Ông Ben Bernanke, Chủ tịch Quỹ Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể sẽ ra dấu rằng, Fed sắp sửa giảm dần nhịp độ của chương trình mua tài sản trị giá 85 tỷ USD mỗi tháng khi ông xuất hiện trong cuộc họp báo thứ Tư tuần này. Tuy nhiên, có thể ông Bernanke sẽ nói thêm là những động thái cụ thể tiếp theo còn phụ thuộc vào những gì xảy ra với nền kinh tế.
Chủ tịch Fed có một vấn đề kép về truyền thông. Thị trường dường như không muốn thừa nhận sự cải thiện về kinh tế hiện nay, điều đang dẫn Fed đến với ý định giảm nhịp gói QE3. Nhưng họ cũng nghĩ rằng, bất kỳ động thái giãn nhịp chương trình nới lỏng định lượng nào đều hàm ý Fed không còn sẵn sàng hỗ trợ phục hồi kinh tế như trước nữa.
Ông Bernanke có thể dẹp bỏ cả hai nhận thức sai lầm trên, bằng cách kết hợp một thông báo lạc quan về các dấu hiệu phục hồi kinh tế cùng thông điệp rằng, mức độ giảm nhịp gói kích thích còn phụ thuộc vào tốc độ cải thiện của nền kinh tế và tất cả đều không nhằm tăng lãi suất.
Khi bắt đầu gói QE3 hồi tháng 9 năm ngoái, Fed cho biết sẽ tiếp tục mua tài sản cho đến khi có sự "cải thiện đáng kể" trong triển vọng của thị trường lao động. Kể từ đó, có hai diễn biến chính hướng Fed đến khả năng giảm nhịp mua tài sản.
Đầu tiên là các chỉ số chính của thị trường lao động đã được cải thiện. Dự báo của Fed về tỷ lệ thất nghiệp vào cuối năm 2013 đã giảm từ 7,75% còn 7,4% và vẫn đang giảm. Mức tăng bảng lương bình quân 6 tháng đầu năm nay đã là 194.000 so với mức 130.000 trong 6 tháng trước gói QE3.
Bảng lương hàng tháng đã trở nên ít biến động hơn. Nền kinh tế đang vượt qua việc tăng thuế và cắt giảm chi tiêu Liên bang. Mặc dù chưa được thị trường thừa nhận, nhưng những cải thiện đó là rất đáng kể.
Vẫn còn một mặt tối ở thị trường lao động, đó là các số liệu đo lường động lực của thị trường như tỷ lệ thuê nhân công, tình trạng bỏ việc làm và lao động bán thời gian hầu như không được cải thiện. Nhưng điều đó được bù đắp phần nào bởi diễn biến thứ hai.
Khi Fed bắt đầu chương trình QE3 mùa thu năm ngoái, Ngân hàng Trung ương đã triển khai dựa trên giả định rằng, rất nhiều người từ bỏ tìm kiếm việc làm sẽ trở lại thị trường lao động khi nền kinh tế được cải thiện. Điều đó vẫn có thể xảy ra, như một số dấu hiệu trong báo cáo việc làm gần đây nhất, nhưng một nghiên cứu sâu hơn của Fed cho thấy, dòng người tìm việc trở lại có xu hướng ổn định.
Do đó, nhiều quan chức của Fed có suy nghĩ rằng, mức tăng gần 200.000 việc làm mỗi tháng thực chất có ý nghĩa hơn nhiều so với những gì được nhìn nhận trước đó, và tất cả những gì cần làm là giữ cho tỷ lệ thất nghiệp không tăng lên.
“Nếu như không có nhiều hơn những người thất nghiệp đi kiếm việc trở lại thì ít nhất là chúng ta nên làm gì đó để đám đông thất nghiệp không tăng lên”, một quan chức Fed nói.
Thực tế, tiếp tục bơm tiền ngay cả khi thị trường lao động cải thiện là cách mà Fed vẫn đang làm. Việc này cũng giống như các đội cứu hỏa bơm nước nhanh hơn ngay cả khi ngọn lửa đã tắt. Tại một số điểm, nước thêm thậm chí còn gây thiệt hại nhiều hơn những ngọn lửa còn lại. Nhưng điều đó không có nghĩa là Fed sẽ tắt nước và để cho các tòa nhà bắt lửa một lần nữa.
Tuy vậy, vẫn còn một vài rắc rối. Một là lạm phát thấp một cách bất ngờ. Lạm phát thấp là dư địa để Fed tự tin tiến hành việc bơm thêm tiền vào nền kinh tế. Những nếu nó mãi vẫn không nhúc nhích về phía mục tiêu 2% (hiện là 1,1%) thì có nghĩa là dòng tiền bơm ra đã không làm ấm nền kinh tế. Do lạm phát thấp như vậy, nên cho đến nay, nó chỉ là một tham số nhỏ trong tính toán của Fed, mặc dù kiếm soát lạm phát mục tiêu số một của Ngân hàng Trung ương này.
Một vấn đề khác là sự gia tăng lợi suất trái phiếu, được kích hoạt bởi phản ứng của các thị trường với khả năng thu hẹp gói kích thích của Fed, điều cũng sẽ dẫn đến sự thắt chặt các điều kiện tài chính khác. Diễn biến thị trường không có khả năng trì hoãn hành động của Fed, nhưng có khả năng làm cho Fed thận trọng trước khi đưa ra thông điệp chính thức.
