Thống kê tại những công ty bảo hiểm lâu năm trên thị trường cho thấy, trong khoảng 10 yêu cầu đòi bồi thường thì có tới 6 yêu cầu bị các công ty bảo hiểm nhân thọ từ chối chi trả, trong đó có một số vấn đề: do khách hàng yêu cầu bồi thường phạm vi không nằm trong hợp đồng, khách hàng đã mắc một trong những chứng bệnh nặng nhưng không khai báo trung thực (một trong những dạng trục lợi bảo hiểm).
Thị trường bảo hiểm nhân thọ thời gian gần đây ngày càng có nhiều khách hàng mua bảo hiểm nhân thọ với mệnh giá nhiều tỷ đồng. Trước khi AIA Việt Nam phát hành hợp đồng bảo hiểm "An phúc trọn đời" với mệnh giá kỷ lục 35 tỷ đồng (tháng 7/2010), thì công ty này cũng đã phát hành một hợp đồng bảo hiểm nhân thọ cùng loại với mệnh giá 30 tỷ đồng vào tháng 1/2010. Sự "nở rộ" của các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ với mệnh giá lớn, thậm chí rất lớn so với mức sống chung của người dân hiện nay, cũng tạo ra một số e ngại về khả năng tăng rủi ro cho các công ty bảo hiểm. Tuy nhiên, đại diện AIA Việt Nam không cho rằng việc phát hành các hợp đồng mệnh giá lớn sẽ làm tăng rủi ro. Mệnh giá của hợp đồng bảo hiểm được đại lý bảo hiểm của AIA Việt Nam tư vấn và thảo luận với khách hàng, thông qua việc sử dụng công cụ "kiểm tra sức khỏe tài chính" để đánh giá nhu cầu về tài chính của cá nhân và gia đình cũng như khả năng tài chính hiện tại của khách hàng. AIA Việt Nam cũng sẽ tiến hành các quy trình cần thiết liên quan đến tài chính để quyết định việc phát hành mệnh giá của hợp đồng bảo hiểm. Tuy nhiên, về cơ bản thì Công ty không giới hạn mệnh giá bảo hiểm và nếu khả năng tài chính của khách hàng phù hợp, AIA Việt Nam sẽ có thể phát hành hợp đồng bảo hiểm theo mệnh giá mà khách hàng mong muốn.
Thực tế, tại thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam, những hiện tượng gian lận để trục lợi bảo hiểm thường xuất hiện ở những mệnh giá không quá lớn. Dạng gian lận phổ biến nhất là khách hàng cố tình khai báo không trung thực các thông tin liên quan tới tình trạng sức khỏe của bản thân... Có những trường hợp khách hàng biết mình có bệnh và khó có thể qua khỏi nên mới đi mua bảo hiểm, nhưng không khai báo trong hồ sơ hợp đồng (trong một số trường hợp bệnh nan y không xét nghiệm kỹ thì khó có thể nhận biết). Thậm chí, có một số đại lý còn vào thẳng bệnh viện bán sản phẩm cho khách hàng và tất nhiên trong những trường hợp này, đại lý và khách hàng đã cùng bắt tay với nhau trục lợi.
Các công ty bảo hiểm trong một số trường hợp chỉ dựa vào bản khai sức khỏe trong hợp đồng yêu cầu bảo hiểm của khách hàng để có những yêu cầu khám sức khỏe tổng quát hay chuyên sâu (thực tế, nếu khách hàng nào mua bảo hiểm cũng làm đầy đủ xét nghiệm thì bản thân các công ty bảo hiểm cũng không đủ nhân lực, vật lực để triển khai). Nhưng yếu tố này cũng chính là điểm gây tranh cãi nhất, bởi khi có yêu cầu bồi thường xảy ra, cả khách hàng và công ty đều có những lý riêng (công ty bảo hiểm từ chối chi trả vì nói khách hàng không khai bệnh trung thực, khách thì viện dẫn công ty đã cho kiểm tra sức khỏe mà không phát hiện). Thực tế, đây là vấn đề hầu hết các công ty bảo hiểm nhân thọ đều đã gặp phải.
Theo các chuyên gia trong ngành, trục lợi bảo hiểm nhân thọ ở Việt Nam thời gian qua mới xảy ra ở những mệnh giá bảo hiểm không quá lớn. Thậm chí, khách hàng nếu có chủ tâm trục lợi thì thường chọn những mệnh giá bảo hiểm thấp - công ty bảo hiểm miễn kiểm tra sức khỏe, còn những hợp đồng có giá trị lớn thì việc kiểm tra sức khỏe sẽ được tiến hành rất kỹ càng… Đối với bảo hiểm con người, khách hàng có thể mua ở nhiều công ty bảo hiểm, một khách hàng có thể có tới 3 - 4 hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. Thực tế đã cho thấy, với kinh nghiệm nghề nghiệp, sự hỗ trợ của các tổ chức có liên quan cũng như sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, thời gian qua, các công ty bảo hiểm nhân thọ đã phát hiện được không ít hành vi gian lận trong bảo hiểm nhân thọ. Tuy vậy, nhiều trường hợp, hành vi gian dối rất tinh vi đã gây khó khăn cho các công ty bảo hiểm. Điều này một phần do ngành bảo hiểm Việt Nam còn thiếu kinh nghiệm; mặt khác, các thiết chế thi hành pháp luật như công an, thẩm định viên cho đến toà án cũng chưa hoàn toàn đồng nhất với triết lý kinh doanh của DN. Ở chừng mực nào đó, DN kinh doanh bảo hiểm vẫn rơi vào tình thế đơn thương độc mã với những nghi vấn của mình.
