Quan điểm trên được đưa ra tại Hội nghị Công bố báo cáo mức độ hài lòng của doanh nghiệp về thực hiện thủ tục hành chính xuất nhập khẩu năm 2018 diễn ra sáng qua 8/1.
Báo cáo dựa vào kết quả khảo sát ý kiến mức độ hài lòng của doanh nghiệp về thực hiện thủ tục hành chính trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa trong năm 2018 do Phòng Thương mại và Doanh nghiệp Việt nam phối hợp với Tổng cục Hải quan và Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) thực hiện năm 2018.
Khảo sát được thực hiện với 3.061 doanh nghiệp ngoài nhà nước và 17% đến từ khu vực doanh nghiệp nhà nước phản hồi cho thấy đã có sự thay đổi khá tích cực trong cảm nhận của các doanh nghiệp về mức độ thuận lợi trong các thủ tục hải quan.
Báo cáo chỉ ra có 91% doanh nghiệp đánh giá thông tin cơ quan Hải quan cung cấp là thống nhất, 90% doanh nghiệp đánh giá thông tin thủ tục hành chính sẵn có dễ tìm. So với số liệu năm 2015, 2 tỷ lệ này lần lượt là 77% và 81%.
Đối với việc thực hiện các thủ tục hành chính hải quan, kết quả khảo sát doanh nghiệp năm 2018 cho thấy tỷ lệ doanh nghiệp gặp khó khăn khi thực hiện các thủ tục (% khó và rất khó) giảm so với năm 2015. Điển hình như thủ tục kiểm tra hồ sơ và kiểm tra thực tế hàng hóa trong thủ tục thông quan tỷ lệ này là 6% (năm 2015: 11%) và 14% (năm 2015:21%). Tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá gặp khó khăn khi thực hiện thủ tục hoàn thuế, không thu thuế là 23%, so với năm 2015 là 31%.
Khi gặp khó khăn trong thực hiện thủ tục hành chính hải quan, trong 2.907 doanh nghiệp trả lời thì có tới 85% doanh nghiệp cho biết tìm đến sự hỗ trợ của cơ quan hải quan. Song đáng chú ý có đến 56% doanh nghiệp cho biết vẫn còn gặp vướng mắc khi tìm hiểu thông tin về thủ tục hải quan, cao hơn 2% so với năm 2015.
Đồng thời, có 79% đánh giá sự hỗ trợ của cơ quan hải quan phần lớn và hoàn toàn kịp thời và có tới 84% doanh nghiệp cho biết sự hỗ trợ của cơ quan hải quan là phần lớn hoặc hoàn toàn hiệu quả.
Về hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng, kho, bãi (VASSCM), tính đến ngày 8/8/2018, sau khoảng 1 năm triển khai, đã được thực hiện tại 5 cục hải quan địa phương gồm: Hải Phòng, Hà Nội, TP.HCM, Bà Rịa-Vũng Tàu, Quảng Ninh với 81 doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng tham gia.
Đến tháng 11/2018, Hệ thống quản lý hải quan tự động tại cảng, kho, bãi đã được triển khai tại 25/35 Cục Hải quan tỉnh, thành phố cho 192 doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bãi.
Tuy mới được triển khai, nhưng tỷ lệ doanh nghiệp cho biết đã từng thực hiện thủ tục xác nhận hàng hóa qua hệ thống quản lý, giám sát tự động tại cảng biển, cảng hàng không là tương đối cao. Trong số 2.740 doanh nghiệp có cung cấp thông tin về nội dung này, có 1.165 cho biết đã từng thực hiện thủ tục nói trên (43%).
Có 79% đánh giá sự hỗ trợ của cơ quan hải quan phần lớn và hoàn toàn kịp thời và có tới 84% doanh nghiệp cho biết sự hỗ trợ của cơ quan hải quan là phần lớn hoặc hoàn toàn hiệu quả.
Bên cạnh đó, kết quả khảo sát cho thấy, có 18% doanh nghiệp tham gia trả lời cho biết phải trả chi phí ngoài quy định, so với tỷ lệ này trong cuộc khảo sát 2015 là 28%. Có tới 56% doanh nghiệp tham gia trả lời cho biết không phải trả phí ngoài quy định trong khi tỷ lệ này của 2015 chỉ là 37%.
Ngoài ra, tỷ lệ doanh nghiệp bị phân biệt đối xử khi không chi trả chi phí không chính thức cũng có sự thay đổi, chỉ còn 15% trong năm 2018 so với năm 2015 là 31%. Đồng thời, 52% doanh nghiệp cho biết không bị phân biệt đối xử nếu không chi trả chi phí ngoài quy định và có 34% doanh nghiệp không biết có bị phân biệt đối xử hay không.
Ghi nhận các nỗ lực cải thiện của ngành hải quan trong việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính và thông quan, song ý kiến của các doanh nghiệp thông qua phản hồi tới các Hiệp hội ngành nghề cho rằng vẫn còn nhiều kiến nghị của doanh nghiệp chưa được thực sự giải quyết một cách kịp thời.
Theo ông Trương Văn Cẩm, Phó chủ tịch Hiệp hội Dệt may, doanh nghiệp vẫn gặp rào cản trong quá trình thông quan do nhiều thủ tục và văn bản hành chính hướng dẫn của các bộ ngành còn gây khó cho doanh nghiệp, hệ thống một cửa quốc gia của ngành hải quan dù đã triển khai thực hiện song vẫn trục trặc, chưa có đầy đủ các ứng dụng làm thủ tục khai thông quan điện tử đầy đủ khiến doanh nghiệp gặp khó khăn hạn chế trong việc thực hiện.
"Mặc dù thủ tục hải quan điện tử đã được triển khai song tại nhiều cục hải quan vẫn yêu cầu doanh nghiệp phải mang theo bản in hồ sơ”, ông Cẩm cho biết thêm.
Tương tự, bà Trần Hoàng Yến, đại diện Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản cho biết nhiều doanh nghiệp trong ngành thủy sản phản ánh nhiều thủ tục trên hệ thống một cửa quốc gia còn khá ít, doanh nghiệp ngành thủy sản rất khó khăn trong việc thực hiện các thủ tục trên ứng dụng điện tử tại cổng thông tin một cửa quốc gia.
“Nhiều bất cập doanh nghiệp đề xuất sửa đổi, cơ quan Hải quan cũng đã thấy cần sửa nhưng vẫn chưa được sửa đổi bổ sung kịp thời, vẫn gây khó khăn vướng mắc cho doanh nghiệp. Đặc biệt nhiều khi thủ tục khai báo nộp thuế vẫn phân tán 2 nơi nhiều đầu mối khiến doanh nghiệp mất thời gian thực hiện”, bà Yến chia sẻ.
Theo đánh giá của các Hiệp hội doanh nghiệp và doanh nghiệp, ngành hải quan cần tăng cường cải cách hơn nữa, tiếp thu chỉnh sửa kịp thời hơn nữa các kiến nghị đề xuất của doanh nghiệp trong việc sửa đổi các quy định, đơn giản hóa thủ tục hành chính nhằm tạo thuận lợi và giảm bớt chi phí hơn nữa cho doanh nghiệp trong hoạt động xuất nhập khẩu.
