Doanh thu từ kinh tế số ước đạt 500 triệu USD
Tại hội thảo “Quốc gia số, các đòn bẩy chính sách cho đầu tư và tăng trưởng” do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức mới đây, các chuyên gia kinh tế trong và ngoài nước đều chỉ ra rằng, Việt Nam đang hội tụ đủ đặc điểm để phát triển nền kinh tế số. Cụ thể, dân số Việt Nam yêu thích công nghệ, số lượng điện thoại thông minh tăng trưởng mạnh, ước tính từ 28 triệu lên 38 triệu vào năm 2020.
AlphaBeta nghiên cứu và chỉ ra, tại châu Á - Thái Bình Dương, doanh thu năm 2015 của các nhà lập trình ứng dụng trên tất cả các nền tảng đạt 22 tỷ USD. Trong đó, doanh thu nền kinh tế ứng dụng của Việt Nam ước tính đạt 500 triệu USD, GDP có thể tăng thêm 5 tỷ USD từ tăng trưởng của thị trường Internet giai đoạn 2015 - 2020. Riêng số người sử dụng mạng xã hội Facebook tại Việt Nam đã lên đến 55 triệu người dùng và ước tính có khoảng 48.000 công việc trực tiếp đến từ các nền kinh tế ứng dụng như lập trình viên, thử nghiệm viên chỉ bằng việc phát triển các nền tảng nguồn mở.
Tiến sỹ Konstantin Matthies, chuyên gia kinh tế vĩ mô, Giám đốc đối ngoại Công ty AlphaBeta nhận định, nền kinh tế số mang lại nhiều cơ hội lớn mà Việt Nam đang tận dụng với cả 3 kênh tác động là mô hình kinh doanh mới, sáng tạo; nâng cao năng suất kinh doanh và tạo công ăn việc làm. Các nhà lập trình của Việt Nam đã tiết kiệm được khoảng 1,4 triệu USD với việc tận dụng nguồn mở.
Cùng với đó, công nghệ số có thể giảm thiếu các rào cản xuất khẩu và giảm thời gian, chi phí cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa tham gia xuất khẩu. Chẳng hạn, chỉ riêng chi phí gia nhập thị trường, một doanh nghiệp nhỏ gia nhập nền kinh tế số có thể giảm 42% chi phí thông thường so với doanh nghiệp tương tự kinh doanh truyền thống. Con số này với doanh nghiệp ngành dịch vụ là 82%.
Có bốn yếu tố cấu thành sự thành công của một quốc gia số, bao gồm: Vốn tài chính, sản phẩm số, vốn con người và cộng đồng số. Hiện tại, trong cuộc đua giành vị trí dẫn đầu trong ngành công nghệ số, vị trí của Việt Nam còn thấp. Xếp hạng chung, Singapore đứng ở vị trí số 1 và Việt Nam đứng thứ 11. Riêng về sản phẩm số, Việt Nam đứng vị trí thứ 8. Tuy nhiên, các vị trí có thể thay đổi chóng mặt theo thời gian và mỗi quốc gia đều có cơ hội để vươn lên dẫn đầu.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Thanh Hưng, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho hay, Việt Nam có tiềm năng lớn trong ứng dụng kinh tế số để thúc đẩy xuất khẩu, cũng như hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa phát triển, tuy nhiên, thực tế còn gặp phải không ít khó khăn.
Thứ nhất, các doanh nghiệp kể trên còn thiếu nhân sự có năng lực cần thiết về kỹ thuật, công nghệ, ngoại ngữ, nên gặp khó khăn trong tận dụng công nghệ. Thứ hai, về tài chính, đang thiếu những chính sách cần thiết để huy động nguồn vốn cho kinh tế số, nhất là khi việc thu hút nguồn vốn đầu tư mạo hiểm ở Việt Nam còn yếu. Cùng với đó, cần các yếu tố minh bạch trong chính sách thuế, hệ thống quy định pháp luật đồng bộ…
Trong năm 2018, Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương đã phối hợp với một số tập đoàn công nghệ trong và ngoài nước hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu trực tuyến, mục tiêu giúp 200 doanh nghiệp có thể xuất khẩu trực tuyến trong năm nay.
Đòn bẩy quan trọng nhất
Một nghiên cứu chỉ ra, có 7 đòn bẩy tác động để trở thành quốc gia số. Trong đó, tài năng số, môi trường thúc đẩy đầu tư công nghệ và chính sách thuế là các đòn bẩy chính sách quan trọng nhất. Đáng chú ý, giữ chân nhân tài công nghệ số bằng các chính sách thu hút phù hợp là vấn đề chủ chốt, hiện đã được nhiều nước làm rất tốt như Úc, Singapore, Ấn Độ…
Theo tiến sỹ Konstantin Matthies, để trở thành một quốc gia số, Việt Nam cần dịch chuyển từ tư duy về nghề nghiệp sang tư duy về kỹ năng để cải thiện sự linh hoạt của lực lượng lao động. Vấn đề này Ấn Độ đã làm rất tốt khi kỹ năng số được chứng minh giúp tăng mức lương trung bình lên 30%.
Bên cạnh đó, một vấn đề được chuyên gia kinh tế của AlphaBeta nhấn mạnh là không phải mức thuế tác động đến niềm tin của thị trường, mà tính nhất quán của chính sách thuế có ý nghĩa quan trọng hơn. Đại diện đến từ Ngân hàng Citibank chia sẻ, khi nhà đầu tư rót vốn vào Việt Nam, họ rất quan tâm đến các chính sách về thuế nên các quy định này minh bạch, rõ ràng là vấn đề rất quan trọng.
Cùng chung quan điểm, ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng CIEM cho rằng, nền kinh tế ứng dụng của Việt Nam đang phát triển tốt, tuy nhiên vẫn cần có sự cải thiện ở các chỉ số liên quan đến vốn tài chính và nhân lực, chính sách thuế ổn định và bình đẳng, đồng thời tận dụng hiệu ứng lan tỏa của các công ty đa quốc gia, tránh cạm bẫy trong quản lý thương mại số.
