Bảo hiểm tàu cá cần thêm sự chung tay

Thu phí không đủ bù chi trả

Bốn công ty bảo hiểm được giao triển khai là Bảo Việt, Bảo Minh, PVI và PJICO, bên cạnh một công ty đảm nhận phần tái bảo hiểm là Vinare.

Với những phát biểu và những công văn báo cáo đã gửi thì “tinh thần chung” của các công ty bảo hiểm trên đều ngại bán bảo hiểm tàu cá.

Tuy nhiên, do đây là chủ trương, chính sách lớn của Chính phủ trong phát triển thủy sản theo Nghị định 67/2014/NÐ-CP nhằm góp phần đảm bảo an sinh xã hội, phát triển ngành nghề khai thác hải sản và hỗ trợ ngư dân an tâm bám biển bảo vệ chủ quyền biển đảo, nên các công ty bảo hiểm phải có sự hưởng ứng tích cực.

Vấn đề là bài toán kinh doanh, do lỗ và sau này có nhiều quy định pháp luật về thủy sản mới được ban hành, sửa đổi, thay thế các  quy định trước đây nên khiến các công ty bảo hiểm vướng mắc trong việc xem xét cấp đơn bảo hiểm cho các tàu cá theo Nghị định 67 cần hướng dẫn của cơ quan quản lý.

Cụ thể, có nhiều văn bản pháp luật mới về quản lý và khai thác thủy sản bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/1/2019 như Luật Thủy sản 2017, Nghị định 26/2019/NÐ-CP ngày 8/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ quy định về phân nhóm tàu cá, phân vùng khai thác thủy sản, văn bằng, chứng chỉ thuyền viên tàu cá, định biên an toàn tối thiểu tàu cá, trang bị và vận hành thiết bị theo dõi hành trình…, nên để cấp đơn bảo hiểm thì trình tự phức tạp hơn trước rất nhiều.

Ðại diện Cục Quản lý và giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cũng thừa nhận, có nhiều quy định pháp luật về thủy sản mới được ban hành, sửa đổi, thay thế các quy định trước đây, nên cần có thời gian để chính sách đi vào thực tế để người dân làm quen và tuân thủ.

Quy định pháp luật chưa tuân thủ chặt chẽ cũng dẫn tới khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình cấp đơn bảo hiểm.

Còn ở góc độ hiệu quả triển khai, thực tế cho thấy, nếu vẫn tiếp tục triển khai theo quy định như hiện tại thì tình trạng thua lỗ là không thể khắc phục và số lỗ có thể lớn hơn nữa.

Doanh thu phí giảm sút, số tiền thu phí từ việc bán bảo hiểm tàu cá không bù đắp được số tiền bỏ ra để giải quyết bồi thường.

Ðáng chú ý, hầu hết các vụ tổn thất toàn bộ đều không tìm được, hoặc không trục vớt được xác tàu, nên khó có thể điều tra được rõ nguyên nhân sự cố, khiến các công ty bảo hiểm quan ngại trong việc bán bảo hiểm tàu cá cho ngư dân.

Cụ thể, theo báo cáo của 5 công ty bảo hiểm gửi Cục Quản lý và giám sát bảo hiểm ngày 7/11/2019, trong giai đoạn 2015-2017, số lượng tàu cá tham gia bảo hiểm khá lớn, đạt lần lượt là 9.673 tàu, 12.677 tàu và 11.779 tàu, nhưng kể từ khi chính sách hỗ trợ phí thay đổi theo Nghị định 17/2018/NÐ-CP thì số tàu tham gia đã giảm đáng kể.

Năm 2018 chỉ có 4.300 tàu cá tham gia và 9 tháng đầu năm 2019 chỉ có 3.196 lượt tàu cá được bảo hiểm.

Lý do số tàu mua bảo hiểm giảm là chính sách hỗ trợ phí của Nhà nước theo Nghị định 17/2018/NÐ-CP thay đổi.

Cụ thể, nếu như trước đây, đối với bảo hiểm thân tàu, Nhà nước hỗ trợ 70-90% thì nay chỉ còn 1 mức hỗ trợ chung là 50% (ngư dân phải đóng thêm 50%).

Còn với bảo hiểm ngư lưới cụ, nếu như trước hỗ trợ 100%, thì giờ không hỗ trợ nữa.

Trong khi đó, các vụ tổn thất tàu ngày càng gia tăng. Từ khi triển khai bảo hiểm tàu cá theo Nghị định 67 đến thời điểm 30/9/2019, tổng phí bảo hiểm thu được là 1.233 tỷ đồng, trong khi tổng số tiền bồi thường đã trả và đã thông báo nhưng chưa giải quyết là 968 tỷ đồng, chiếm 78,5% phí thu về.

Với tỷ lệ bồi thường rất cao, cộng với chi phí vận hành, mức lỗ nghiệp vụ bảo hiểm tàu cá được các công ty bảo hiểm tính toán từ khi triển khai Nghị định 67 và Nghị định 17/2018 (bổ sung điều chỉnh Nghị định 67) từ năm 2015 đến hết tháng 9/2019 lên tới 125 tỷ đồng.

Riêng tại PJICO, 9 tháng đầu năm 2019, trong khi số tiền thu về từ việc bán bảo hiểm tàu cá chỉ đạt 2,2 tỷ đồng, thì số tiền bỏ ra cho giải quyết bồi thường gấp hơn 5 lần.

Có tới 130 vụ gặp sự cố, với số tiền đã chi trả bồi thường lên đến 11,6 tỷ đồng.

Còn số sự cố phát sinh (đang trong quá trình giải quyết bồi thường do cần cung cấp đầy đủ hồ sơ) thì lên đến 143 vụ, trong đó có 8 vụ tổn thất toàn bộ gây thiệt hại ước tính lên tới 38,8 tỷ đồng - tăng gấp nhiều lần so với những năm trước.

Hầu hết các vụ tổn thất toàn bộ đều không tìm được, hoặc không trục vớt được xác tàu, nên khó có thể điều tra được rõ nguyên nhân sự cố.

Trao đổi với phóng viên, đại diện Bảo hiểm PVI cho biết: “Chúng tôi vẫn tiếp tục thực hiện triển khai nghiệp vụ này theo Nghị định 67/NÐ-CP của Chính phủ mà Bảo hiểm PVI là một trong bốn doanh nghiệp được tham gia. Ðây là chương trình có tỷ lệ tổn thất cao nên Bảo hiểm PVI cùng với các doanh nghiệp triển khai nghiệp vụ này đang gửi báo cáo kết quả lên Bộ Tài chính, đồng thời kiến nghị điều chỉnh chương trình bảo hiểm phù hợp hơn”.

Cần sự chung tay

Lãnh đạo một công ty bảo hiểm cho biết, dù lý do xuất phát từ đâu thì với ngư dân, nếu tạm dừng bán bảo hiểm sẽ khiến chủ tàu gặp khó khăn, từ đó dễ dẫn tới phản ứng và thực tế đã xảy ra.

Không có bảo hiểm thì bị ngân hàng “trói”, không cho tàu ra khơi do trường hợp rủi ro không được đơn vị thứ ba là nhà bảo hiểm hỗ trợ.

“Do chưa hiểu thấu, mất được bình tĩnh, có ngư dân còn buông lời cay đắng dành cho nhà bảo hiểm. Ngư dân cho rằng, việc ngừng bán bảo hiểm sẽ làm khó họ, đẩy ngư dân vào cảnh nợ chồng chất”, vị lãnh đạo này chia sẻ.

Ðại diện Cục Quản lý và giám sát bảo hiểm thì cho biết, mặc dù kết quả kinh doanh không thực sự hiệu quả, nhưng thời gian qua, các công ty bảo hiểm vẫn nỗ lực tích cực phối hợp với các cơ quan liên quan và chính quyền địa phương để triển khai thực hiện.

“Bảo hiểm tàu cá không phải là loại hình bắt buộc, thực hiện theo nguyên tắc tự thỏa thuận, nhưng do đây là chính sách bảo hiểm theo chủ trương lớn của Nhà nước trong phát triển thủy sản và an ninh quốc phòng nên cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, trách nhiệm xã hội của các công ty bảo hiểm và ý thức của ngư dân. Vì vậy, nếu có khó khăn, vướng mắc, cần sự chung tay, nỗ lực của tất cả các bên: Nhà nước, doanh nghiệp và ngư dân”, vị trên nói.

Về giải pháp lâu dài, đại diện Cục Quản lý và giám sát bảo hiểm đề xuất, ngoài sự chung tay kể trên thì cần thực hiện đồng bộ các giải pháp như tuyên truyền, giám sát thực hiện, đa dạng hóa các cơ chế kiểm soát rủi ro, chuyển giao rủi ro (bên cạnh cơ chế bảo hiểm)...

“Trước mắt, Bộ Tài chính sẽ làm việc với các công ty bảo hiểm để xem xét, cân nhắc các kiến nghị, đề xuất, trường hợp cần thiết sẽ tổ chức các đoàn công tác xuống làm việc trực tiếp với các địa phương để nắm bắt các khó khăn, vướng mắc, qua đó phối hợp với các cơ quan liên quan giải quyết theo thẩm quyền”, vị lãnh đạo trên cho biết.