Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK), trong số công ty bị xử phạt vi phạm pháp luật về thuế có 130 công ty niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HOSE), 119 trên Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và 240 công ty đăng ký giao dịch trên UPCoM.
Trong số công ty bị cưỡng chế nợ thuế có 62 công ty niêm yết trên HOSE, 99 công ty trên HNX và 165 công ty đăng ký giao dịch UPCoM.
Trong danh sách này có khá nhiều doanh nghiệp bị xử phạt và truy thu giá trị lớn, đáng chú ý là không hề thiếu vắng những tên tuổi lớn trên sàn. UBCK yêu cầu các Sở Giao dịch chứng khoán chịu trách nhiệm theo dõi, giám sát nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin theo đúng quy định của các doanh nghiệp vi phạm.
Ngay sau khi HOSE công bố danh sách này trên website của Sở, hàng loạt doanh nghiệp đã vội vã báo cáo giải trình lý do chậm công bố thông tin về vi phạm thuế.
CTCP Lilama 18 (LM8) là một trong những doanh nghiệp nhanh chóng lên tiếng thanh minh việc này. Tháng 12/2017, Công ty nhận được quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế của Cục Thuế TP.HCM, tuy nhiên do sơ suất, LM8 đã bỏ sót không công bố thông tin theo đúng thời hạn quy định. Quyết định cuối năm 2017 đến ngày 25/12/2018 mới được Công ty công bố.
Cũng trong thời điểm này, LM8 lại nhận thêm "trát" phạt của Cục Thuế. Theo quyết định ngày 24/12/2018 của Cục Thuế TP.HCM, Công ty tiếp tục vi phạm hành chính về thuế và phải nộp tổng cộng 297 triệu đồng do kê khai thiếu doanh thu, kê khai sai thuế suất thuế giá trị gia tăng đầu ra dẫn đến kê khai khấu trừ thuế giá trị gia tăng không đúng quy định, kê khai sai thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp và không lập hóa đơn đối với hàng hóa, dịch vụ cho/biếu/tặng.
Tương tự, CTCP Everpia (EVE) cũng chậm công bố thông tin về quyết định xử phạt vi phạm về thuế tháng 9/2017. EVE cho biết, Công ty đã thực hiện nộp phạt trước khi cơ quan thuế ra quyết định chính thức về việc xử lý vi phạm thuế. Lỗi chậm công bố thông tin là do bộ phận phụ trách công bố thông tin và bộ phận kế toán thuế hoạt động độc lập, chưa có sự phối hợp tốt trong việc trao đổi thông tin, dẫn đến tình trạng chưa thực hiện công bố thông tin kịp thời theo đúng quy định.
Trình bày thêm về vấn đề này, EVE còn cho rằng, việc vi phạm thuế là sai sót nghiệp vụ thông thường của kế toán, phát sinh do khối lượng bút toán hạch toán quá nhiều, trong khi giá trị tiền phạt không lớn, không gây ảnh hưởng đáng kể tới hoạt động kinh doanh của công ty, cũng như kết quả tài chính và không gây tổn hại tới lợi ích của cổ đông.
Trong khi đó, doanh nghiệp bảo hiểm lớn như Bảo Việt cho biết, về cơ bản, Tập đoàn đã chấp hành nghiêm túc các quy định về mở, ghi chép và hạch toán trên sổ sách kế toán, cũng như việc kê khai, nộp thuế. Tuy nhiên, thực tế hoạt động cho thấy sự khác biệt về quan điểm, chế độ kế toán thuế của cơ quan quản lý thuế với doanh nghiệp. Do các khác biệt này và những sơ suất trong công tác lập hóa đơn, kê khai thuế nên Bảo Việt cũng nằm trong diện vi phạm, phải truy thu và nộp tiền phạt qua 2 quyết định ngày 28/7/2017 và 30/11/2018.
Hay tại CTCP Chương Dương (CDC), Công ty nhận quyết định xử phạt vào tháng 4/2017 và tháng 8/2018, tuy nhiên đây là sự kiện xảy ra bất thường nên các phòng ban của CDC không nhận biết được thông tin này cần công bố.
Đối với các doanh nghiệp khác, hầu hết đều cho biết đã tiến hành khắc phục vi phạm thuế bằng cách nộp phạt theo quyết định, việc chậm công bố thông tin là do sơ suất, thiếu hiểu biết và sự phối hợp không chặt chẽ giữa các bộ phận liên quan. Một số doanh nghiệp cũng nhanh chóng công bố thông tin về các quyết định vi phạm thuế vừa nhận được trong thời gian mới đây.
Tính sơ bộ, trong tuần cuối cùng của năm 2018, có hơn 60 doanh nghiệp niêm yết công bố giải trình trên HOSE về vấn đề này, dẫn đến bức tranh cuối năm không mấy tươi sáng trên trang thông tin của Sở.
Mặc dù các doanh nghiệp cho rằng, giá trị nộp phạt về vi phạm thuế không ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh, song việc công bố thông tin chậm, thiếu sót gây ảnh hưởng đến tính công khai, minh bạch trên thị trường chứng khoán và quyền lợi của nhà đầu tư.
Đáng nói, việc doanh nghiệp lũ lượt giải trình việc chậm công bố thông tin vi phạm thuế mới chỉ diễn ra trên HOSE. Trong khi tại HNX và UPCoM, dù số lượng doanh nghiệp vi phạm lớn hơn, nhưng hiện vẫn chưa có động thái gì.
