệp thuộc VN-Index đều chưa tới 50%.
Tiến trình cổ phần hóa đang chậm lại và ngày càng gia tăng nỗi lo không đạt được mục tiêu thoái vốn khoảng 60.000 tỷ đồng (2,6 tỷ USD) tại các doanh nghiệp giai đoạn 2017 - 2020.
Số liệu của Bloomberg cho thấy, trong 11 tháng qua, giá trị cổ phần bán ra từ cổ phần hóa doanh nghiệp đạt 147 triệu USD, chỉ bằng 32% cùng kỳ năm ngoái.
Theo Bộ Tài chính, nguyên nhân là vì đa phần các doanh nghiệp nhà nước lớn chưa thể thực hiện kế hoạch cổ phần hóa và thoái vốn đúng lịch trình.
“Mọi việc sẽ trở nên dễ dàng hơn khi Nhà nước dần dần giảm sở hữu”, ông Felix Lam, Giám đốc cấp cao thị trường cổ phiếu châu Á - Thái Bình Dương, BNP Paribas Asset Management nói và cho biết, Quỹ chưa nắm giữ cổ phiếu Việt Nam vì khối lượng hiện tại quá hạn chế so với định hướng đầu tư.
Theo Felix Lam, các nhà đầu tư muốn tiếp tục đặt cược vào thị trường chứng khoán Việt Nam cần duy trì cái nhìn lạc quan với nỗ lực thúc đẩy thanh khoản của nhà quản lý, cũng như các biện pháp có liên quan khác.
Tuy nhiên, đây là câu chuyện không phải nhà đầu tư nào cũng có thể hưởng ứng và là lý do khiến chứng khoán Việt Nam đang trở thành thị trường bị bán tháo quá đà nhất trên thế giới.
TTCK Việt Nam bị bán quá đà nhất trên thế giới.
Số liệu tổng hợp bởi Bloomberg cho biết, nhà đầu tư nước ngoài đã rót hơn 230 triệu USD vào thị trường chứng khoán Việt Nam kể từ đầu năm tới nay.
Mặc dù con số này tích cực hơn so với một số thị trường trong khu vực đang bị rút ròng như Malaysia hay Thái Lan, nhưng vẫn là kết quả đáng buồn đối với Việt Nam, khi dòng vốn chảy vào nhỏ hơn nhiều so với 2 năm qua.
Không phải nhà đầu tư nào cũng có cái nhìn bi quan. Bộ phận đầu tư thị trường mới nổi tại GAM Investments đánh giá cao cơ hội tại thị trường chứng khoán Việt Nam.
Ông Tim Love chia sẻ, Quỹ theo dõi sát sao các cổ phiếu có thanh khoản khá, nắm giữ trong dài hạn, nhất là với các doanh nghiệp có dòng tiền mặt tích cực.
"Vấn đề thanh khoản không đồng nghĩa với việc các cơ hội không có thật. Thị trường chứng khoán Việt Nam đã được định giá lại trong thời gian gần đây, tạo cơ hội tuyệt vời để mua vào. Theo quan điểm của chúng tôi, các cổ phiếu đang được định giá chính xác và chưa được quan tâm đúng mực", ông Tim Love nói.
