Lạm dụng phát hành và nguy cơ sử dụng vốn ngẫu nhiên

Lạm dụng phát hành và nguy cơ sử dụng vốn ngẫu nhiên

(ĐTCK-online) Tình trạng giá cổ phiếu sau khi chia tách thường tiếp tục điều chỉnh giảm khiến nhà đầu tư nhận ra rằng, chia tách cổ phiếu không phải luôn là phần thưởng hấp dẫn như trước.

Theo ông Lê Đạt Chí, giảng viên Khoa Tài chính doanh nghiệp, Trường đại học Kinh tế TP. HCM, nhược điểm của việc phát hành cổ phiếu không tăng vốn chủ sở hữu như chia cổ tức, thưởng bằng cổ phiếu là làm loãng giá cổ phiếu. Ở thị trường nước ngoài, khi doanh nghiệp công bố dự án tốt, giá cổ phiếu sẽ tăng. Nếu doanh nghiệp phát hành trái phiếu thì nhà đầu tư thường tăng mua cổ phiếu trên thị trường, ngược lại nếu phát hành cổ phiếu huy động vốn thì nhà đầu tư thường tăng cường bán ra. Ở thị trường Việt Nam , xu hướng thời gian qua diễn ra ngược lại, nhưng nhà đầu tư ngày càng chuyên nghiệp hơn và họ sẽ xem xét các kế hoạch chia thưởng bằng cổ phiếu. "Nhà quản trị nên công bố tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền mặt hay thuyết phục cổ đông giữ lại lợi nhuận để đầu tư", ông Chí khuyến cáo.

Chuyên gia chứng khoán Huy Nam nhận xét, thời gian qua nhiều doanh nghiệp bám theo "cơn mê" huy động vốn nên quên áp lực đảm bảo mức cổ tức hấp dẫn trên lượng cổ phiếu tăng thêm. Số lượng cổ phiếu lưu hành tăng thêm làm xấu đi chỉ số EPS, khiến cổ phiếu kém sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư.

Một điểm đặc biệt, theo ông Nam , khả năng huy động nguồn vốn lớn và khá dễ dàng trong thời gian qua là lợi bất cập hại với doanh nghiệp. Khi khoản thặng dư vốn thu về lớn hơn số vốn huy động dự kiến, doanh nghiệp rơi vào tình trạng sử dụng vốn ngẫu nhiên, làm giảm hiệu quả sử dụng đồng vốn. Trong khi đó, việc huy động vốn đại chúng phải tuân theo điều kiện rất khắt khe là phải sử dụng vốn huy động cho dự án được công bố trước.

Việc nhiều doanh nghiệp mở rộng đầu tư sang các lĩnh vực nhiều rủi ro nhưng có lợi nhuận cao trước mắt như bất động sản, chứng khoán, ngân hàng cho thấy, nhiều doanh nghiệp đứng trước nguy cơ giải ngân kém hiệu quả nguồn vốn huy động được.

Theo ông Nam , thời điểm hiện nay, mặc dù thị trường chứng khoán không thuận lợi cho việc phát hành cổ phiếu nhưng không có nghĩa là doanh nghiệp chuyển hết sang vay nợ mà phải cân nhắc phương án phát hành. Doanh nghiệp nên tính toán trong dài hạn việc huy động nguồn vốn nào là tốt hơn, phát hành cổ phiếu, trái phiếu hay vay ngân hàng.

Trên thực tế, các nhà quản trị doanh nghiệp luôn hoạch định cấu trúc vốn hợp lý giữa vốn nợ và vốn chủ hữu, cố gắng hướng đến cấu trúc vốn tối ưu căn cứ vào ngành nghề, rủi ro kinh doanh để kiểm soát rủi ro tài chính, từ đó kiểm soát tổng rủi ro doanh nghiệp. Theo điều tra của Trường đại học Kinh tế TP. HCM, doanh nghiệp vẫn ưu tiên sử dụng nợ sau nguồn lợi nhuận để lại.

Sử dụng vốn chủ sở hữu để đầu tư có chi phí sử dụng vốn cao nhất, bởi nếu kết quả kinh doanh không đáp ứng được kỳ vọng của nhà đầu tư sẽ ảnh hưởng đến giá cổ phiếu trên thị trường. Thực tiễn hoạt động doanh nghiệp ở các nước cho thấy, sử dụng vốn vay là đòn bẩy khuyếch đại lợi nhuận.

Theo các chuyên gia, việc nhiều doanh nghiệp lạm dụng phát hành cổ phiếu nhưng không làm tăng vốn chủ sở hữu, hậu quả sẽ nhìn thấy rõ sau 2 năm. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng chia sẻ với doanh nghiệp về việc chớp cơ hội phát hành cổ phiếu tăng vốn để xác lập vị thế tài chính. Sự bùng nổ của thị trường chứng khoán đem lại cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam khả năng chuyển từ quy mô nhỏ thành các tập đoàn kinh tế đa ngành.

Thị trường chứng khoán đang được coi là mất cân đối cung - cầu nhưng vẫn sẽ là kênh huy động vốn dài hạn lý tưởng cho doanh nghiệp, dù huy động vốn sẽ không còn quá dễ dàng và đạt kỳ vọng cao như thời gian qua. Vì thế, việc phát hành cổ phiếu huy động vốn đầu tư cho dự án là đúng đắn nhưng phát hành cổ phiếu không làm tăng vốn chủ hữu là nguy cơ đáng cảnh báo với các doanh nghiệp.