Bơi trong vòng luẩn quẩn
Đà Lạt chiều phai nắng. Chủ tịch HĐQT Anh Dao Co-op Nguyễn Công Thừa vẫn đăm chiêu trên căn gác tại văn phòng Hợp tác xã (HTX). Ông mở lời: “Cơ ngơi bây giờ của HTX là giấc mơ xa xỉ của chúng tôi hồi mới có ý tưởng hùn hạp làm ăn. Có thể nói, việc xây dựng HTX kiểu mới không chỉ là câu chuyện thay tên, đó là chủ trương đúng đắn, sự cần thiết trong giai đoạn hiện nay”.
Là một nhà nông chính hiệu, lớn lên trên đồng ruộng gia đình, cũng như bao người khác ở xứ rau Đà Lạt, ông Thừa đã chứng kiến và luôn canh cánh với cảnh làm nông manh mún, phập phồng từ khâu canh tác đến đầu ra sản phẩm của nông dân vùng đất cao nguyên này. Vì vậy, sau khi “nâng cấp” tấm bằng cử nhân kinh tế, học hỏi kinh nghiệm ở xứ người, ông quyết định về quê lập nghiệp.
Năm 1999, ông rủ 3 người bạn thành lập Tổ liên kết sản xuất rau sạch, với diện tích “góp vốn” khoảng 7 ha. Nhưng kinh nghiệm làm ăn, thị trường vẫn là vấn đề nan giải, do kiểu sản xuất nhỏ lẻ, chưa định hướng được mô hình liên kết. Sau 4 năm tích lũy kinh nghiệm, với những lần thất bại cay đắng của những hợp đồng lớn, ông tiếp tục vận động thêm 3 thành viên mới gây dựng nên Anh Dao Co-op, với vốn góp 100 triệu đồng, cùng 12 ha đất sản xuất.
Phân loại, đóng hàng chuẩn bị phân phối ra thị trường
Những ngày đầu hùn hạp thành lập HTX sản xuất rau sạch, ai cũng hăm hở, vui mừng, bởi thị trường lúc đó đang “sốt” hàng rau củ an toàn. Mục tiêu của họ là đưa sản phẩm vào các siêu thị và tìm đường xuất khẩu. Nhưng hăm hở bao nhiêu thì lại thất vọng bấy nhiêu, bởi khi đi chào hàng, họ nhận được vô vàn cái “lắc đầu” với lý do là không thể phân biệt rau an toàn với rau thông thường. 5 năm đầu, HTX liên tục “bơi” trong vòng luẩn quẩn “được mùa, mất giá”. Song họ vẫn tâm niệm: “Phải thành công từ làm rau tử tế”.
Đoàn thuyền no gió
Năm 2008, cơ duyên đã đến, “rau Anh Đào” tiêu chuẩn VietGAP đã “lọt mắt xanh” của hệ thống Co.opMart, với hợp đồng tiêu thụ 1,5 tấn mỗi ngày, giá cao hơn rau sản xuất kiểu truyền thống từ 10-15%. Thấy được tiềm lực của HTX, Co.opMart đã ký tiếp hợp đồng chiến lược và ứng trước 10 tỷ đồng mỗi năm không tính lãi, để Anh Dao Co-op yên tâm sản xuất.
Từ đây, thị trường bắt đầu rộng mở, Ban quản trị HTX đã tính chuyện dài hơi và hợp đồng liên kết làm ăn lần lượt nối dài. Như đoàn thuyền no gió, Anh Đào Co-op cứ thế vươn xa. Giờ đây, ngoài 22 xã viên, Anh Dao Co-op đã “bắt tay” với 80 nông hộ, mở rộng diện tích sản xuất rau tiêu chuẩn VietGAP lên 270 ha. Tất cả đều sản xuất theo quy trình chuẩn cùng sự hỗ trợ kỹ thuật canh tác, giống, vật tư của HTX Anh Đào, với thu nhập bình quân đạt 500 triệu đồng/ha/năm.
Bấm nút để những tia nước trắng xóa phà nhẹ xuống vườn rau non tơ tại xã Đạ Sar, huyện Lạc Dương (Lâm Đồng), lão nông Krajan Yu Ny (65 tuổi, dân tộc Cơ Ho), một trong những “đối tác” làm ăn của Anh Dao Co-op cười khà khà cho biết: “Ban đầu chuyển đổi sản xuất để ‘làm rau tử tế’ khó lắm, giờ thì quen rồi. Sau hơn 3 năm liên kết, không chỉ toàn bộ sản phẩm đều được HTX bao tiêu, mà giá cả rất ổn định, được thu mua tận chân ruộng”.
Ông Nguyễn Công Thừa, Chủ tịch HĐQT Anh Dao Co-op giới thiệu rau VietGAP với du khách quốc tế
Giống như ông Yu Ny, nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại xã Đạ Sar liên kết sản xuất với Anh Dao Co-op đã không còn thấp thỏm với điệp khúc “được mùa, mất giá”, cuộc sống đã trở nên “tử tế” hơn. “Sắp tới, HTX sẽ ký hợp đồng liên kết sản xuất rau VietGAP với 40 hộ đồng bào dân tộc thiểu số tại Đạ Sar”, Chủ tịch HĐQT Anh Dao Co-op Nguyễn Công Thừa nói và cho rằng, ngoài lợi nhuận kinh doanh, đầu tư xã hội là yếu tố quan trọng với một thương hiệu.
Bơi ra biển lớn
Tin vui đã đến với Anh Đào Co-op vào những ngày đầu tháng 5/2014, khi 2 container đầu tiên đã đưa 30 tấn rau Đà Lạt đến xứ sở kim chi. Đây là chuyến hàng mở đầu cho sự hợp tác giữa Anh Đào Co-op với Tập đoàn đa lĩnh vực CJ Group (Hàn Quốc). Theo thỏa thuận, mỗi tháng Anh Đào Co-op cung cấp 60 tấn rau sang thị trường này. “Hiện lượng rau xuất khẩu của HTX chỉ chiếm 8%, nhưng đã mở ra triển vọng mới trong hành trình sắp tới của Anh Đào Co-op”, ông Nguyễn Công Thừa thổ lộ.
Sở dĩ nông sản thương hiệu “rau Đà Lạt” mà Anh Đào Co-op được cấp quyền sử dụng đã chinh phục được những thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc là nhờ yếu tố truy xuất nguồn gốc và chất lượng sản phẩm. Cỗ máy Anh Đào Co-op giờ đây được vận hành trơn tru, chuyên nghiệp theo hướng, “cổ đông nông dân” lo khâu sản xuất đạt chuẩn, HTX lo các khâu còn lại. “HTX Anh Đào được chúng tôi hỗ trợ áp dụng VietGAP khá sớm và hiện được đánh giá nằm trong trong top đầu các đơn vị sản xuất rau cao cấp tại địa phương”, ông Nguyễn Văn Lục, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm thủy sản Lâm Đồng nhận xét.
Chưa đưa ra con số cụ thể, nhưng Chủ tịch HĐQT Anh Đào Co-op cho biết, kết quả kinh doanh năm 2015 sẽ vượt xa con số hơn 50.000 tấn rau các loại cung cấp ra thị trường và hơn 180 tỷ đồng doanh thu của năm 2014. Đặc biệt, nhiều xã viên có thu nhập đến 1,2 tỷ đồng, hộ liên kết đạt bình quân hơn 200 triệu đồng mỗi năm. Anh Đào Co-op đã giải quyết việc làm thường xuyên cho hơn 170 lao động, với mức lương bình quân 6 triệu đồng/tháng.
Với vốn góp khiêm tốn ngày đầu, giờ đây, vốn điều lệ của HTX đã lên đến 19 tỷ đồng. Anh Dao Co-op cũng đã đầu tư xây dựng nhà xưởng, 20 xe đông lạnh chuyên dụng để vận chuyển phân phối rau. Đặc biệt, cùng với việc chăm lo đời sống xã viên, phát triển kinh tế, từ năm 2010, HTX đã phối hợp với các cơ quan chức năng đưa rau xanh, món quà ý nghĩa từ cao nguyên đại ngàn đến Trường Sa, vùng biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, với sản lượng 10 tấn mỗi năm.
Chiều muộn, những chuyến xe đông lạnh chuyên dụng vẫn vào ra, công nhân vẫn cần mẫn đóng hàng. Với cái bắt tay thật chặt, Chủ tịch HĐQT Anh Dao Co-op Nguyễn Công Thừa tự tin: “Chúng tôi sẽ nỗ lực đưa Anh Dao Co-op hướng đến thương hiệu tầm quốc gia”.
