Đó là nhận định được các chuyên gia châu Âu đưa ra tại Diễn đàn Thương mại Việt Nam - EU với chủ đề “Thương mại Nông sản Việt Nam - EU: Đối tác phát triển bền vững” do Bộ Công Thương tổ chức ngày 6/12.
Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Cao Quốc Hưng, EU hiện là một trong hai đối tác quan trọng nhất của Việt Nam về thương mại và đầu tư và cũng là một trong những thị trường chính của nông sản Việt Nam đặc biệt là hàng thủy sản và cà phê.
Với 28 nước thành viên và tổng dân số đạt khoảng 516 triệu dân, EU trở thành khu vực có nhu cầu nhập khẩu rất nhiều hàng hóa từ khắp các nước trên thế giới. Trong đó, mặt hàng nông sản có tiềm năng tiêu thụ vô cùng lớn tại khu vực này.
Số liệu của Bộ Công thương cho thấy, tính đến hết quý II/2018, Việt Nam đã có hơn 10 mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực, có mặt tại hơn 160 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Trong đó, một số sản phẩm xuất khẩu trên 1 tỷ USD như cà phê, gạo, điều, rau quả… kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản 5 tháng đầu năm 2018 đạt 15,6 tỷ USD, tăng 9,9% so với cùng kỳ năm 2017 và Việt Nam đứng trong top 5 các quốc gia xuất khẩu nông sản lớn nhất thế giới.
Không chỉ nhập khẩu, EU hiện cũng có ngày càng nhiều sản phẩm nông nghiệp của EU xuất khẩu sang thị trường Việt Nam và được người tiêu dùng ưa chuộng.
Với Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam - EU (EVFTA) đã được hoàn tất và đang chuẩn bị được hai bên ký kết và phê chuẩn, quan hệ kinh tế thương mại giữa hai bên sẽ bước vào thời kỳ mới bởi Hiệp định thương mại tự do này sẽ góp phần tạo thêm nhiều thuận lợi và nhiều ưu đãi cho việc xuất nhập khẩu các mặt hàng nông sản của hai bên vào thị trường của nhau.
Theo đại diện Vụ thị trường châu Âu - châu Mỹ (Bộ Công Thương), Việt Nam đặc biệt có lợi thế về sản xuất và xuất khẩu nông sản nhiệt đới sang khu vực thị trường EU, do đây là khu vực không có điều kiện sản xuất những mặt hàng nông sản nhiệt đới. Vì vậy, khi EVFTA có hiệu lực sẽ mở ra nhiều cơ hội cho nông sản Việt Nam bởi thuế hàng nông sản giảm sâu, tiếp cận 0-5% trong vòng 7 - 10 năm…
Theo ông Trần Văn Công, Phó cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Công thương), hiện nay, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chứng minh được chất lượng sản phẩm đáp ứng yêu cầu của EU, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng EU, nhiều sản phẩm Việt Nam được ưa chuộng tại châu Âu như hạt điều, cà phê, rau củ, thanh long, vải, giúp kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng này tăng mạnh trong thời gian qua.
Tuy nhiên, vẫn còn nhiều rào cản và khó khăn mà các doanh nghiệp Việt Nam phải vượt qua để tận dụng được cơ hội đẩy mạnh xuất, đó là sự cạnh tranh ngày càng quyết liệt, các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn vệ sinh, kiểm dịch của EU ngày càng cao trong khi các doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn hạn chế về năng lực cạnh tranh bởi năng lực chế biến chuyên sâu, chưa phát triển mạnh về thương hiệu.
Để tận dụng được các cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu hàng nông sản khi EVFTA được thông qua với nhiều mặt hàng sẽ có thuế suất giảm sâu, ông Công khuyến nghị các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu cần chủ động tái cơ cấu để nâng cao sức cạnh tranh.
Bên cạnh xuất khẩu nông sản thô, các doanh nghiệp cần đầu tư chế biến sâu nâng cao giá trị hàng hóa gắn với phát triển bền vững, đặc biệt lưu ý đảm bảo chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn của châu Âu.
Cũng trong khuôn khổ Diễn đàn, các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và một số địa phương phía Bắc đã có cơ hội gặp và kết nối trực tiếp với đại diện thương mại đến từ Phái đoàn Liên minh châu Âu và đại sứ quán các nước thành viên tại Việt Nam để trao đổi cụ thể hơn về thị trường và các cơ hội hợp tác trong tương lai.
Các chuyên gia đến từ Anh, Pháp, Ý, Hà Lan đã chia sẻ các xu hướng thị trường nông sản sắp tới tại các thị trường nhập khẩu nông sản chính của Việt Nam cũng như kinh nghiệm phát triển nông nghiệp thông minh - một trong những chiến lược của EU.
Để xuất khẩu nông sản sang thị trường EU thành công, ông Alexandre Bouchot - Tham tán Nông nghiệp của Pháp cho rằng cần đẩy mạnh chuyển đổi ngành nông nghiệp hướng tới xanh sạch và bền vững thông qua thúc đẩy hỗ trợ hoạt động nghiên cứu và phát minh sáng tạo.
"Chính phủ Pháp sẵn sàng chia sẻ và hỗ trợ các phương pháp nghiên cứu, công nghệ để tạo ra đầu ra tốt cho sản phẩm. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là sự chủ động của các doanh nghiệp Việt Nam phải nỗ lực vượt qua thách thức và tận dụng lợi thế để đẩy mạnh xuất khẩu", ông Alexandre Bouchot nhấn mạnh.
