Gần 16 năm trước, tháng 12/1999, trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam bước những bước đầu tiên, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM mới thành lập, SSI được khai sinh bởi những cá nhân khao khát thành lập một công ty kinh doanh trong lĩnh vực chứng khoán, với mục tiêu đưa thị trường vốn phát triển.
“Ngày mở cửa hoạt động, tôi được đón cả nguyên Thủ tướng Võ Văn Kiệt và Phó Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đến thăm Công ty. Qua đó, có thể thấy sự kỳ vọng rất lớn của lãnh đạo đất nước vào một ngành mà trước đó, chúng ta luôn nghĩ là sản phẩm chỉ dành riêng cho chủ nghĩ tư bản”, ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Hội đồng quản trị và cũng là một trong những thành viên sáng lập SSI kể lại.
Ông Hưng là một trong những thành viên chủ chốt của Ban thị trường vốn Việt Nam tham gia nghiên cứu thị trường chứng khoán tại các nước trong khu vực khi ý tưởng thành lập thị trường chứng khoán Việt Nam đang được hình thành. Năm 1997, khi thị trường chứng khoán của các nước châu Á đang hỗn loạn trong thời kỳ khủng hoảng, ông Hưng đã rút ra những bài học từ thị trường Thái Lan và SSI được thành lập từ chính những trải nghiệm đó.
Sự ra đời của SSI như một dấu mốc cho sự phát triển của các công ty chứng khoán, bởi đây là công ty chứng khoán tư nhân đầu tiên tại Việt Nam. Vào thời điểm đó, SSI là công ty nhỏ nhất, trong khi các công ty chứng khoán còn lại như Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) hay Chứng khoán BIDV (BSC)… đều được bảo trợ bởi các tổ chức tài chính lớn của nhà nước.
Theo lời ông Hưng, tài sản lúc bấy giờ của Công ty chỉ là những con người tài năng, đầy nhiệt huyết với tầm nhìn lập ra một định chế tài chính thu xếp vốn và đồng thời trực tiếp đầu tư vào những dự án của Việt Nam.
SSI ghi dấu ấn với thị trường khi ngay trong năm 2000 đã tư vấn niêm yết thành công cho 2 cổ phiếu đầu tiên trên HOSE là REE và SAM. Các nhà đầu tư đều bất ngờ khi hai công ty này không phải khách hàng của những công ty chứng khoán tầm cỡ đang hiện diện, mà lại là của một đơn vị tư nhân nhỏ bé.
Từ đó, SSI liên tục phát triển, mở rộng mạng lưới khách hàng và đến tháng 10/2007 chính thức niêm yết trên sàn HOSE. Vốn điều lệ lúc này của Công ty đã tăng lên 800 tỷ đồng, mở rộng lên 6 nghiệp vụ kinh doanh chính gồm: tư vấn đầu tư chứng khoán, môi giới chứng khoán, tự doanh, lưu ký chứng khoán, quản lý danh mục đầu tư chứng và bảo lãnh phát hành chứng khoán.
Trong những năm 2006 - 2008, thời kỳ vàng của thị trường chứng khoán Việt Nam, SSI tận dụng mọi cơ hội để chuyển mình thành một trong những công ty chứng khoán lớn trong khu vực. Vốn điều lệ đến năm 2007 tăng lên 4.000 tỷ đồng, cao nhất trong các công ty chứng khoán. Về thị phần giao dịch, mặc dù thị trường có gần 80 công ty chứng khoán đang hoạt động, song SSI vẫn chiếm thị phần lớn nhất với khoảng 17% tại HOSE và khoảng 17% tại HNX.
Theo ông lớn này, dù cuộc chiến giành thị phần diễn ra khốc liệt giữa các công ty chứng khoán trong giai đoạn tăng trưởng nóng, nhiều đơn vị khác còn giảm lãi suất, tăng tỷ lệ cho vay ký quỹ, giảm phí hoa hồng, nhưng tại SSI, Công ty đi theo hướng tập trung vào việc cải thiện dịch vụ hỗ trợ, nền tảng công nghệ thông tin hơn là tăng cường hoạt động cho vay ký quỹ và giảm phí dịch vụ. Những báo cáo phân tích và tư vấn đầu tư, đội ngũ môi giới chuyên nghiệp luôn là lợi thế cạnh tranh của SSI so với các đối thủ trên thị trường. Hệ quả là số lượng tài khoản khách hàng tăng đều qua các năm. SSI cũng là công ty tiên phong trong thu hút vốn ngoại khi mời gọi được ANZ tham gia làm cổ đông chiến lược vào tháng 7/2007, làm nền tảng để Công ty mở “room” 100% cho nhà đầu tư nước ngoài sau này.
Tuy vậy, thị trường luôn có những lúc thăng, lúc trầm. Chịu tác động của cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu, trong năm 2009 - 2012, SSI cũng như nhiều thành viên thị trường bị ảnh hưởng nặng nề, lợi nhuận sau thuế năm 2011 còn hơn 79 tỷ đồng, thấp nhất kể từ khi Công ty niêm yết đến nay. Song, vị thuyền thưởng của SSI luôn tâm niệm: “Nghịch cảnh tạo ra những cơ hội phát triển đột biến cho những ai nỗ lực”. Kể từ năm 2009, Ban lãnh đạo Công ty bắt tay vào công cuộc cải tạo, tái cấu trúc toàn bộ hệ thống theo hướng tăng cường hiệu quả.
“Chúng tôi xác định không thể mở rộng kinh doanh thêm lĩnh vực trong giai đoạn thị trường khó khăn, mà phải tập trung kết nối vốn với cơ hội đầu tư một cách toàn tâm toàn ý vì hiểu rằng mỗi bộ máy được xây dựng chỉ có thể thực hiện tốt một sứ mệnh”, ông Hưng bộc bạch.
Không ngần ngại mời các tổ chức quốc tế uy tín, có tầm tham gia tư vấn, SSI xác định tầm nhìn “Chúng ta cùng thành công” và sứ mệnh “Kết nối vốn và cơ hội đầu tư” sẽ đưa Công ty trụ vững, phát triển và tồn tại ở vị trí dẫn đầu thị trường. Điều cốt lõi ở SSI là luôn phải là người tiên phong, nỗ lực đổi mới, tận tâm, tận lực đem lại hiệu quả tối ưu cho khách hàng, cổ đông, đối tác và cộng đồng.
Và sau 16 năm, từ một khởi đầu khiêm tốn, SSI đã vươn lên thành định chế tài chính hàng đầu thị trường với vốn điều lệ 4.800 tỷ đồng, tăng 800 lần. Công ty có 10 địa điểm kinh doanh trên cả nước, độ phủ lớn nhất trong hệ thống công ty chứng khoán. Lợi nhuận của SSI cũng đứng đầu thị trường. Theo báo cáo mới nhất, 9 tháng đầu năm 2016, SSI đạt 949 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế hợp nhất, xấp xỉ kế hoạch đặt ra cho cả năm (950 tỷ đồng).
Kết quả này có được là nhờ sự phát triển đồng đều của các khối kinh doanh, bao gồm dịch vụ chứng khoán, dịch vụ ngân hàng đầu tư, quản lý quỹ, nguồn vốn và kinh doanh tài chính và sự phối hợp nhịp nhàng của các khối hỗ trợ.
Khối dịch vụ chứng khoán đang quản lý hơn 80.000 tài khoản khách hàng, tiếp tục khẳng định vai trò của mình khi giữ vững vị trí số 1 về thị phần môi giới cổ phiếu và chứng chỉ quỹ trên cả 2 sở giao dịch chứng khoán. Quý III/2016 là quý thứ 11 liên tiếp SSI dẫn đầu thị phần môi giới trên HOSE và là quý thứ 7 liên tiếp dẫn đầu thị phần môi giới trên HNX.
Khối dịch vụ ngân hàng đầu tư đã thực hiện thành công nhiều thương vụ có giá trị lớn, trong đó phải kể đến thương vụ phát hành trái phiếu quốc tế thành công đầu tiên cho công ty tư nhân Việt Nam (Hoàng Anh Gia Lai) trị giá 90 triệu USD vào năm 2011, tham gia tư vấn IPO cho một loạt tên tuổi lớn như VietinBank, Đạm Phú Mỹ, tư vấn phát hành hàng nghìn tỷ đồng trái phiếu cho Hòa Phát, Hoàng Anh Gia Lai, Novaland… và gần đây nhất, tháng 10/2016, SSI đã vượt qua nhiều đối thủ mạnh trong nước để được Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) lựa chọn là đơn vị tư vấn cho thương vụ bán 9% cổ phần của Vinamilk.
Công ty Quản lý quỹ SSI (SSIAM) hiện quản lý danh mục khoảng 320 triệu USD tài sản của các nhà đầu tư dưới dạng quỹ, danh mục đầu tư và tư vấn đầu tư. SSIAM cũng là công ty hiếm hoi huy động thành công vốn từ các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài với việc thành lập Quỹ đầu tư Andbanc Investment SIF với vốn từ các nhà đầu tư tổ chức ở châu Âu. Công ty cũng xác định phương châm không chỉ đầu tư dài hạn vào doanh nghiệp có tiềm năng mà còn đồng hành cùng doanh nghiệp phát triển, cải thiện năng lực hoạt động và kết quả kinh doanh.
Khối nguồn vốn và kinh doanh tài chính đảm bảo quản lý an toàn, hiệu quả dòng tiền của SSI và nhà đầu tư. Tháng 8/2016, khối này đã thực hiện thành công thương vụ phát hành 200 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp với lãi suất 12 tháng đầu chỉ 7%, thấp nhất trong lịch sử. Việc phát hành trái phiếu với lãi suất thấp đã thể hiện tầm vóc của khối, cũng như uy tín của SSI trên thị trường. Năm 2016, khối đặt mục tiêu cán đích 1 tỷ USD giá trị giao dịch trái phiếu doanh nghiệp.
Để khối kinh doanh xông pha, khối quản trị như một tấm đệm an toàn giúp Công ty tránh được rủi ro. Trong thời điểm thị trường chứng khoán bùng nổ, nhờ định hướng đúng đắn, SSI đã không bị lâm vào thiệt hại bởi con dao hai lưỡi là đòn bẩy tài chính (margin). Tỷ lệ an toàn tài chính của SSI luôn ở mức tốt trên thị trường.
Cùng với đó, SSI có bộ phận hỗ trợ hiệu quả để thúc đẩy thành công. Khối công nghệ thông tin chống được những đợt tấn công mạng và đảm bảo giao dịch được thông suốt, khối quan hệ nhà đầu tư là cầu nối giữa nhà đầu tư với Công ty, bộ phận nhân sự luôn đảm bảo môi trường làm việc hiệu quả và bộ phận truyền thông giúp đưa hình ảnh của SSI ngày càng phát triển.
Với những kết quả đạt được, SSI luôn thể hiện vai trò là đơn vị tiên phong và được nhiều tổ chức xếp hạng, đánh giá trong nước và quốc tế ghi nhận. Tại phòng họp Công ty hiện đang trưng bày rất nhiều kỷ niệm chương của các giải thưởng như: Nhà môi giới tốt nhất Việt Nam, Công ty quản lý tài sản tốt nhất Việt Nam, Ngân hàng đầu tư tốt nhất Việt Nam, Top 50 công ty niêm yết Việt Nam tốt nhất, Top 1000 doanh nghiệp nộp thuế lớn nhất Việt Nam…
“SSI có hệ thống công nghệ thông tin mạnh; mạng lưới phân phối tốt và thị phần lớn nhất ở hầu hết các mảng; theo đó, sẽ khó có thể có công ty nào cạnh tranh được với vị thế hiện tại của SSI”, một báo cáo phân tích của Công ty Chứng khoán TP.HCM (HSC) đánh giá.
Dù đã gặt hái nhiều thành công, song SSI không ngủ quên trên chiến thắng. Vị thuyền trưởng của SSI, ông Nguyễn Duy Hưng luôn tâm niệm một công ty phát triển vững mạnh thì phải liên tục đổi mới, nỗ lực tìm kiếm cơ hội, kinh doanh minh bạch và phát triển gắn liền với sự phát triển của đất nước.
