Thanh khoản thấp, vùng đáy lộ diện
VN-Index sau khi gặp mốc kháng cự mạnh 1.000 điểm đã bước vào giai đoạn điều chỉnh kể từ ngày 19/3/2019 đến nay, đi kèm với đó là sự sụt giảm mạnh về thanh khoản. Ông Lê Ðức Khánh, Giám đốc chiến lược, CTCK Dầu Khí (PSI) cho rằng, diễn biến điều chỉnh đã phần nào phản ánh tâm lý lo ngại của nhà đầu tư về xu hướng giảm điểm của thị trường chung, kéo theo thanh khoản sụt giảm so với giai đoạn trước đó.
Mặt khác, việc tăng trưởng kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng có dấu hiệu chậm lại đã tác động xấu đến tâm lý nhà đầu tư trên thị trường.
Ngoài ra, qua số liệu thống kê giao dịch khối ngoại trên toàn thị trường, sau khi tăng mạnh trong tháng 1 và tháng 2 (đạt tương ứng 1.185,64 tỷ và 3.268,21 tỷ đồng), khối này đã giảm mạnh giá trị mua ròng trong tháng 3, chỉ còn khoảng 648,9 tỷ đồng. Việc khối ngoại giảm giao dịch cũng góp phần làm giảm thanh khoản chung toàn thị trường.
Trong phiên cuối tuần qua (ngày 5/4), khối ngoại tiếp tục giao dịch ở mức thấp hơn mức trung bình của tháng 3 và khối này bán ròng nhẹ trên sàn HOSE, hầu hết tập trung ở nhóm cổ phiếu bluechip như BID, POW, VHM…
Tháng 3/2019, thanh khoản thị trường ghi nhận giảm so với bình quân 2 tháng đầu năm. Tuy nhiên, nếu xét riêng sàn HOSE, thanh khoản quý I/2019 đã tăng mạnh so với quý IV/2018. Cụ thể, giá trị khớp lệnh trung bình của quý IV/2018 chỉ khoảng 2.500 tỷ đồng/phiên, trong quý I/2019 đạt khoảng 3.400 tỷ đồng/phiên. Cùng với thanh khoản tăng, chỉ số VN-Index cũng tăng 10% cho thấy dòng tiền nhập cuộc tương đồng với đà tăng của thị trường.
Theo ông Nguyễn Hữu Bình, chuyên gia chứng khoán, từ trung tuần tháng 3/2019 trở lại đây, thanh khoản trên sàn HOSE giảm mạnh, xuống còn 2.500 tỷ đồng/phiên và tính chung cả quý I/2019 cũng giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước cho thấy, dòng tiền đang chững lại.
Có 2 nguyên nhân gây ra tình trạng này: Thứ nhất, VN-Index đã tăng khá tích cực trong những tháng đầu năm nên hiện đối mặt với nhiều ngưỡng cản mạnh ở phía trước, do đó rủi ro điều chỉnh là tương đối cao; thứ hai, cơ hội tìm kiếm lợi nhuận trong giai đoạn thanh khoản giảm là không nhiều, nhất là trong bối cảnh thị trường đang thiếu thông tin hỗ trợ, nhóm cổ phiếu LargeCap tiềm ẩn rủi ro đảo chiều.
Trong nhiều phiên giao dịch gần đây, các chỉ số chứng khoán và nhiều cổ phiếu vốn hóa lớn giao dịch trong biên độ hẹp đi kèm thanh khoản thấp, có phiên khối lượng giao dịch trên sàn HOSE chưa đến 100 triệu đơn vị, trên sàn HNX thậm chí có phiên chỉ đạt hơn 16 triệu đơn vị, do đó thị trường hầu như không ghi nhận sự bứt phá nào đáng kể. Trong bối cảnh các mã lớn giao dịch cầm chừng, điểm đáng chú ý là dòng tiền vận động khá tích cực ở các cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ.
Theo lý giải của anh Tuấn - một nhà đầu tư tại Hà Nội, thanh khoản giảm đầu tiên là do thông tin hỗ trợ thị trường chưa đủ mạnh, tức là chưa có yếu tố đột biến để hút dòng tiền. Tiếp nữa, diễn biến chung của thị trường thế giới chưa thực sự ổn định nên dòng tiền ngoại chưa quay lại mạnh mẽ, ảnh hưởng tới tâm lý nhà đầu tư trong nước.
Theo kinh nghiệm của nhiều nhà đầu tư, việc thanh khoản yếu chưa hẳn hoàn toàn tiêu cực, bởi sự hạn chế về thanh khoản cũng đồng nghĩa với việc nhà đầu tư đang vay nợ ít, áp lực cắt lỗ không nhiều.
Mặt khác, khi thanh khoản cạn kiệt cũng là lúc báo hiệu vùng đáy đã lộ khá rõ, chỉ chờ yếu tố hỗ trợ đủ mạnh là có thể thể tăng trở lại. Trong ngắn hạn, mốc 990 điểm đang là ngưỡng cản mạnh và với thanh khoản như hiện nay, chỉ cần một vài mã cổ phiếu lớn tăng là đủ khiến VN-Index thay đổi. Thế nên, việc điểm số tăng hay giảm không còn là yếu tố quan trọng.
“Khi thanh khoản thấp và biên độ giá co hẹp, việc lướt sóng sẽ khó hiệu quả. Giai đoạn này, nhà đầu tư nên chờ đợi và chọn cho mình những cổ phiếu tiềm năng, được hưởng lợi ngành và kỳ vọng có kết quả kinh doanh tích cực", chuyên gia Nguyễn Hữu Bình khuyến nghị.
Dòng tiền có thúc đẩy tăng thanh khoản trong quý II?
Ðánh giá thị trường thời gian qua, ông Nguyễn Trung Du, Giám đốc Tư vấn đầu tư CTCK VNDIRECT cho rằng, dòng tiền đang hoạt động tích cực ở nhóm vốn hóa vừa và nhỏ giúp thị trường trở nên sôi động hơn trong bối cảnh nhóm cổ phiếu vốn hóa lớn giao dịch thận trọng.
“Hiện tại, thị trường chưa có sự đồng thuận cần thiết theo cả chiều tăng lẫn chiều giảm và khi thanh khoản chưa quay về mức trên 4.000 tỷ đồng thì thị trường sẽ khó có sóng tăng. Tuy nhiên, các cổ phiếu có câu chuyện riêng vẫn có thể tạo ra các cơ hội ngắn hạn, nhất là với nhà đầu tư chấp nhận mức rủi ro cao”, ông Du nói.
Cũng theo ông Du, thanh khoản thị trường có thể gia tăng trở lại khi cuối tháng 4 thường là thời điểm có nhiều thông tin hỗ trợ hơn, từ các tin tức về kinh tế vĩ mô, sự hồi phục của giá dầu thô và đặc biệt là các thông tin tích cực từ đại hội đồng cổ đông của các doanh nghiệp niêm yết, sẽ tác động tích cực đến dòng tiền tham gia vào thị trường. Mặt khác, do lâu nay chứng khoán Việt thường dao động đồng pha với thị trường chứng khoán Mỹ, nên việc chỉ số Down Jones vượt mốc 26.000 điểm sẽ là tín hiệu tích cực báo hiệu sự hồi phục của VN-Index.
"Ðể dự báo thanh khoản thị trường có cải thiện trong quý II/2019 hay không, chúng ta cần nhìn theo 2 khía cạnh. Thứ nhất, giới đầu tư đang lo ngại thị trường chuẩn bị rơi vào nhịp điều chỉnh kéo dài, mốc hỗ trợ đầu tiên là 960 điểm và nếu để thủng mốc này, VN-Index có khả năng sẽ giảm về vùng 920 điểm và nhóm cổ phiếu lớn sẽ là nhóm chịu tác động mạnh nhất.
Tuy vậy, nhóm cổ phiếu ngân hàng sẽ chịu ít áp lực hơn so với các nhóm cổ phiếu dẫn dắt khác do chưa tăng giá thời gian qua. Thứ hai, trong kịch bản khả thi hơn, VN-Index sẽ quay lại với vùng kháng cự mạnh 1.020-1.040 điểm sau khi bứt tốc qua mốc 1.000 điểm, có thể đà tăng sẽ quay lại như thời điểm đầu năm", chuyên gia Nguyễn Hữu Bình phân tích.
Cũng theo ông Bình, khi nền tảng thanh khoản chưa thực sự được cải thiện, dòng tiền có thể tiếp tục hướng mạnh hơn vào phân khúc cổ phiếu vốn hóa vừa và nhỏ. Theo đó, nhà đầu tư ngắn hạn có thể tiếp tục duy trì các vị thế mua thăm dò ở phân khúc này, chú ý các cổ phiếu có sự gia tăng dòng tiền đầu cơ.
Ở thời điểm hiện tại, thị trường chưa xuất hiện các tín hiệu tích cực báo hiệu một đợt tăng trưởng mạnh về giá, song cơ hội đã xuất hiện ở số ít nhóm cổ phiếu có câu chuyện riêng và hấp dẫn dòng tiền, đặc biệt liên quan đến các thông tin về kết quả kinh doanh quý I/2019, cũng như tin tức tích cực từ Ðại hội đồng cổ đông ở từng doanh nghiệp.
Theo khuyến nghị của các công ty chứng khoán, hiện tại, nhà đầu tư chỉ nên duy trì tỷ trọng danh mục ở mức trung bình thấp, chờ đến khi thị trường chung xuất hiện các tín hiệu giao dịch tích cực hơn.
