Nguy cơ giải chấp cổ phiếu
Trong công văn kiến nghị sửa quy định điều kiện chứng khoán được giao dịch ký quỹ gửi UBCK, hai Sở giao dịch chứng khoán, một doanh nghiệp niêm yết phản ánh: Công ty niêm yết nhận được kết luận của cơ quan thuế về việc công ty vi phạm pháp luật thuế, thì chứng khoán không được quỹ giao dịch ký, là nội dung mới được bổ sung tại Quyết định 87/QĐ-UBCK.
Trước đó, quy định này không có trong hai văn bản mà Quyết định 87/QĐ-UBCK thay thế là Quyết định 637/QĐ-UBCK ngày 30/8/2011 và Quyết định 09/QĐ-UBCK ngày 8/1/2013 đều về ban hành Quy chế hướng dẫn giao dịch ký quỹ chứng khoán. Quy định mới này tại Quyết định 87/QĐ-UBCK sau khi áp dụng từ ngày 1/4/2017 đến nay đã bộc lộ bất cập.
Cụ thể, vi phạm về thuế nói chung dễ xảy ra và mức độ nghiêm trọng của vi phạm rất khác nhau.
Nghị định 129/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính về thuế và cưỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế, quy định các mức xử phạt từ cảnh cáo đến phạt tiền đối với những hành vi vi phạm như chậm nộp hồ sơ đăng ký thuế, kê khai thuế…, hoặc nghiêm trọng như kê khai sai, trốn thuế, gian lận thuế. Hiện các doanh nghiệp áp dụng cơ chế tự kê khai, cơ quan thuế kiểm tra và quyết toán sau.
Việc kiểm tra của cơ quan thuế có khi kéo dài vài năm sau kỳ chốt thuế, nên gây rủi ro cho doanh nghiệp. Thậm chí, có công ty chờ mãi không thấy cơ quan thuế vào kiểm tra, nên đã chủ động gửi công văn mời cơ quan thuế đến doanh nghiệp kiểm tra, quyết toán thuế để hạn chế rủi ro.
Doanh nghiệp cho rằng, tất cả các vi phạm về thuế đều gây ra một hậu quả như nhau đối với các công ty niêm yết là không thỏa đáng. Hơn nữa, quy định cổ phiếu của doanh nghiệp niêm yết vi phạm quy định về thuế sẽ không được margin gây rủi ro cho công ty chứng khoán và nhà đầu tư đang sử dụng giao dịch ký quỹ.
Tất cả các hình thức và mức độ vi phạm về thuế đều bị cắt margin có thể ảnh hưởng đến CTCK và nhà đầu tư
Bởi lẽ, tỷ lệ margin giảm về 0%, dẫn đến tình trạng giải chấp mạnh, gây mất thanh khoản cho cổ phiếu bị cắt margin, giảm giá cổ phiếu kéo dài, ảnh hưởng dây chuyền tới các cổ phiếu khác, tác động xấu đến tâm lý nhà đầu tư.
Bất cập của quy định trên không chỉ gây quan ngại cho doanh nghiệp niêm yết và nhà đầu tư, mà còn khiến công ty chứng khoán lo ngại.
“Ngay sau khi doanh nghiệp bị công bố vi phạm thuế, Sở giao dịch chứng khoán liền loại cổ phiếu của doanh nghiệp ra khỏi danh sách cổ phiếu được cấp margin. Có nghĩa là việc này xảy ra đột ngột, nên gây khó cho nhiều công ty chứng khoán.
Do công ty chứng khoán đã cho vay margin trước khi doanh nghiệp vi phạm quy định về thuế, nên công ty chứng khoán chỉ có thể ngừng cho vay margin mới, chứ không thể giải quyết ngay khoản đã cho vay trước đó.
Thông thường, công ty chứng khoán phải mất ít nhất 3 tháng để hoàn tất xử lý các khoản cho vay margin cũ, chứ không thể nhanh, nên gây khó cho công ty chứng khoán”, lãnh đạo một công ty chứng khoán nói.
Không nên “cào bằng”
Tuy ủng hộ quy định loại mã chứng khoán của doanh nghiệp niêm yết có vi phạm về thuế ra khỏi danh sách chứng khoán được phép giao dịch margin, nhằm hạn chế rủi ro cho thị trường, nhưng trong kiến nghị gửi UBCK, các đề xuất cho rằng, UBCK cần sớm sửa đổi Quyết định 87/QĐ-UBCK.
Theo đó, Quyết định 87/QĐ-UBCK cần được sửa đổi theo hướng: Quy định rõ mức độ vi phạm về thuế đến mức không được phép giao dịch margin, có thể ở mức giá trị phạt và truy thu tính theo tỷ lệ 2 - 3% trên lợi nhuận sau thuế của năm tài chính bị kiểm tra, hoặc liệt kê các vi phạm nghiêm trọng tại Nghị định 129/2013/NĐ-CP mà có khung hình phạt tiền ở mức cao.
Lãnh đạo một công ty chứng khoán cho rằng, không nên cào bằng tất cả các hình thức và mức độ vi phạm về thuế đều bị cắt margin. Vị này đề xuất, khi doanh nghiệp có vi phạm trọng yếu về thuế, chẳng hạn mức tiền thuế bị phạt vượt quá 5% tổng số thuế phải nộp, thì cổ phiếu mới bị cắt margin, vừa tránh gây khó cho công ty chứng khoán, vừa giảm thiểu tác động tiêu cực đến nhà đầu tư, thị trường.
Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, đại diện UBCK cho biết, cơ quan này đang theo dõi, đánh giá tác động của việc áp dụng quy định trên, để tính toán phương án sửa đổi phù hợp với thực tiễn, đồng thời bảo vệ nhà đầu tư, giúp họ giảm thiểu rủi ro trước những tình huống doanh nghiệp cố tình gian lận, vi phạm nghiêm trọng về thuế.
