Điểm lại một số thành tựu hội nhập kinh tế quốc tế trong lĩnh vực ngân hàng
Triển khai đường lối, chính sách của Đảng về mở rộng quan hệ đối ngoại và hội nhập quốc tế trong thời kỳ đổi mới, gần 30 năm qua, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn và rất quan trọng trong việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đã góp phần to lớn thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao.
Ông Tô Huy Vũ, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Ngân hàng Nhà nước
Hòa chung với dòng chảy đó, công tác hội nhập kinh tế quốc tế trong lĩnh vực ngân hàng đã được triển khai một cách toàn diện, phù hợp với các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Chính phủ về đa dạng hóa hoạt động đối ngoại đa phương, thực hiện có hiệu quả tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, giữ vững ổn định chính trị - xã hội.
Năm 2018 hứa hẹn một bức tranh tươi sáng khi nền kinh tế toàn cầu đã có tín hiệu phục hồi rõ rệt, mặc dù vẫn tiềm tàng rủi ro hậu khủng hoảng và Việt Nam vừa kết thúc năm 2017 thành công với việc Chính phủ sau nhiều năm đã hoàn thành toàn diện 13 chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có đóng góp tích cực của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong hoạt động điều hành chính sách tiền tệ và quản lý hệ thống ngân hàng. Trong bối cảnh đó, bài viết xin điểm lại những thành tựu nổi bật trong thời gian qua và phác họa một số định hướng chính trong công tác hội nhập kinh tế quốc tế ngành ngân hàng trong năm 2018.
Việc mở cửa ngành ngân hàng phải gắn với việc người dân được thụ hưởng những sản phẩm, dịch vụ tài chính bậc cao
Bám sát chủ trương của Đảng và Chính phủ tại các Nghị quyết 06-NQ/TW và Nghị quyết 38/NQ-CP, NHNN đã mở rộng tiến trình tự do hóa dịch vụ tài chính, ngân hàng thông qua việc tham gia đàm phán và ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA), mở ra cơ hội mới về phát triển kinh tế - xã hội.
Tính tới nay, đã có 13 FTA được ký kết, trong đó hàm chứa nội dung về tự do hóa dịch vụ tài chính, ngân hàng, cụ thể bao gồm: CPTPP, các FTA ký kết với tư cách là thành viên ASEAN (gồm AFTA, 6 FTA giữa ASEAN với các đối tác Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Úc, New Zealand, Hồng Kông); 5 FTA ký kết với tư cách là một bên độc lập (Chile, Nhật Bản, Hàn Quốc, Liên minh Kinh tế Á - Âu, Cuba). Ngoài ra, còn có FTA đang trong quá trình rà soát pháp lý FTA với EU để ký kết chính thức. Việt Nam đang nỗ lực thúc đẩy đàm phán để kết thúc sớm các Hiệp định khác gồm RCEP, Việt Nam - EFTA, ATISA…
Việc mở rộng quan hệ đối tác với các đối tác FTA đã và đang đóng góp quan trọng vào việc đưa quan hệ hợp tác trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính đi vào chiều sâu, tạo thế đan xen lợi ích, mở rộng thị trường, tranh thủ vốn, công nghệ, tri thức, kinh nghiệm quản lý để phát triển đa dạng và bền vững lĩnh vực ngân hàng tại Việt Nam.
Trên bình diện song phương, NHNN luôn tích cực thúc đẩy hợp tác với các đối tác ở nhiều khu vực trên thế giới phù hợp với định hướng hợp tác và hội nhập quốc tế chung của quốc gia, triển khai nhiều sáng kiến và hoạt động mới, qua đó ngày một tăng cường vị thế, cũng như thúc đẩy hợp tác với các ngân hàng trung ương, cơ quan quản lý tiền tệ, thanh tra, giám sát ngân hàng các nước...
Có thể nói, hoạt động hợp tác song phương của NHNN ngày càng đi vào thực chất, giúp các bên tăng cường hiểu biết, tạo khuôn khổ phối hợp xử lý các vấn đề liên quan và thúc đẩy hợp tác về chuyên môn và tăng cường năng lực; đồng thời tạo thuận lợi cho sự hợp tác và kết nối giữa các ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam với các thị trường, đối tác, qua đó góp phần thúc đẩy quan hệ đầu tư, thương mại giữa các bên và tiến trình hội nhập khu vực và quốc tế của các NHTM trong nước.
Thị trường tài chính - ngân hàng Việt Nam được đánh giá là mảnh đất còn nhiều tiềm năng
Song song với việc tạo liên kết đa phương, song phương thông qua các diễn đàn khu vực, quốc tế và các đối tác FTA, NHNN tiếp tục thực hiện tốt vai trò là đại diện của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại các tổ chức tài chính quốc tế thông qua việc duy trì, phát triển quan hệ hợp tác với các tổ chức IMF/WB/ADB/AIIB và tham gia tích cực vào hoạt động của 2 ngân hàng quốc tế IIB, IBEC.
NHNN đã phối hợp với các tổ chức tài chính quốc tế tiến hành công tác truyền thông về các chủ trương, chính sách mà Chính phủ Việt Nam kiên trì thực hiện với mục tiêu kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Đồng thời, NHNN cũng phối hợp chặt chẽ với các tổ chức tài chính quốc tế trong việc xây dựng và thực hiện chiến lược phát triển của các tổ chức quốc tế như Chiến lược đối tác quốc gia ADB tại Việt Nam 2016-2020, Chiến lược phát triển ADB đến năm 2030, Báo cáo Khung đối tác Quốc gia với Việt Nam 2017-2022 của WB, Báo cáo Việt Nam 2035 của WB...
Việc tích cực tuyên truyền chính sách của Chính phủ giúp các bên hiểu rõ hơn, minh bạch hơn và tham gia xây dựng chính sách của các tổ chức quốc tế, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam tại các tổ chức quốc tế, cũng như hài hòa các chính sách của nhà tài trợ phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.
Định hướng đối ngoại trong lĩnh vực ngân hàng trong năm 2018
Nhìn tổng quát, tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta đã và đang được xúc tiến với những bước đi khá vững chắc và đạt được kết quả rất đáng khích lệ.
Trong thành quả chung đó có những đóng góp tích cực từ kết quả của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của hệ thống tài chính, ngân hàng Việt nam nói chung và của NHNN nói riêng.
Với phương châm lấy hội nhập kinh tế quốc tế là trọng tâm của hội nhập quốc tế của Đảng và Chính phủ, NHNN sẽ tiếp tục tích cực, linh hoạt và chủ động trong công tác hội nhập lĩnh vực ngân hàng trong thời gian tới nhằm hiện thực hóa các mục tiêu cụ thể về tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn cho các nhà cung cấp dịch vụ tài chính, cho phép các NHTM nước ngoài hiện diện trên thị trường Việt Nam phù hợp với các cam kết mở cửa thị trường trong khuôn khổ WTO và các FTA, qua đó làm phong phú hơn các sản phẩm tài chính hiện đại, tạo kênh cung ứng vốn, kênh dịch vụ đa dạng cho các doanh nghiệp Việt Nam.
Các FTA và các thỏa thuận song phương giữa các ngân hàng trung ương hứa hẹn mang lại nhiều cơ hội tiềm năng cho các NHTM Việt Nam vươn tầm hoạt động ra nước ngoài và các thị trường tài chính quốc tế, góp phần đa dạng hóa hoạt động, phân tán rủi ro và tăng thu phí dịch vụ, duy trì ổn định, thúc đẩy sự lớn mạnh của các ngân hàng trong nước, làm tăng hiệu quả hoạt động và góp phần nâng cao kinh nghiệm, hình ảnh, vị thế của NHTM Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Cùng với sự vận động phát triển của toàn nền kinh tế và sự “nở hoa” của các doanh nghiệp xuất khẩu có lợi thế cạnh tranh (như dệt may, da giày…), ngành ngân hàng sẽ phát huy tối đa vai trò là cầu nối, kênh dẫn vốn hiệu quả giữa nền kinh tế và các doanh nghiệp, đồng thời mở rộng hệ thống thanh toán quốc tế giúp hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam trong việc mở rộng hoạt động tới các thị trường mới, qua đó, hiện thực hóa các cơ hội do hội nhập kinh tế quốc tế ngành ngân hàng mang lại.
Trong quá trình hội nhập, NHNN sẽ tiếp tục đồng hành cùng các NHTM nói riêng và các doanh nghiệp trong nước nói chung để gia tăng năng lực cạnh tranh để tồn tại và phát triển, không chỉ ở trong nước mà còn mở rộng hoạt động ra khu vực và thế giới.
NHNN sẽ tiếp tục mở rộng và nâng cao hiệu quả của hợp tác và hội nhập quốc tế; củng cố và nâng cao vị thế của NHNN và Việt Nam tại các diễn đàn và tổ chức tài chính tiền tệ quốc tế.
Đặc biệt là, tăng cường quan hệ hợp tác - đối tác với IMF, WB, ADB, AIIB; thúc đẩy hợp tác song phương với các ngân hàng trung ương, cơ quan quản lý tiền tệ, cơ quan thanh tra giám sát tài chính - ngân hàng, các ngân hàng, định chế tài chính quốc tế và khu vực; phát huy vai trò tại các tổ chức, diễn đàn, cơ chế hợp tác mà NHNN hiện đang là thành viên, chú trọng nâng cao vai trò, tiếng nói của NHNN nói chung và Việt nam nói riêng trong ASEAN, ASEAN+ thông qua việc chủ động nghiên cứu, đề xuất khả năng tham gia các thỏa thuận hợp tác tài chính, tiền tệ song phương, khu vực, phù hợp với lợi ích và khả năng của đất nước.
Trong thời gian tới, trong điều kiện nguồn lực công có những hạn chế nhất định, cùng lúc đó nợ công đang gia tăng và cần có các giải pháp đảm bảo an toàn trần nợ công, NHNN sẽ tích cực, chủ động tiếp cận các nhà tài trợ để thảo luận và tìm kiếm các cơ hội tiếp cận nguồn vốn có đặc thù ưu đãi từ các tổ chức tài chính quốc tế với mức chi phí thấp, không cần bảo lãnh chính phủ.
Để làm được điều này, NHNN mong muốn và khuyến khích sự tham gia và hợp tác chặt chẽ từ khu vực tư nhân trong quá trình hoạch định, thiết kế và triển khai các chính sách mới. Việc làm này sẽ giúp tạo động lực xây dựng cơ chế phù hợp để các doanh nghiệp có uy tín của Việt Nam tiếp cận được nguồn vốn với các đặc thù ưu đãi của các tổ chức tài chính quốc tế.
Để thành công trên con đường hội nhập với khu vực và thế giới, bên cạnh nỗ lực và quyết tâm của NHNN nói chung và các cán bộ hoạt động trong lĩnh vực hội nhập kinh tế quốc tế ngành ngân hàng nói riêng, sự quan tâm, ủng hộ và phối hợp chặt chẽ của các bộ, ban, ngành và khu vực tư nhân là một nhân tố quan trọng đảm bảo cho việc triển khai công tác hội nhập của ngành ngân hàng được nhịp nhàng và hiệu quả.
Sự chung tay của các bên sẽ vun đắp nỗ lực chung, góp phần tạo nên sức mạnh tổng hợp của toàn ngành và quốc gia, từ đó mang lại thành tựu và lợi ích cho toàn thể người dân trong suốt tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước.
