Nội dung sửa đổi theo hướng mở rộng quyền quyết định tăng giá điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) do Bộ Công Thương đưa ra tại dự thảo Quyết định của Thủ tướng về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân vừa được Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) góp ý cần xem xét thận trọng.
Theo dự thảo nêu trên, thời gian giữa các lần điều chỉnh được rút xuống 3 tháng. Bộ Công Thương đề xuất cho phép EVN được tăng giá 3-5% nếu các thông số đầu vào hình thành giá điện thay đổi. Mức tăng tối đa mỗi năm cho giá bán lẻ điện trong thẩm quyền của EVN là 20%. Với những mức điều chỉnh cao hơn, EVN sẽ phải báo cáo Bộ Công Thương và Thủ tướng.
Nhận xét trong văn bản gửi tới Cục Điều tiết điện lực về việc “nới” thẩm quyền quyết định tăng giá điện (được tăng tối đa 20% một năm), VCCI cho rằng đây là sự mở rộng tương đối lớn và cần được xem xét, cân nhắc.
Cụ thể, đại diện của cộng đồng doanh nghiệp cho rằng trong 10 năm qua, mức độ lạm phát của Việt Nam chưa năm nào vượt quá 20%.
“Như vậy, việc trao quyền cho EVN quyết định việc tăng giá điện tối đa lên đến 20% một năm và Bộ Công Thương lên đến 40% là khá cao so với biến động giá bình thường”, cơ quan này nhìn nhận.
Tuy nhiên, VCCI đồng tình việc rút ngắn thời gian điều chỉnh giá điện xuống 3 tháng, thay vì 6 tháng như trước đây; đồng thời nhận định việc giảm biên độ điều chỉnh tối thiểu là 3% thay vì 7% như cũ, sẽ giúp giá điện linh hoạt hơn. Cơ quan này cũng đề xuất, trong trường hợp giá điện bình quân tăng từ 3% đến 5% thì quyền quyết định nên trao cho Bộ Công Thương và trên mức này thì Thủ tướng sẽ quyết.
Việc trao quyền cho EVN quyết định việc tăng giá điện tối đa lên đến 20% một năm và Bộ Công Thương lên đến 40% là khá cao so với biến động giá bình thường.
Về cách tính toán giá bán điện bình quân, dự thảo quy định chi phí mua điện được xác định dựa trên thị trường điện các cấp độ và hợp đồng mua bán điện. Tuy nhiên, theo báo cáo của Cục Điều tiết điện lực, hiện nay mới chỉ có khoảng 50% công suất phát của các nhà máy điện thực hiện cơ chế chào giá trên thị trường phát điện cạnh tranh; 50% sản lượng còn lại vẫn được thực hiện thông qua hợp đồng mua bán điện mà không phải chào giá.
"Cách tính giá dựa trên chi phí như vậy là hợp lý trong giai đoạn hiện nay, song cần kiểm soát tốt hơn đối với các chi phí đầu vào cấu thành, vì có thể dẫn đến nguy cơ các chi phí này được đẩy cao lên, dẫn đến giá điện cuối cùng tăng cao", VCCI nhận định.
Đối với trường hợp mua điện theo hợp đồng, do không có sự cạnh tranh nên việc kiểm soát giá mua điện cũng phải được thực hiện tương tự đối với hàng hóa độc quyền khác. VCCI đề nghị Bộ Công Thương cần phải bổ sung cách tính và công khai chi phí (chi phí nào được ghi nhận, không được ghi nhận) các đơn vị bán điện cho EVN mà không chào giá qua thị trường trong các báo cáo sản xuất kinh doanh điện.
Ngoài ra, việc điều chỉnh giá bán điện bình quân cũng phải thực hiện minh bạch, song cần bổ sung yếu tố có sự tham gia của các bên liên quan trong thẩm định giá.
Trước đó, theo quy định hiện hành, thời gian tăng giá bán lẻ điện tối thiểu là 6 tháng một lần; mức tăng từ 7% đến 10% do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đề xuất phải được Bộ Công Thương chấp thuận; mức tăng tối đa do bộ quyết định là 20%. Thủ tướng Chính phủ có quyền quyết định tăng giá trên 10% với thời điểm giữa các lần tăng giá không xác định thời gian.
