Đứng đầu danh sách tỷ phú của Trung Quốc năm nay là ông Zong Qinghou (65 tuổi) và gia đình, chủ sở hữu Hangzhou Wahaha Group, tập đoàn sản xuất đồ uống không có cồn gồm các loại nước ngọt, nước khoáng, nước tinh khiết... có trụ sở chính ở Hàng Châu (tỉnh Chiết Giang). Hangzhou Wahaha Group hiện có khoảng 30.000 nhân viên và doanh thu năm 2009 là 43,2 tỷ nhân dân tệ.
Với tổng tài sản 12 tỷ USD, ông Zong Qinghou bỏ xa Li Li và gia đình (Chủ tịch tập đoàn dược phẩm Shenzhen Hepalink Pharmaceutical ở TP. Thâm Quyến có tổng tài sản hơn 6 tỷ USD) đứng ở vị trí thứ 2.
Nhiều nhà phân tích nhận xét, có một số điểm đáng chú ý trong danh sách các tỷ phú năm nay của Trung Quốc.
Thứ nhất, các tỷ phú đứng đầu danh sách đều hoạt động trong các lĩnh vực thoạt trông có vẻ chẳng mấy hấp dẫn như sản xuất đồ uống, dược phẩm, tái chế giấy..., chứ không phải là bất động sản, tài chính hay chứng khoán.
Thứ hai, phần lớn các tỷ phú đều thuộc khối doanh nghiệp tư nhân, chẳng nhờ vào “đặc quyền, đặc lợi” hay độc quyền để làm giàu.
Thứ ba, 95% tỷ phú năm nay làm giàu nhờ vào người tiêu dùng nội địa, chứ không phải từ xuất khẩu hay thị trường ngoài nước.
Thứ tư, ông Rupert Hoogewerf, người sáng lập và hiện quản lý Hurun Report cho rằng, trên thực tế, Trung Quốc có thể đang có tới khoảng từ 300 đến 400 tỷ phú USD, chứ không phải chỉ dừng lại ở con số 189, bởi tâm lý của nhiều người Trung Quốc là muốn giấu, chứ không muốn công bố hết các nguồn tài sản của mình.
Ông Zong Qinghou được mọi người chú ý không hẳn vì trong một năm đã nhảy 11 bậc (từ vị trí thứ 12 trong danh sách tỷ phú năm ngoái lên ngôi vị số 1 năm nay), mà do ông đã được các nhà đầu tư nước ngoài ở Trung Quốc đặc biệt để mắt tới từ cách đây hơn 3 năm (từ tháng 6/2007). Chẳng là khi đó ông dính vào vụ tranh chấp và kiện tụng với Danone, tập đoàn sản xuất đồ uống không cồn lớn nhất, nhì thế giới của Pháp.
Sự việc diễn biến có vẻ hoàn toàn bất lợi cho ông Zong Qinghou và theo đơn kiện của Danone, ông này dường như thua đến nơi. Thế mà ông lật ngược được thế cờ khiến cho vụ kiện cuối cùng... chẳng đi đến đâu.
Liên doanh Danone – Wahaha được thành lập năm 1996 với Danone nắm 51% cổ phần, còn Wahaha sở hữu 49%. Dù góp vốn ít hơn, song Liên doanh tin tưởng giao cho ông Zong Qinghou, Chủ tịch Wahaha kiêm nhiệm luôn chức Chủ tịch Liên doanh Danone – Wahaha, bởi ông am hiểu thị trường, lại có quan hệ rộng với các quan chức chóp bu của Chính phủ. Ông là doanh nhân vào loại số 1 của TP.Hàng Châu. Trong văn phòng làm việc của ông treo la liệt ảnh ông đón tiếp các vị lãnh đạo cấp cao như ông Giang Trạch Dân, nguyên Tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước; ông Lý Bằng, nguyên Thủ tướng Trung Quốc; ông Hồ Cẩm Đào, hiện là Tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch nước...
Danone kiện ông vì phát hiện được ông “đánh lẻ”, có một hệ thống nhà máy riêng chuyên sản xuất các sản phẩm dán nhãn mác, thương hiệu của Liên doanh rồi trà trộn để tiêu thụ trong mạng lưới đại lý bán hàng của Liên doanh. Tiền lời ông bỏ túi riêng.
Theo các điều khoản của hợp đồng liên doanh, Wahaha không được sản xuất các mặt hàng cạnh tranh trực tiếp với Danone và cũng không được bán sản phẩm ở những thị trường mà Danone đã có mặt. Việc kinh doanh kiểu “xôi đỗ” thế này ở phương Tây là phạm luật. Vì thế, Danone quyết định kiện ông cả ở Trung Quốc lẫn ở nước ngoài.
Danone đã đệ đơn lên tòa án ở bang California (Mỹ) kiện Kelli Fulli Zong, con gái của Zong Qinghou, quốc tịch Mỹ và bà You Zhen Shi, vợ ông, quốc tịch Trung Quốc và sống ở Mỹ với cáo buộc là có biểu hiện “tiếp tay” cho ông Zong Qinghou. Hai người này cùng đứng tên thành lập Công ty thương mại Ever Maple Trading Ltd có trụ sở chính ở British Virgin Island và đăng ký hoạt động ở Mỹ. Danone kiện Công ty này có dấu hiệu là kênh để ông Zong Qinghou... rửa tiền.
Chẳng biết thực hư thế nào, song vụ kiện cùng chỉ huyên náo một thời gian rồi rơi vào im lặng và kết cục là... hòa cả làng. Nhiều nguồn tin cho hay, hai bên đã ngồi lại với nhau, dàn hoà, giải quyết mọi tranh chấp một cách ổn thoả và không cần đến toà án. Sau đó, chẳng còn thấy ai nhắc đến vụ kiện này nữa.
Thấm thoát 3 năm trôi qua và nay ông Zong Qinghou lại xuất hiện với tư thế khác, đường đường chính chính là tỷ phú giàu nhất ở quốc gia đông dân nhất hành tinh.
