Trung Quốc đang vật lộn với một nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, nhưng điều kỳ lạ là đồng tiền của họ lại đang mạnh lên.
Tại thời điểm hiện tại, đồng nhân dân tệ đang tăng giá tốt hơn so với đồng USD ngay cả khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đang chuẩn bị tăng lãi suất. Vậy lý do dẫn đến hiện tượng này là gì?
Theo chỉ số CFETS RMB, một chỉ số theo dõi biến động của đồng Nhân dân tệ so với 24 loại tiền tệ khác, giá trị đồng nội tệ Trung Quốc đã tăng hơn 8% trong năm 2021 và chỉ thấp hơn 0,26% so với mức cao kỷ lục trước đó được thiết lập vào tháng 11/2015.
Đồng Nhân dân tệ cũng đã tăng giá so với đồng USD. Đồng tiền này đã tăng từ 2,4-2,8% đồng bạch xanh trong năm nay và dù được giao dịch ở trong nội bộ Trung Quốc hay ở nước ngoài, tỷ giá của đồng Nhân dân tệ cũng đang ở mức cao nhất so với đồng USD trong ít nhất ba năm.
Tỷ giá đồng Nhân dân tệ ở nước ngoài hiện ở mức 6,34 Nhân dân tệ/USD, mức chưa từng thấy kể từ tháng 5/2018.
Theo Marc Chandler, Giám đốc điều hành của công ty giao dịch tài chính có trụ sở tại Ohio Bannockburn Global Forex, tính đến tháng 12/2021, mức tăng của đồng Nhân dân tệ trong năm 2021 là "tốt nhất trên thế giới".
Theo Becky Liu, người đứng đầu mảng chiến lược vĩ mô về Trung Quốc tại Ngân hàng Standard Chartered, hoạt động xuất khẩu bùng nổ và dòng tiền nóng nhằm theo đuổi mức lợi nhuận tương đối hấp dẫn từ trái phiếu Chính phủ Trung Quốc là nguyên nhân dẫn đến đà tăng "bất chấp tăng trưởng kinh tế yếu" của đồng Nhân dân tệ.
Các chuyên gia cho rằng sự tăng giá mạnh mẽ của đồng tiền này có thể tiếp tục diễn ra vào năm 2022, ngay cả khi kinh tế Trung Quốc phải vật lộn với các vấn đề như lạm phát, bất động sản giảm tốc và một cuộc chấn chỉnh về quy định đang diễn ra nhắm vào khu vực tư nhân của nước này.
Chuyên gia Liu dự kiến đồng Nhân dân tệ sẽ tăng lên mức 6,3 Nhân dân tệ đổi 1 USD vào đầu năm tới. Trong khi đó, các nhà phân tích tại Goldman Sachs cho rằng điều tương tự có thể xảy ra trong nửa đầu năm 2022 vì những lý do như vậy.
Trước đó vào năm 2014, đồng Nhân dân tệ giao dịch ở nước ngoài đã chạm mức gần 6,01 Nhân dân tệ/USD, mức cao nhất kể từ khi Trung Quốc tiến hành đánh giá lại đồng tiền mang tính bước ngoặt vào năm 2005.
Với việc đồng Nhân dân tệ mạnh lên, các ngân hàng trung ương sẽ tăng cường dự trữ đồng tiền này, từ đó thúc đẩy việc sử dụng trên toàn cầu. Ngoài ra, đồng nội tệ mạnh cũng giúp hàng nhập khẩu trở nên rẻ hơn và kiềm chế lạm phát tăng cao.
Tuy nhiên, có một nhược điểm khá lớn nếu tiền tệ tăng giá quá nhanh đó là một đồng tiền đắt hơn sẽ khiến các mặt hàng xuất khẩu trở nên kém cạnh tranh hơn ở nước ngoài. Đối với một quốc gia phụ thuộc vào xuất khẩu như Trung Quốc thì điều này có thể đe dọa sự phục hồi vốn đã rất mong manh của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Xuất khẩu mạnh mẽ là “bệ đỡ”
Kinh tế Trung Quốc chịu ảnh hưởng tiêu cực trong những tháng gần đây do những gián đoạn trong hoạt động vận chuyển quốc tế và cuộc khủng hoảng bất động sản trong nước ngày càng trầm trọng. Cuộc khủng hoảng năng lượng, dù sau đó đã dịu bớt, cũng góp phần khiến nền kinh tế tăng trưởng với tốc độ yếu nhất trong một năm qua vào quý 3 năm 2021.
Mặc dù vậy, hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc vẫn phát triển tốt. Giá trị lô hàng xuất khẩu từ Trung Quốc đạt 325,5 tỷ USD trong tháng 11/2021, tăng 22% so với cùng kỳ năm 2021.
Xuất khẩu trong giai đoạn tháng 1-11/2021 tăng 31% lên hơn 3.000 tỷ USD - nhiều hơn so với cả năm 2020.
Các nhà phân tích cho rằng kết quả này chủ yếu là do nhu cầu đối với hàng hóa Trung Quốc được tăng cường khi thế giới phục hồi sau đại dịch COVID-19.
Trung Quốc, quốc gia đã áp dụng cách tiếp cận không khoan nhượng đối với đại dịch COVID-19, cũng đã tránh được phần lớn sự gián đoạn mà các nhà xuất khẩu khác trong khu vực phải trải qua vì sự bùng phát của virus SARS-CoV-2.
Larry Hu, người đứng đầu bộ phận kinh tế Trung Quốc tại tập đoàn tài chính Macquarie Group, cho biết nguyên nhân chính khiến đồng Nhân dân tệ tăng giá là do lượng tiền chảy vào Trung Quốc, phần lớn là nhờ xuất khẩu tăng mạnh.
Ông cho biết có khả năng xuất khẩu sẽ vẫn tăng trưởng mạnh mẽ ngay cả khi thế giới phản ứng với biến thể Omicron của virus SARS-CoV-2.
Lợi tức hấp dẫn thu hút dòng tiền nóng đổ về trái phiếu chính phủ
Theo các nhà phân tích, lý do khác giải thích cho đà tăng giá mạnh mẽ của đồng nhân dân tệ là sự quan tâm của các luồng tiền nóng quốc tế đối với trái phiếu Chính phủ Trung Quốc.
 |
| Quang cảnh cảng hàng hóa ở Khâm Châu, khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, Trung Quốc, ngày 14/1/2021. (Ảnh: THX/ TTXVN) |
Theo Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC, ngân hàng trung ương), giá trị trái phiếu định giá bằng đồng Nhân dân tệ do các nhà đầu tư quốc tế nắm giữ đã ghi nhận tháng tăng thứ 8 liên tiếp trong tháng 11/2021, đạt 3.900 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 620 tỷ USD).
Dòng tiền đầu tư toàn cầu đổ vào trái phiếu Trung Quốc đã tăng nhanh sau khi FTSE Russell, một nhà cung cấp chỉ số toàn cầu, đã bổ sung trái phiếu Chính phủ Trung Quốc vào bộ Chỉ số trái phiếu chính phủ thế giới hàng đầu hồi tháng 10. Đây là một trong những tiêu chuẩn trái phiếu toàn cầu được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới.
Các nhà phân tích tại ngân hàng ANZ kỳ vọng động thái này của FTSE Russell sẽ giúp trái phiếu Chính phủ Trung Quốc thu hút các khoản đầu tư trị giá lên đến khoảng 130 tỷ USD trong ba năm tới.
Ngoài ra, họ cũng ước tính rằng các nhà đầu tư nước ngoài sẽ sở hữu 4.000 tỷ giá trị trái phiếu được định giá bằng đồng Nhân dân tệ (tương đương 625 tỷ USD) vào cuối năm nay.
Các chuyên gia phân tích của ANZ viết: "Lo ngại về rủi ro tăng trưởng trong ngắn hạn (của Trung Quốc) sẽ không ngăn cản các nhà đầu tư nước ngoài tăng cường phân bổ tài sản vào thị trường Trung Quốc".
Cũng theo các chuyên gia này, các nhà đầu tư toàn cầu đang theo đuổi mức lợi nhuận "hấp dẫn" từ trái phiếu Chính phủ Trung Quốc. Hiện tại, Trung Quốc đưa ra mức lợi tức kỳ hạn 10 năm là 2,9%. Để so sánh, mức lợi tức kỳ hạn tương tự của Bộ Tài chính Mỹ là 1,44%.
Ổn định đà tăng của đồng Nhân dân tệ
Trong bối cảnh đồng Nhân dân tệ tăng giá mạnh mẽ, có ý kiến cho rằng Trung Quốc có thể sẽ can thiệp.
PBoC hôm 15/12 thông báo sẽ nâng tỷ lệ dự trữ ngoại hối bắt buộc từ 7% lên 9% - lần tăng thứ hai trong năm nay. Động thái này sẽ buộc các tổ chức tài chính Trung Quốc phải dự trữ nhiều tiền hơn và có thể được hiểu là để kiềm chế đà tăng của đồng Nhân dân tệ.
Đây là một trong những tín hiệu mạnh mẽ nhất cho thấy ngân hàng trung ương đang cảm thấy không thoải mái với tốc độ tăng giá của đồng Nhân dân tệ, Gaurav Garg và Philip Yin, hai nhà phân tích của tập đoàn tài chính Citi đã viết trong một báo cáo phát hành hôm 17/12.
PBoC đã cảnh báo vào tháng trước rằng các tổ chức tài chính và công ty nên hạn chế "đầu cơ" vào đồng Nhân dân tệ.
Các nhà phân tích cho biết cơ quan quản lý lo ngại rằng nếu đồng Nhân dân tệ quá mạnh sẽ làm tổn hại đến khả năng cạnh tranh của hàng hóa Trung Quốc trên thế giới. Thị trường tài chính cũng có thể bị xáo trộn bởi dòng vốn luân chuyển nhanh nếu đồng tiền tăng giá quá nhanh.
Chuyên gia Liu từ ngân hàng Standard Chartered cho biết: “Theo quan điểm của chúng tôi, giới chức Trung Quốc sẽ mong muốn đồng Nhân dân tệ ổn định.”
Dù vậy, ông Liu cho rằng khả năng giới chức “can thiệp trực tiếp một cách mạnh tay," chẳng hạn như trực tiếp mua vào USD và bán ra Nhân dân tệ, là không cao.
Theo chuyên gia này, một hoặc hai đợt tăng lãi suất của Mỹ có thể giúp giải tỏa sức nóng của đồng Nhân dân tệ, khi Trung Quốc thực hiện chính sách tiền tệ ngược lại nhằm thúc đẩy tăng trưởng.
Các nhà phân tích của Goldman Sachs đã viết trong một báo cáo nghiên cứu vào tháng trước rằng: “Chúng tôi vẫn kỳ vọng đồng Nhân dân tệ sẽ tiếp tục tăng, nhưng với tốc độ từ từ hơn nhiều”.
