Dưới đây là một số câu hỏi được đặt ra trước khi vụ IPO được tiến hành?
Tư nhân hóa các bưu điện lớn có phải là xu hướng trên toàn cầu?
Đúng vậy. Ý vừa đưa cổ phiếu của Poste Italiane lên sàn giao dịch chứng khoán và Trung Quốc cũng đang có kế hoạch bán cổ phần tại ngân hàng bưu điện, có thể là trong năm tới. Anh đã bán cổ phần tại Royal Mail từ năm 2013 và các quốc gia khác như Bỉ và Đức đều đã tiến hành tư nhân hóa hệ thống bưu điện.
Japan Post là gì?
Tại Nhật Bản, hệ thống bưu điện không chỉ là nơi để giao nhận thư. Japan Post nhận tiền gửi tiết kiệm của người dân và bán bảo hiểm. Nếu tính theo số lượng tiền gửi, đây là ngân hàng lớn nhất Nhật Bản, đồng thời cũng là nhà bảo hiểm lớn nhất quốc gia này tính theo tài sản. Thêm vào đó, với hơn 200.000 nhân viên, đây cũng là công ty có số lượng nhân viên lớn nhất.
Cái gì được bán và khi nào?
Ngày 4/11 tới, chính phủ Nhật Bản sẽ IPO khoảng 11% của 3 công ty thuộc Japan Post: đó là công ty mẹ cùng với hai bộ phận ngân hàng và bảo hiểm. Trong các năm tới, sẽ có thêm nhiều cổ phần được bán ra. Theo kế hoạch, chính phủ Nhật Bản sẽ giữ khoảng 1/3 cổ phần tại công ty mẹ và bán toàn bộ cổ phần tại 2 mảng bảo hiểm và ngân hàng.
Tại sao chính phủ phải tư nhân hóa Japan Post?
10 năm trước, Cựu Thủ tướng Junichiro Koizumi đã đưa ra ý tưởng này và cho rằng, khối tài sản khổng lồ của Japan Post sẽ phát triển hiệu quả hơn dưới bàn tay của khu vực tư nhân. Phần lớn tài sản của Japan Post được dùng để đầu tư vào trái phiếu chính phủ và sử dụng để chi cho các hoạt động công cộng. Theo ông Koizumi điều này là lãng phí và khiến khoản nợ quốc gia của Nhật Bản phình to hơn.
Kế hoạch tư nhân hóa này đã chia rẽ nghị viện Nhật Bản trong nhiều năm cho tới khi giới chức nước này đồng ý rằng kết quả thu được từ việc tư nhân hóa này có thể dùng để tái xây dựng lại các khu vực bị tàn phá bởi động đất năm 2011 và sóng thần ở phía Đông bắc đất nước.
Việc tiến hành IPO Japan Post cũng phù hợp với mục tiêu hiện tại của Tổng thống Shinzo Abe, khi muốn thúc đẩy người dân nước này tiêu dùng nhiều hơn tiết kiệm. Gần 80% cổ phiếu được bán của Japan Post được chào mời tới các nhà đầu tư cá nhân tại Nhật Bản.
Những ai được mua cổ phần?
Bên cạnh nhà đầu tư cá nhân tại Nhật, 20% số cổ phiếu được bán là dành cho cá nhà đầu tư tổ chức nước ngoài. Nhu cầu hiện tại của nhà đầu tư nước ngoài đối với 3 bộ phận chính của Japan Post khá lớn, khi giá cổ phiếu của 3 công ty đang được xếp ở top đầu.
Việc tư nhân hóa này có ảnh hưởng như thế nào?
Vụ IPO này có khả năng sẽ tạo tác động mạnh tới hệ thống ngân hàng, nền kinh tế và thị trường tài chính Nhật Bản. Bộ phận ngân hàng của Japan Post hiện đang bị giới hạn khả năng cho vay và nhận tiền gửi. Một khi những giới hạn này bị gỡ bỏ, khả năng canh tranh của ngân hàng này sẽ tăng cao so với các ngân hàng địa phương và có thể khiến một số ngân hàng phải sáp nhập để tồn tại.
Ngân hàng Japan Post cũng đang tìm cách để chuyển việc đầu tư 207 nghìn tỷ yên (1,7 nghìn tỷ USD) các trái phiếu chính phủ lợi suất thấp sang các loại tài sản khác có lãi suất cao hơn như trái phiếu nước ngoài hay cổ phiếu, giống như quỹ hưu trí lớn nhất Nhật Bản đã từng làm trong năm ngoái.
Việc Ngân hàng Japan Post tái cấu trúc lại các khoản đầu tư có thể kích thích sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán. Ngân hàng này có thể bán một số trái phiếu đang nắm giữ cho Ngân hàng Trung ương Nhật Bản, vốn đang muốn mua vào trái phiếu để kích thích lạm phát.
Liệu có bưu điện nào bị đóng cửa?
Có vẻ là không. Lĩnh vực dịch vụ bưu điện được yêu cầu duy trì bởi luật phát ngay cả khi Japan Post đã tiến hành tư nhân hóa. Vì vậy Japan Post sẽ giữ nguyên hoạt động của 24.000 chi nhánh trên toàn quốc.
