4 năm gần đây, HNX thực hiện một công việc khá đặc biệt là chấm điểm sự minh bạch của tất cả các DN niêm yết trên sàn. Vì sao các ông kiên quyết làm mảng việc này?
Công bố thông tin và minh bạch là một hoạt động nằm trong chuỗi các chương trình về quản trị công ty hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam trên thị trường tài chính quốc tế. Đây là một phần trong việc đưa các nguyên tắc của quản trị công ty đến gần với DN đại chúng.
Trên cơ sở nhận thấy, minh bạch và quản trị công ty hiệu quả là một điểm yếu với DN Việt Nam nói chung, DN đại chúng và DN niêm yết trên HNX nói riêng, chúng tôi đã quyết định bắt tay thực hiện chương trình chấm điểm minh bạch từ năm 2012.
Theo kinh nghiệm của các nước, khi chấm điểm minh bạch, đơn vị tổ chức sẽ công bố các DN tốt trước, sau đó dần công bố các DN ở nhóm tiếp theo. Nhiều nước đã công bố kết quả điểm chấm của toàn bộ DN trên sàn, nhưng thực hiện trong lộ trình từ 15-20 năm, chứ không phải ngay từ đầu đã công bố toàn bộ, bởi nếu làm như vậy thì sẽ gặp phải phản ứng của nhóm các DN bị chấm thấp điểm.
Cách làm của HNX cũng sẽ như vậy. Chúng tôi sẽ làm từng bước, trước mắt sẽ vinh danh các DN làm tốt để khích lệ các DN nói chung hướng đến chuẩn mực chung. Trong tương lai, chúng tôi dự kiến có thêm các điều kiện phi tài chính và duy trì niêm yết để đánh giá DN và “gắn sao” cho các DN như tại một số thị trường chứng khoán phát triển hơn đang làm.
Xin ông cho biết những nét cơ bản của chương trình chấm điểm minh bạch năm nay? Tiêu chí chấm của năm nay có gì đáng chú ý, thưa ông?
Năm nay, HNX chấm điểm 344 DN niêm yết thông qua các nguồn dữ liệu sử mà DN công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng như trang thông tin điện tử của công ty, cổng thông tin điện tử của HNX, các ấn phẩm phát hành bởi DN... Tất cả các thông tin dữ liệu phục vụ đánh giá là của năm tài chính 2015.
Về cách đánh giá, tổng cộng bộ tiêu chí đánh giá chất lượng công bố thông tin và minh bạch năm 2016 bao gồm 102 tiêu chí, được thiết kế dưới dạng câu hỏi. Có 54 tiêu chí theo thang điểm 0:1 và 48 tiêu chí theo thang điểm 0:1:2. Tổng điểm tối đa mà một DN niêm yết có thể đạt được là 150 điểm. Tiêu chí đánh giá sử dụng trong báo cáo này được xây dựng dựa trên các quy định hiện hành về hoạt động của DN và quản trị công ty; quy định về công bố thông tin trên thị trường chứng khoán (Luật Doah nghiệp, Thông tư 121/2012/TT-BTC, Thông tư 52/2015/TT-BTC) và những thông lệ quản trị công ty quốc tế theo khuyến nghị của OECD. Bộ tiêu chí đánh giá các nguyên tắc cốt lõi chính của quản trị công ty, đánh giá được cả tính tuân thủ, thông lệ, tự nguyện trong công bố thông ti và chiều sâu của thông tin công bố. Với cách thiết kế câu hỏi, thang điểm rõ ràng, việc chấm điểm của HNX không có gì kỳ bí, tất cả đều minh bạch. Chính nhà đầu tư, chính DN cũng có thể tự chấm điểm DN để biết DN đang ở nấc thang nào trong đánh giá công bố thông tin và minh bạch theo chuẩn mực hiện nay.
Trước thềm công bố báo cáo đánh giá đầy đủ chất lượng công bố thông tin và minh bạch của DN niêm yết trên HNX 2016, xin ông chia sẻ một vài nét tổng quan về điểm số năm nay?
Kết quả tổng thể, chúng tôi sẽ công bố tại sự kiện, nhưng về cơ bản, chất lượng công bố thông tin và minh bạch năm 2016 đã có sự cải thiện đáng kể so với năm 2015. Cụ thể, năm 2015 điểm trung bình của DN 50,8% còn ở năm 2016 điểm số này là 51,3%. Có 2,1% số DN niêm yết đạt chất lượng “xuất sắc”; 17,7% số DN đạt mức “tốt”, 41,3% DN xếp ở mức “trung bình”, còn lại 38,9% số DN cần phải “cải thiện” chất lượng công bố thông tin và minh bạch.
Kết quả trên cũng cho thấy, rất khó để mong đợi sự vượt trội của DN trong ngày một ngày hai, nhưng nếu không bắt đầu từ bây giờ thì sẽ không bao giờ làm được. Chúng tôi có niềm tin rằng, đốc thúc DN minh bạch, quản trị hiệu quả là giải pháp vì sự phát triển bền vững của DN, nâng cao lòng tin của các nhà đầu tư, hiệu quả thị trường và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Một hệ thống quản trị công ty hiệu quả là cơ sở vững chắc cho sự vận hành của các DN trong nền kinh tế, thúc đẩy hoạt động của nền kinh tế thị trường và phân bổ nguồn lực hiệu quả hơn.
Đây là lý do tại sao HNX đã và sẽ kiên trì thực hiện chấm điểm minh bạch và công bố thông tin. Mỗi năm, chúng tôi sẽ có nghiên cứu, cải thiện và nâng dần tiêu chí chấm để hướng DN đến các chuẩn mực cao hơn.
