Thực ra, nhà máy mà First Solar khởi công xây dựng vào tháng 3 năm nay tại Khu công nghiệp Đông Nam, huyện Củ Chi, TP. HCM, tổng vốn đầu tư giai đoạn đầu là 300 triệu USD dự kiến đến năm 2012 mới đi vào hoạt động. Song với quyết định này, Dự án sẽ tạm đình triển khai cho đến khi được tái khởi động.
Động thái trên chỉ là một trong những hệ quả của chiến lược đầu tư sai lầm của First Solar, do ông Rob Gillette, 51 tuổi, Giám đốc điều hành (CEO) chủ xướng. Ông này đã bị mất ghế CEO cách đây hơn 1 tuần. Ông Mike Ahern, 54 tuổi, Chủ tịch, người sáng lập Tập đoàn tạm nắm quyền CEO cho đến khi tìm người thích hợp thay thế.
Chưa biết quyết định sa thải CEO của First Solar đúng sai đến đâu, song giới đầu tư và kinh doanh phản ứng rất không thuận. Bằng chứng là ngay sau đó, giá cổ phiếu của First Solar tại Sở GDCK New York (Mỹ) giảm 14,68 USD/cổ phiếu (tương đương 25,33%) xuống còn 43,27 USD/cổ phiếu, mức giảm cao nhất trong 1 phiên kể từ khi Tập đoàn lên sàn vào năm 2006.
Theo nhiều nhà phân tích, ngay sau khi lên nắm quyền CEO vào tháng 10/2009, ông Rob Gillette dự báo sẽ có bùng nổ trong việc sử dụng các tấm panel biến năng lượng mặt trời thành điện năng. Vì thế, ông đề ra chiến lược đầu tư mạnh vào xây dựng các nhà máy sản xuất các tấm panel mặt trời.
Nếu năm 2009, sản lượng công suất của First Solar là 1.228 MW, thì con số này của năm nay ước là 2.236 MW, gần gấp 2 lần. Nếu những nhà máy mới ở
Ông Paul Leming, chuyên gia phân tích của Công ty Ticonderoga Securities LLC ở
Thêm vào đó, công nghệ mà First Solar chọn là thin - film photovoltaic khá lỗi thời, có chỉ số hiệu quả biến đổi năng lượng từ nhiệt năng sang điện năng chỉ là 11,7%, trong khi con số này của các tấm sử dụng công nghệ có chất Polysilicon do Công ty SunPower Corp. sản xuất đạt tới 22%. Đã thế, tháng 4 năm nay, SunPower đã được Tập đoàn Dầu khí Total (Pháp) mua lại với giá 1,4 tỷ USD, nên về lâu dài lại càng có chỗ dựa mạnh về tài chính.
Nhiều đối thủ đến từ Trung Quốc, đứng đầu là GCL-Poly Energy Holdings Ltd. lại sản xuất ra các tấm panel mặt trời có giá thành rẻ hơn rất nhiều, nên sức cạnh tranh của First Solar càng đuối. Đã thế, các đối thủ lại được hưởng lợi kép từ việc giá polysilicon trên thị trường thế giới liên tục hạ. Cuối tháng 10 vừa qua, giá 1 kg polysilicon là 37,40 USD, giảm 19% so với đầu tháng.
Thực ra, ngay từ đầu năm nay, một số thành viên trong Ban giám đốc First Solar đã có ý kiến yêu cầu Rob Gillette xem xét điều chỉnh lại chiến lược, song ông này không tiếp thu và đều bỏ ngoài tai. Chính vì vậy, do bất đồng quan điểm về chiến lược, mà 2 thành viên quan trọng của Ban giám đốc là Bruce Sohn (đã từ chức vào tháng 4/2011) và Jens Meyerhoff cũng đã ra đi trong tháng 8 vừa qua.
Theo một số nguồn tin, Jens Meyerhoff, đã từng làm Giám đốc phụ trách tài chính (CFO) có thể sẽ quay trở lại nắm quyền CEO First Solar.
Có ý kiến cho rằng, tình hình tài chính, kinh doanh của First Solar chưa xấu đến mức độ phải thay CEO. Bằng chứng là trong tháng 8 và 9/2011, First Solar vẫn nhận được 3 khoản vay ưu đãi từ Bộ Năng lượng Mỹ (trong chương trình khuyến khích năng lượng sạch, có thể tái tạo) với tổng trị giá lên tới 3,1 tỷ USD.
Nhưng cũng có ý kiến cảnh báo rằng, phải dè chừng, trong tháng 9/2011, Công ty Solyndra cũng hoạt động trong lĩnh vực này, vừa nhận được 528 triệu USD, đã phải đệ đơn xin phá sản. Không cẩn thận có thể First Solar sẽ rơi vào tình cảnh tương tự như Solyndra.
Trở lại với quyết định của First Solar tạm ngừng triển khai xây nhà máy ở Việt Nam, ông Tymen DeJong, Phó chủ tịch cấp cao Bộ phận sản xuất của First Solar giải thích: “Do sự mất cân bằng cung-cầu về sản xuất điện từ năng lượng mặt trời trên thị trường toàn cầu, chúng tôi rất tiếc phải thông báo rằng, nhà máy First Solar tại Khu công nghiệp Đông Nam sẽ tạm hoãn việc sản xuất cho đến khi nhu cầu thị trường cần thêm nguồn cung từ nhà máy này".
