Cuộc bầu cử ngày 8/11 của các cử tri Mỹ không trực tiếp bầu ra tổng thống thứ 45 của nước này. Lá phiếu của họ quyết định ai sẽ là đại cử tri của từng bang, những người sẽ trực tiếp bầu ra chủ nhân Nhà Trắng trong ngày hôm nay.
Kết quả của cuộc bầu cử vừa qua cho thấy ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump giành được 306 phiếu đại cử tri, trong khi đối thủ đảng Dân chủ Hillary Clinton chỉ nhận 232 phiếu. Nếu các đại cử tri này bỏ phiếu theo đúng kết quả đã cam kết, nhà tài phiệt New York sẽ chính thức trở thành tổng thống thứ 45 của nước Mỹ, theo Trung tâm Hiến pháp Mỹ.
Luật liên bang Mỹ quy định các đại cử tri sẽ nhóm họp và bỏ phiếu vào ngày thứ hai đầu tiên sau thứ tư thứ hai của tháng 12. Điều này có nghĩa cuộc bầu cử của các đại cử tri Mỹ năm nay diễn ra vào ngày 19/12. Trong hôm nay, các phiên họp cử tri đoàn sẽ diễn ra tại 51 địa điểm trên khắp nước Mỹ, theo các quy định bỏ phiếu khác nhau tùy thuộc vào từng bang.
Danh sách các đại cử tri của 50 bang và thủ đô Washington D.C đã được xác nhận với chính quyền liên bang từ hôm 13/12. Mỗi bang nộp lên Văn phòng Đăng ký Liên bang và Cục Lưu trữ Quốc gia hai văn bản, gồm Giấy Xác nhận của thống đốc bang về kết quả bầu cử và Danh sách đại cử tri đủ điều kiện.
Đại cử tri bỏ phiếu ở New York năm 2012. Ảnh: AP
Vào ngày 19/12, chính quyền mỗi bang chỉ định nơi tổ chức bỏ phiếu đại cử tri, thường là tại thủ phủ bang. Tại buổi họp, các đại cử tri sẽ bỏ phiếu cho tổng thống và phó tổng thống mà họ đại diện. Nếu đại cử tri nào không thể hoàn thành nghĩa vụ vào ngày diễn ra cuộc họp cử tri đoàn, từng bang sẽ có cách "lấp chỗ trống" khác nhau. Mọi vấn đề tranh cãi liên quan đến việc chỉ định đại cử tri đều phải được xử lý thông qua luật bang và không quá 6 ngày trước khi các phiên họp bắt đầu.
Trong 51 cuộc họp cử tri đoàn, 23 bang và thủ đô Washington D.C yêu cầu đại cử tri phải bỏ phiếu cho ứng viên thuộc đảng cam kết của họ. Tại một số bang, chẳng hạn như Michigan, đại cử tri không bỏ phiếu cho ứng viên cam kết (hay còn gọi là đại cử tri bất trung) sẽ bị coi là không đủ điều kiện và bị thay thế bởi đại cử tri dự khuyết.
Sau khi việc bỏ phiếu hoàn thành, tất cả đại cử tri ký và niêm phong Giấy Chứng nhận Phiếu bầu. 6 bản chứng nhận có chữ ký như vậy sẽ được gửi cho chủ tịch Thượng viện, người đứng đầu cơ quan đối ngoại của bang, Cục Lưu trữ Quốc gia và thẩm phán bang.
Vào 13h ngày 6/1/2017, lưỡng viện Mỹ tiến hành họp dưới sự chủ trì của Chủ tịch Thượng viện, Phó tổng thống Joe Biden để kiểm đếm lá phiếu đại cử tri. Ông Biden cũng sẽ là người đứng ra tuyên bố tên ứng viên tổng thống giành chiến thắng.
Nhưng quy trình vẫn chưa kết thúc tại đây. Phó tổng thống sau đó phải hỏi xem liệu có nghị sĩ nào phản đối hay không. Nếu một đại cử tri lựa chọn đi ngược lại kết quả bỏ phiếu của bang, các nghị sĩ có quyền ra kiến nghị xem xét loại bỏ lá phiếu này.
Khi xuất hiện kiến nghị phản đối, Thượng viện và Hạ viện lập tức chia ra để nhóm họp trong khoảng hai tiếng để quyết định xem nên ủng hộ kiến nghị phản đối hay không. Nếu lưỡng viện đều đồng tình, lá phiếu cần xem xét sẽ bị loại bỏ.
Nếu mọi vướng mắc đều được giải quyết xong xuôi, bước tiếp theo là chuẩn bị để tổng thống đắc cử tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20/1.
