6 tuần định mệnh của BlackBerry

Dòng điện thoại thông minh (smartphone) nổi tiếng BlackBerry đang thu hút sự chú ý của giới truyền thông khi hãng này vừa lôi kéo thành công một nhóm nhà đầu tư do tập đoàn tài chính lớn của Canada Fairfax Financial Holdings dẫn đầu vào thương vụ mua lại Công ty với giá 4,7 tỷ USD, tương đương với 9 USD/cổ phiếu.

Hiện sở hữu 10% cổ phần BlackBerry, nếu hợp đồng lần này được ký kết, Fairfax sẽ nắm mọi quyền điều hành trong hãng điện thoại này và sẽ “hô biến” BlackBerry trở thành một tập đoàn tư nhân.

Tuy nhiên, bên cạnh lời đề nghị hấp dẫn trị giá gần 5 tỷ USD, có rất nhiều nghi vấn xung quanh hành động mua lại của Fairfax và các bên có liên quan trong hợp đồng này.

Điểm nghi ngờ đầu tiên trong thương vụ với BlackBerry là “danh tính” không rõ ràng của các bên có liên quan. Cụ thể, Fairfax không hề có ý định tiết lộ “thân phận” của những nhà đầu tư khác đồng hành với mình, mặc cho phía BlackBerry đang muốn tìm hiểu đơn vị nào sẽ hỗ trợ tài chính cho Công ty. Các nhà đầu tư “bí ẩn” này cũng hoàn toàn im ắng khi đại diện Fairfax đứng ra phát ngôn mua lại Công ty vào ngày thứ Hai. Tuy nhiên, có nhiều đầu mối cho rằng, có sự nhúng tay của Byron D. Trott, ông trùm ngân hàng - người đang cố vấn cho Fairfax trong thương vụ này và hãng BDT&Company, nơi thường xuyên làm việc với các nhà đầu tư tư nhân giàu có.

Một điểm kỳ lạ nữa trong lần giao dịch này là vì sao Fairfax quyết định đầu tư số tiền lớn vào BlackBerry khi BlackBerry đang hứng chịu liên tiếp các khoản lỗ do công việc kinh doanh giảm sút trầm trọng. Cụ thể, Fairfax đã đưa ra lời đề nghị mua lại BlackBerry ngay trong buổi sáng ngày thứ Hai, khi Hãng vừa công bố khoản lỗ gần 1 tỷ USD. Kết quả thất vọng này hoàn toàn đi ngược lại với kỳ vọng ban đầu của Công ty khi việc ra mắt dòng điện thoại BlackBerry 10 được xem là giải pháp “cứu vãn” cuối cùng đã hoàn toàn thất bại. Chính vì nguyên nhân đó, Công ty đưa ra quyết định sẽ cắt giảm thêm 40% đội ngũ nhân viên, tức là khoảng 4.500 người.

Nóng lòng muốn nhượng lại Công ty để ngăn chặn sự sụt giảm của giá cổ phiếu trên sàn chứng khoản, ban lãnh đạo BlackBerry nhanh chóng nắm lấy thời cơ bằng cách ký kết ý định thư với Fairfax . Các điều khoản giao dịch trong hợp đồng được hoàn tất gọn gàng ngay trong buổi sáng ngày thứ Hai.

Đây không phải là quyết định đột ngột từ phía Fairfax vì vào tháng 3, Chủ tịch đồng thời là Giám đốc điều hành Fairfax, ông V. Prem Watsa đã nói chuyện với các cổ đông về việc Công ty đưa ra mức giá trung bình 17 USD/cổ phiếu cho BlackBerry. Điều này chứng tỏ ông Watsa có niềm đam mê với BlackBerry từ lâu.

Nhiều chuyên gia tỏ vẻ nghi ngờ khả năng điều hành của Fairfax để có thể đưa BlackBerry thoát khỏi “vũng lầy” và ổn định mọi hoạt động trong Công ty.

Điểm mấu chốt “mờ ám” nhất trong thỏa thuận với BlackBerry là bao nhiêu tiền mặt đã được chuẩn bị để thanh toán cho giao dịch và bao nhiêu nợ Fairfax có thể gánh cho BlackBerry? Mặc dù BlackBerry gần như không có khoản nợ nào lớn và hiện đang sở hữu hơn 2,6 tỷ USD tiền mặt, song không có nghĩa ngân hàng nào quyết định đầu tư vào BlackBerry không gặp rủi ro. Bằng chứng là Công ty đã tiêu sạch 500 triệu USD tiền mặt trong quý trước và với tình trạng bán hàng chậm chạp như hiện nay, con số tiền mặt lớn hơn 500 triệu USD hoàn toàn có thể biến mất trong quý III.

Mặc dù vậy, Fairfax vẫn chưa phải là chủ nhân chính thức của BlackBerry, vì BlackBerry vẫn còn 6 tuần để chờ đợi những cái “bắt tay” mới. Việc ký kết ý định thư với Fairfax đang mở ra cánh cửa cho nhiều nhà thầu khác có ý định nhăm nhe BlackBerry. Tất nhiên, Công ty sẽ phải chịu một khoản tiền đền bù 262 triệu USD nếu rút lui và tự ý làm ăn với kẻ khác.

Tuy nhiên, theo Brian Colello, chuyên gia phân tích ở Morningstar, có rất ít nhà đầu tư quan tâm đến BlackBerry vì sự sa sút trầm trọng trong lĩnh vực hoạt động điện thoại di động của Công ty, cộng với sự phát triển vượt bậc của một số dòng điện thoại của các hãng khác như Iphone, Samsung… thì công cuộc cạnh tranh càng khó khăn đối với BlackBerry hơn. “Giá trị sót lại duy nhất ở BlackBerry là lượng tiền mặt và bằng sáng chế”, Brain nói.

Các chuyên gia phân tích ước chừng, trị giá bằng sáng chế BlackBerry đang sở hữu khoảng 2 tỷ USD. Tuy nhiên, ngành sáng chế ngày càng trở nên mờ nhạt và BlackBerry cũng không còn trực tiếp quản lý nhiều nội dung sáng chế quan trọng như Apple hay Microsoft.

Nếu thương vụ thu mua thành công, BlackBerry sẽ trở thành công ty kỹ thuật lớn thứ hai bên cạnh nhà sản xuất máy tính cá nhân Dell. Cũng trong tháng này, Dell vừa được mua lại toàn bộ bởi người sáng lập ra Công ty là Michael S. Dell và Silver Lake Partners với giá 24,9 tỷ USD. Tuy nhiên, khác với BlackBerry, Dell vẫn là “cường quốc” trong lĩnh vực máy tính khi đang là nhà cung cấp lớn dòng máy tính PC và máy chủ.