Chính phủ mới ban hành Nghị định số 59/2011/NĐ-CP về chuyển doanh nghiệp (DN) 100% vốn nhà nước thành công ty cổ phần thay thế Nghị định 109/2007/NĐ-CP ngày 26.6.007.
Theo Nghị định vừa ban hành, mục đích của việc chuyển DN Nhà nước không cần giữ 100% vốn sang loại hình DN có nhiều chủ sở hữu nhằm huy động vốn của các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài để nâng cao năng lực tài chính, đổi mới công nghệ, đổi mới phương thức quản lý nhằm nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Nghị định quy định có 3 đối tượng được cổ phần hóa, bao gồm: Công ty trách nhiệm hữu hạn (Công ty TNHH) một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ là công ty mẹ của Tập đoàn kinh tế; Tổng công ty nhà nước (kể cả ngân hàng thương mại nhà nước); Công ty TNHH một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ là DN thuộc các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; và DN 100% vốn nhà nước chưa chuyển thành Công ty TNHH một thành viên.
Các DN trên thực hiện cổ phần hóa khi đảm bảo đủ 2 điều kiện là không thuộc diện Nhà nước cần nắm giữ 100% vốn điều lệ và còn vốn Nhà nước sau khi đã được xử lý tài chính và đánh giá lại giá trị DN.
Đối với trường hợp sau khi đã được xử lý tài chính và xác định lại giá trị DN mà giá trị thực tế DN thấp hơn các khoản phải trả, Nghị định mới ban hành nêu rõ, cơ quan có thẩm quyền quyết định phương án cổ phần hóa chỉ đạo DN phối hợp với Công ty Mua bán nợ Việt Nam và các chủ nợ của DN xây dựng phương án tái cơ cấu DN. Trong trường hợp phương án tái cơ cấu DN không khải thi và hiệu quả thì chyển sang các hình thức chuyển đổi khác theo quy định của pháp luật. Đây là điểm khá mới so với Nghị định 109/2007/NĐ-CP là các DN phải thực hiện phương án bán hoặc giải thể, phá sản.
Theo Nghị định, đối với các DN quy mô lớn có vốn nhà nước trên 500 tỷ đồng hoạt động kinh doanh trong những lĩnh vực, ngành nghề đặc thù và các công ty mẹ thuộc các Tập đoàn kinh tế, Tổng cty nhà nước nếu nhất thiết phải chọn nhà đầu tư chiến lược trước thì cơ quan có thẩm quyền quyết định phương án cổ phần hoá. Sau đó báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư chiến lược, phương thức bán và số lượng cổ phần bán cho nhà đầu tư chiến lược. Các lĩnh vực, ngành nghề đặc thù ở đây là bảo hiểm, ngân hàng, bưu chính viễn thông, hàng không, khai thác than, dầu khí, khai thác mỏ quý hiếm khác. Đây cũng là một trong những điểm mới của Nghị định này.
Nghị định cũng quy định rõ, số lượng nhà đầu tư chiến lược mua cổ phần tại mỗi DN cổ phần hóa được xác định tối đa là 3 nhà đầu tư. Nhà đầu tư chiến lược không được chuyển nhượng cổ phần trong thời hạn tối thiểu là 5 năm, kể từ ngày công ty cổ phần được cấp Giấy chứng nhận đăng ký DN lần đầu hoạt động theo Luật DN. Trường hợp đặc biệt cần chuyển nhượng số cổ phần này trước thời hạn trên thì phải được Đại hội đồng cổ đông chấp thuận.
Về nguyên tắc xác định giá bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược, đối với trường hợp bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược sau khi đấu giá công khai thì giá bán do Ban chỉ đạo cổ phần hóa thỏa thuận trực tiếp với các nhà đầu tư chiến lược nhưng không thấp hơn giá đấu thành công thấp nhất của cuộc đấu giá công khai.
Còn đối với trường hợp thỏa thuận trực tiếp hoặc đấu giá là giá thỏa thuận giữa các bên (trường hợp thỏa thuận) hoặc là giá đấu thành công (đối với trường hợp đấu giá) nhưng không thấp hơn giá khởi điểm đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định phương án cổ phần hóa phê duyệt.
