Thống kê sơ bộ các doanh nghiệp có kế hoạch huy động vốn trong năm 2020 cho thấy, các nguồn vốn huy động chủ yếu được thông báo là từ cổ đông hiện hữu, bên cạnh phát hành cổ phiếu ưu đãi cho nhân viên (ESOP).
Hiếm có doanh nghiệp huy động vốn từ phát hành riêng lẻ, chào bán lô lớn cho cổ đông tổ chức, hay cổ đông chiến lược như giai đoạn 2017 - 2018 mà nhiều doanh nghiệp niêm yết từng triển khai.
Ðơn cử, Công ty cổ phần Thuỷ điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh (VSH) có kế hoạch phát hành 70 triệu cổ phiếu với giá 10.000 đồng/cổ phiếu, nếu như không vay được vốn ngân hàng. Ðáng chú ý, Công ty có thể lựa chọn phát hành cổ phiếu phổ thông hoặc cổ phiếu ưu đãi cổ tức 10%/năm. Công ty cổ phần Ðịa ốc First Real (FIR) có kế hoạch phát hành 10,4 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, bên cạnh phát hành ESOP cho nhân viên.
Công ty cổ phần Ðầu tư và Thương mại TNG (TNG) có kế hoạch phát hành 7,39 triệu cổ phiếu với giá 10.000 đồng/cổ phiếu. Ngân hàng thương mại cổ phần Ðông Nam Á (SeABank) có kế hoạt phát hành 141 triệu cổ phiếu, với giá 10.000 đồng/cổ phiếu….
Dự kiến, nhiều kế hoạch tăng vốn tương tự sẽ được công bố trong mùa đại hội đồng cổ đông năm nay.
Nhìn chung, các doanh nghiệp trên sàn năm nay có triển vọng kinh doanh khó khăn do tác động của đại dịch Covid-19, đặc biệt là doanh nghiệp xuất nhập khẩu, hàng không, du lịch, vận tải.
Khối ngân hàng có khả năng nợ xấu sẽ tăng do phải giãn nợ cho khách hàng, trong khi số lượng khách hàng không có khả năng trả nợ được dự báo gia tăng.
Các doanh nghiệp gặp áp lực về dòng tiền hoạt động kinh doanh nên đẩy mạnh huy động vốn từ cổ đông, vì vốn từ các nguồn khác có vẻ không dễ huy động, đơn cử vốn ngoại.
Giai đoạn 2017 - 2018, một loạt doanh nghiệp thực hiện bán vốn cho cổ đông nước ngoài như Vinhomes (VHM), Vincom Retail (VRE), Novaland (NVL), Tổng công ty IDICO - CTCP (ICD), Tổng công ty Ðiện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP (POW).
Tất nhiên, nhiều doanh nghiệp tăng vốn từ cổ đông hiện hữu như Tập đoàn Hoà Phát (HPG), Ðông Hải Bến Tre (DHC), FECON (FCN), Long Hậu (LHG)…
Bối cảnh của các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu tăng vốn thành công trước đây là thị trường chứng khoán có diễn biến khả quan, dòng vốn ngoại liên tục đổ vào thị trường, nhiều doanh nghiệp đang trong đà tăng trưởng, triển vọng kinh doanh khả quan, một số doanh nghiệp bùng nổ lợi nhuận trùng với thời điểm tăng vốn và doanh nghiệp tăng vốn nhằm phục vụ quá trình mở rộng hoạt động kinh doanh.
Bối cảnh này tạo cảm giác yên tâm cho cả nhà đầu tư tổ chức và cá nhân khi quyết định giải ngân vốn vào doanh nghiệp.
Tuy nhiên, thời điểm hiện tại, dưới tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19, nhiều tổ chức trong và ngoài nước dự báo tăng trưởng lợi nhuận suy giảm, nền kinh tế toàn cầu đối mặt với suy thoái kinh tế, giao thương quốc tế bị gián đoạn bởi các biện pháp phòng dịch.
Trong khi đó, các doanh nghiệp trên thế giới có xu hướng gia tăng lượng tiền mặt để dự phòng cho những trường hợp xấu nhất.
Một số doanh nghiệp lớn đã quyết định hoãn mua cổ phiếu quỹ như Europe’s Ryanair, Australia’s Qantas, còn Royal Dutch Shell, HSBC, Barc hủy bỏ kế hoạch mua cổ phiếu quỹ cũng như trả cổ tức.
Trong khi đó, diễn biến trên thị trường chứng khoán có nhiều phiên biến động thất thường, xuống mạnh, lên mạnh, tạo cảm giác khó lường cho nhà đầu tư. Mặt khác, các tài sản mang tính phòng thủ như vàng, trái phiếu chính phủ thu hút dòng tiền.
Ðiều này cho thấy, mặc dù thị trường cổ phiếu hồi phục, nhưng nhà đầu tư vẫn canh cánh nỗi lo, nhất là khi thị trường trong ngắn hạn đang “tách rời” triển vọng kinh tế toàn cầu.
Với triển vọng kinh tế toàn cầu gặp khó khăn, triển vọng doanh nghiệp là dấu hỏi lớn và việc các doanh nghiệp quyết định huy động vốn cổ phần, pha loãng cổ phiếu khiến một bộ phận cổ đông bán ra trước ngày chốt quyền.
Tất nhiên, trên thị trường vẫn có những doanh nghiệp lớn, có tiềm lực tài chính và kế hoạch kinh doanh khả thi. Khi thị trường gặp khó khăn, tâm lý nhà đầu tư không ổn định, doanh nghiệp thực hiện chiến lược duy trì cổ tức tiền mặt, mua lại cổ phiếu quỹ, thay vì huy động vốn cổ phần, dù có nhu cầu tăng vốn.
Thực tế, việc tăng vốn thời điểm này gây áp lực cho nhà đầu tư hiện hữu, doanh nghiệp đối mặt với kịch bản không huy động vốn thành công, qua đó ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư trên thị trường.
Các nhà đầu tư cũng không nên lạc quan khi thấy cổ phiếu của doanh nghiệp trên thị trường tăng giá, vì chênh lệnh giá trên sàn với giá cổ phiếu phát hành thêm chỉ mang tính thời điểm, không chắc chắn.
Bởi lẽ, thời điểm cổ phiếu về tài khoản để nhà đầu tư hiện thực hóa lợi nhuận thường mất hơn 1 tháng. Trong khoảng thời gian này, nhà đầu tư sẽ gặp rủi ro nếu thị trường chứng khoán biến động bất lợi, nhất là khi gặp cú sốc bên ngoài.
