Sau hai ngày xét xử (20-21/7/2016) đại án tại Ngân hàng Xây dựng (VNCB), Hội đồng xét xử đã công bố cáo trạng, trong đó đề cập thực trạng của VNCB trước thời điểm khởi tố, bắt giam các bị cáo cùng các “chiêu trò” xoay chuyển dòng tiền, rút tiền ra khỏi Ngân hàng ở các phi vụ như: làm giả hồ sơ nâng cấp hệ thống CoreBanking rút hơn 63 tỷ đồng; làm giả hồ sơ thuê mặt bằng hai trụ sở làm thiệt hại 581 tỷ đồng; ủy thác trái phiếu làm thiệt hại hơn 900 tỷ đồng; cầm cố sổ tiết kiệm của khách hàng để vay - trả, trả - vay, rồi rút tiền không có chữ ký chủ tài khoản của nhóm Trần Ngọc Bích tổng cộng 5.490 tỷ đồng.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, chỉ trong vòng 2 năm kể từ khi điều hành, quản trị VNCB, Phạm Công Danh và đồng phạm đã gây thất thoát hơn 9.000 tỷ đồng cho Ngân hàng. Đáng chú ý, trong tổng số hơn 9.000 tỷ đồng thiệt hại đã gây ra cho VNCB, có khoản tiền 5.490 tỷ đồng của khách hàng gửi vào VNCB, nhưng Phạm Công Danh và các đồng phạm lại tự rút ra mà không có chữ ký của người gửi.
Cáo trạng xác định, trong thời gian từ tháng 12/2012 đến tháng 7/2013, Phạm Công Danh đã chỉ đạo Phan Thành Mai, nguyên Tổng giám đốc VNCB, Mai Hữu Khương, Hoàng Đình Quyết (nguyên cán bộ của VNCB) lập hồ sơ cho Trần Ngọc Bích, ông Trần Quý Thanh (cha ruột của Bích) và nhiều người thân quen khác vay tiền bằng hình thức cầm cố sổ tiết kiệm của nhóm này.
Sau khi hoàn thành thủ tục vay tiền, VNCB giải ngân và chuyển vào tài khoản của Trần Ngọc Bích mở tại VNCB Chi nhánh Sài Gòn. Khi Phạm Công Danh muốn vay tiền của Bích thì thông qua Phạm Thị Trang (còn gọi là Trang "Phố Núi”) thỏa thuận, thống nhất với Trần Ngọc Bích việc điều chuyển dòng tiền vào các tài khoản do Trang chỉ định và Bích thực hiện các thủ tục theo quy định để VNCB chuyển tiền vào các tài khoản đó.
Trong khoảng thời gian này, hai bên đã có 16 lần giao dịch với 122 khoản vay bằng hình thức cầm cố sổ tiết kiệm của nhóm Trần Ngọc Bích với tổng số tiền VNCB đã giải ngân hơn 17.761 tỷ đồng, trong đó có 16.260 tỷ được chuyển vào tài khoản của Phạm Công Danh. Sau khi tiền đến tài khoản, Phạm Công Danh sử dụng để trả nợ cho chính các khoản vay trước đó của Trần Ngọc Bích, một phần dành để đảo nợ, chi chăm sóc khách hàng và sử dụng cá nhân. Tuy nhiên, ngày 21/8 và ngày 26/8/2013, có 5.190 tỷ đồng rút ra từ VNCB (trong tài khoản của Trần Ngọc Bích), nhưng chứng từ không có chữ ký của chủ tài khoản trên. Các khoản tiền này, Phạm Công Danh chỉ đạo Hoàng Đình Quyết, Mai Hữu Khương tự ý chuyển sang tài khoản của Phạm Công Danh để Danh tất toán các khoản đã vay trước đó của nhóm này...
Cáo trạng cũng cho thấy, tại cơ quan điều tra, Danh khai, để huy động được tiền gửi của nhóm Trần Ngọc Bích, Danh đã phải chi lãi suất vượt trần ngoài hợp đồng từ 2 - 4%/năm theo từng thời điểm. Theo đó, Danh nói tổng số tiền đã trả lãi ngoài cho nhóm này khoảng 2.500 tỷ đồng.
Trả lời tòa trong phiên xét hỏi chiều ngày 21/7, Phan Thành Mai, nguyên Tổng giám đốc VNCB cũng cho biết, để thu hút khách hàng gửi tiền, Ngân hàng phải có bộ phận chăm sóc khách hàng, nhưng bằng cách thỏa thuận miệng và trả ngay lãi suất ngoài không có giấy tờ sau khi khách hàng gửi tiền.
Theo Phan Thành Mai, khi ông Danh không thể chi được tiền lãi ngoài chăm sóc khách hàng để thu hút tiền gửi, để cứu thanh khoản tạm thời, Mai đã nghĩ ra lấy các khoản từ Đề án Tái cơ cấu ngân hàng để mượn tạm tiền. Biết việc muốn rút được quá 5 tỷ đồng thì phải qua Tổ Giám sát Ngân hàng Nhà nước, nên Mai phải thông qua Đề án nâng cấp CoreBanking để rút 63 tỷ đồng.
Trong khi đó, bà Trần Ngọc Bích lại khai không hề có quan hệ gì với Phạm Công Danh. Bà Bích nói chỉ quen với Phạm Thị Trang vào đầu năm 2012 khi Trang gọi điện thoại mời Bích gửi tiền vào Ngân hàng VNCB. Sau đó, Bích gặp Hoàng Đình Quyết, Giám đốc VNCB Chi nhánh Sài Gòn và mọi giao dịch vay, gửi tiền đều thông qua Quyết. Đến cuối năm 2012, do cần vốn kinh doanh nên Bích đề nghị được vay vốn thông qua việc thế chấp các sổ tiết kiệm. Trong quá trình sử dụng vốn kinh doanh, Trang đề nghị với Bích được vay lại số tiền mà Bích đã vay của VNCB và được Bích đồng ý.
Toàn bộ số tiền vay này được chuyển vào tài khoản của Phạm Công Danh, còn khi trả lại tiền cho Bích thì tiền được chuyển vào tài khoản của ông Trần Quý Thanh. Nhưng tất cả các cam kết giữa Bích và Trang đều không có giấy tờ tài liệu ghi nhận. Riêng khoản tiền 5.490 tỷ đồng nêu trên, Bích nói rằng, sau khi tiền được chuyển vào tài khoản của Bích thì nó đã được tự ý chuyển đi mà không nhận được sự đồng ý của Bích. Bích không thừa nhận cho Phạm Công Danh vay tiền, những số tiền trước đó cho vay đã thanh toán xong.
