“Giải mã” tín phiếu đắt hàng
Trong tháng 6/2015, Kho bạc Nhà nước huy động được 13.130 tỷ đồng tín phiếu kho bạc và trong tháng 7 vừa qua, huy động được thêm 8.000 tỷ đồng. Đáng chú ý, 8.000 tỷ đồng này chính là tổng giá trị mà Kho bạc Nhà nước gọi thầu, tức các đợt đấu thầu thành công 100%. Một điểm đáng chú ý khác từ kết quả phát hành tín phiếu kho bạc trong tháng 7 vừa qua là trong cả 2 đợt phát hành, tín phiếu đều có kỳ hạn 13 tuần, trong khi 3 đợt phát hành trong tháng 6/2015, ngoài kỳ hạn này còn có loại tín phiếu kỳ hạn 26 tuần. Diễn biến này cho thấy, thị trường có sức hấp thụ tốt đối với các loại tín phiếu kỳ hạn ngắn.
Một thành viên Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam cho biết, các ngân hàng thương mại - nhà đầu tư chủ lực trên thị trường trái phiếu - là đối tượng chủ yếu mua tín phiếu kho bạc. Nhà đầu tư đang “khát” các loại trái phiếu chính phủ có kỳ hạn dưới 5 năm, nhưng trên thị trường không xuất hiện mặt hàng này do thực hiện Nghị quyết 78/2014 của Quốc hội: từ năm 2015 không phát hành các loại trái phiếu chính phủ có kỳ hạn dưới 5 năm.
Ở một khía cạnh nào đó, tín phiếu kho bạc là mặt hàng thay thế các loại trái phiếu chính phủ có kỳ hạn ngắn dưới 5 năm, lý giải cho việc tín phiếu bán ra đến đâu được mua hết đến đó. Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô, lãi suất vẫn còn tiềm ẩn yếu tố biến động khó lường, thì việc nhà đầu tư không bỏ hết vốn vào một “giỏ” là trái phiếu chính phủ kỳ hạn từ 5 năm trở lên là dễ hiểu.
Trái phiếu hay tín phiếu đều là công cụ nợ, có mục tiêu huy động vốn cho ngân sách, nên giới chuyên gia cho rằng, khi không được phép phát hành các loại trái phiếu có kỳ hạn ngắn dưới 5 năm, nhà phát hành đã khéo “chơi chữ” khi chọn phương án phát hành tín phiếu kho bạc. Tuy nhiên, nếu tiếp tục gia tăng phát hành tín phiếu kho bạc, có thể “mất” nhiều hơn “được”.
Áp lực trả nợ trong ngắn hạn
Việc gia tăng phát hành tín phiếu kho bạc tuy đáp ứng được yêu cầu là huy động được vốn cho ngân sách để bù đắp phần nào cho việc khó huy động vốn qua kênh trái phiếu chính phủ, nhưng làm gia tăng áp lực trả nợ lên ngân sách trong ngắn hạn.
Theo Tổng giám đốc Kho bạc Nhà nước Trần Hồng Hà, nhằm phần nào giải tỏa khó khăn cho huy động vốn qua kênh trái phiếu chính phủ đang gặp khó khăn vì không được phép phát hành trái phiếu kỳ hạn ngắn, cũng như do tỷ giá biến động, Kho bạc Nhà nước đã triển khai phát hành tín phiếu kho bạc. Để có nguồn thanh toán cho các loại tín phiếu đáo hạn vào cuối năm nay theo quy định về phát hành tín phiếu, đòi hỏi ngành thuế và hải quan phải vượt thu ngân sách so với chỉ tiêu đề ra.
Câu hỏi đặt ra là nếu ngành thuế và hải quan không thể vượt thu ngân sách, hoặc vượt ở mức thấp, thì lấy nguồn nào để thanh toán cho lượng tín phiếu kho bạc phát hành trong năm nay?
Theo giới chuyên gia, để thực hiện hiệu quả Nghị quyết 78/2014 của Quốc hội, cần có lộ trình “mềm”, thay vì đột ngột áp dụng ngay từ năm 2015 như hiện tại. Việc thiếu lộ trình “mềm” này vừa gây khó cho hoạt động huy động vốn để bù đắp cho bội chi ngân sách và chi cho đầu tư phát triển, vừa thiếu hỗ trợ thị trường trái phiếu phát triển, trong khi mục tiêu kéo dài thời hạn trả nợ cho ngân sách khó có thể đạt mục tiêu khi một lượng không nhỏ tín phiếu được phát hành với thời gian trả nợ ngắn hơn rất nhiều so với các loại trái phiếu chính phủ.
