Tổng thống Mỹ - Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc – Tập Cận Bình đã thống nhất cho giới chức hai nước tìm kiếm một thỏa thuận về thay đổi cấu trúc mô hình kinh tế Trung Quốc đến ngày 1/3.
Nếu không thành công, Trump sẽ tăng thuế từ 10% lên 25% với số hàng hóa trị giá 200 tỷ USD nhập khẩu từ Trung Quốc. Sự sụp đổ của các cuộc đàm phán sẽ làm vỡ tan thỏa thuận đình chiến lâu dài – điều sẽ xóa bỏ một trong những đám mây đen nhất đang phủ bóng lên kinh tế thế giới.
Từ thứ tư (30/1), Phó thủ tướng Lưu Hạc sẽ gặp Đại diện Thương mại Mỹ - Robert Lighthizer tại Washington trong hai ngày.
Họ sẽ thảo luận, tập trung vào mọi vấn đề từ số lượng đậu nành Trung Quốc mua của Mỹ đến các khoản trợ cấp mà Bắc Kinh hỗ trợ các doanh nghiệp nhà nước. Dưới đây là ba kịch bản có thể xảy ra sau khi sau khi cuộc đàm phán tuần này kết thúc.
Hai bên đạt được thỏa thuận
Ngay cả khi Lighthizer và ông Lưu đạt được một thỏa thuận trong tuần này, hai bên vẫn sẽ cần thời gian để báo cáo ông Tập và Trump. Sau đó, hai vị lãnh đạo sẽ quyết định xem có hài lòng không. Đừng kỳ vọng nhiều vào các giải thích của ông Lưu Hạc hay Lighthizer – những người hiếm khi tiết lộ với phóng viên về các cuộc đàm phán.
Điều này đồng nghĩa với việc dư luận khó biết được những tiến triển trong quá trình đàm phán đã được thực hiện thế nào. Sau cuộc gặp lần cuối ở Bắc Kinh, hai bên đều ra thông cáo riêng biệt.
Phía Mỹ cho biết những tiến triển trong các vấn đề như mua hàng hóa Mỹ nhưng nói thêm rằng, bất kỳ thỏa thuận nào cũng cần phải kiểm tra liên tục và thực thi hiệu quả. Trong khi, Trung Quốc nói cuộc đàm phán "rộng rãi, chuyên sâu và chi tiết".
Hiện tại, giới phân tích đang dự đoán, Trung Quốc sẽ đồng ý mua thêm hàng hóa Mỹ và dừng vi phạm sở hữu trí tuệ. Hai bên có thể phát triển một hệ thống để thực thi thỏa thuận.
Nếu các quan chức cho biết sẽ tổ chức thêm vòng đàm phán, điều này sẽ là một dấu hiệu cho thấy hai bên vẫn nghĩ có thể đạt được một thỏa thuận trước thời hạn 1/3, ngay cả khi họ không chấp nhận toàn bộ các điều khoản.
Một kết quả khác có thể xảy ra nếu hai bên đồng ý gặp nhau lại là một sự gia hạn cho thỏa thuận đình chiến thuế quan.
Kịch bản đột phá
Trong trường hợp tốt nhất, người Trung Quốc sẽ đến bàn đàm phán với một đề nghị cải cách kinh tế. Điều này có thể đủ để Nhà Trắng thực hiện một thỏa thuận về nguyên tắc. Thị trường sẽ tăng sau những tháng căng thẳng về một cuộc chiến thương mại toàn cầu.
Vấn đề là Trung Quốc cho thấy họ nghiêm túc trong việc nới lỏng sự kìm kẹp của Nhà nước với nền kinh tế lớn thứ nhì thế giới. "Điều này rất khó để thực hiện", David Loevinger – cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ, hiện là giám đốc điều hành TCW Group đánh giá.
Thỏa thuận thất bại
Nếu không có một tuyên bố nào về kết quả cuộc đàm phán được đưa ra, ông Trump có thể đăng lên Twitter những dòng trạng thái bày tỏ sự thất vọng với sự thiếu tiến bộ.
Hồi tháng 5, hai bên đồng ý một thỏa thuận về việc Trung Quốc tăng mua nông sản và nhập khẩu năng lượng Mỹ. Đồng thời, Bắc Kinh cũng cho biết, nhận ra tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, vài ngày sau, ông Trump đã từ chối các thỏa thuận và yêu cầu các quan chức đàm phán lại.
Một phản ứng tương tự của ông Trump có thể khiến các cuộc đàm phán đóng băng trong thời gian dài.
Dù vậy, phản ứng của Trump sẽ phụ thuộc nhiều vào phản ứng của những "con diều hâu" trong chính quyền như Lighthizer, cố vấn Nhà Trắng Peter Navarro, Bộ trưởng Thương mại - Wilbur Ross với những lời đề nghị của Trung Quốc.
