Nhiều điểm sáng
Nhìn chung, các ngành công nghiệp đều có mức tăng trưởng cao hơn nhiều so với mức tăng cùng kỳ năm trước. Trong đó, ngành chế biến, chế tạo tăng 10,2%; ngành khai khoáng tăng 8,2%; ngành sản xuất, phân phối điện tăng 11,4%.
Không ít sản phẩm công nghiệp có tốc độ tăng trưởng 9 tháng năm 2015 cao hơn tốc độ tăng trưởng toàn ngành như: điện sản xuất tăng 12,3%; thép cán tăng 20,1%; điện thoại di động tăng 50,4%; tivi tăng 45,5%; ôtô tăng 55,3%; giày, dép da tăng 24,1%... Ngược lại, một số sản phẩm tăng trưởng thấp hoặc giảm như: than sạch tăng 5,1%; thuốc lá bao các loại tăng 3,4%; phân đạm ure tăng 1,5%; vải dệt từ sợi tổng hợp hoặc sợi nhân tạo giảm 5,4%...
Đáng chú ý, chỉ số tiêu thụ toàn ngành công nghiệp chế biến, chế tạo 9 tháng đầu năm 2015 tăng 13,2% (cùng kỳ năm 2014 tăng 8,9%).
Bộ Công thương đánh giá, mức tăng trưởng hàng tháng của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và tăng trưởng của ngành sản xuất và phân phối điện cho thấy, sản xuất công nghiệp tiếp tục xu hướng phát triển. Đây là điểm sáng trong bức tranh tăng trưởng kinh tế 9 tháng đầu năm nay.
Trong đó, nhóm ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và nhóm ngành sản xuất và phân phối điện tăng cao hơn tốc độ tăng trưởng chung của toàn ngành là yếu tố tích cực của phát triển sản xuất kinh tế. Nhóm mặt hàng cơ khí tăng trưởng khá là dấu hiệu cho thấy ngành công nghiệp hỗ trợ bắt đầu xu hướng phát triển.
Nhóm ngành dệt, da giày, sản xuất sản phẩm điện tử (điện thoại di động), máy vi tính và sản phẩm quang học, sản xuất xe có động cơ… tăng trưởng cao. Tuy nhiên, giá trị gia tăng của sản phẩm chưa cải thiện nhiều, chủ yếu vẫn thực hiện theo hình thức gia công, lắp ráp; tốc độ đổi mới công nghệ, thiết bị chưa đạt yêu cầu phát triển, nguyên liệu đầu vào cho sản xuất vẫn phụ thuộc nhiều vào nguồn nhập khẩu.
Ngành khai khoáng mặc dù gặp nhiều khó khăn do thiên tai, nhưng với sự cố gắng, nỗ lực của toàn ngành, sản xuất đang ở mức ổn định, tập trung ở những sản phẩm là nguyên liệu đầu vào của sản xuất như than, đá, cát, sỏi, đất sét...
Sản xuất điện gặp khó khăn do nước về hồ thấp, nguồn khí PM3 vận hành không ổn định, xảy ra nhiều sự cố, đặc biệt sự cố ngoài giàn BRE đã ảnh hưởng đến cung ứng điện khu vực Tây Nam bộ…, nhưng do ngành điện đã thực hiện dự phòng tốt, huy động được nguồn nhiệt điện than, khí và các Nhà máy Vĩnh Tân, Duyên Hải 1 nên đảm bảo cung cấp đủ điện cho sản xuất và sinh hoạt.
Tiêu thụ và tồn kho của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đạt kết quả khả quan: tiêu thụ tăng trưởng khá, tồn kho ở mức thấp hơn cùng kỳ năm ngoái. Đây là những dấu hiệu tích cực thúc đẩy sản xuất trong nước phát triển.
Những khó khăn, thách thức
Tuy nhiên, Bộ Công thương cho rằng, trong 9 tháng đầu năm 2015, nền kinh tế cả nước nói chung và ngành công thương nói riêng vẫn còn không ít khó khăn, thách thức do diễn biến phức tạp của tình hình thế giới như xung đột khu vực, khủng hoảng nợ công ở châu Âu, kinh tế Trung Quốc suy giảm…
Ở trong nước, do ảnh hưởng của thiên tai, đặc biệt là mưa lũ, khiến sản xuất của ngành công thương bị ảnh hưởng nặng nề, nhất là đối với ngành than. Bên cạnh đó, sức mua của người dân vẫn chưa cao; cơ cấu hàng hoá xuất khẩu có chuyển dịch nhưng còn chậm, tỷ trọng nhóm hàng công nghiệp chế biến, nhóm hàng có hàm lượng công nghệ cao chưa có sự chuyển biến đáng kể...
Nhìn chung, các doanh nghiệp chưa chủ động được nguồn nguyên liệu trong nước; kim ngạch nhập khẩu các mặt hàng phục vụ sản xuất gia công, lắp ráp duy trì ở mức cao như máy móc thiết bị, dụng cụ và phụ tùng; linh kiện điện thoại; nguyên phụ kiện dệt may, da giày.
Vì vậy, Bộ Công thương khuyến nghị, trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng và trong ngắn hạn là ảnh hưởng từ sự suy giảm kinh tế của Trung Quốc, các doanh nghiệp song song với việc củng cố vị trí tại các thị trường xuất khẩu truyền thống và mở rộng thêm các thị trường tiềm năng, thì cần chủ động hơn nữa về nguồn lực (lao động, nguồn vốn…), đầu tư thiết bị công nghệ phát triển công nghiệp hỗ trợ, từng bước chủ động cung ứng nguyên phụ liệu.
Theo dự báo của Bộ này, sản xuất công nghiệp những tháng tới sẽ tiếp tục đà tăng trưởng. Cả năm 2015, chỉ số sản xuất công nghiệp dự kiến đạt mức tăng 10%, giá trị tăng thêm công nghiệp tăng khoảng 7 - 7,5%/năm, góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng GDP khoảng 6,3%.
