Trong văn bản gửi Liên bộ Tài chính - Công Thương, Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan, VAMA cho hay, vài năm trước một số thành viên trong Hiệp hội từng bày tỏ quan ngại về hiện tượng gian lận của một số đơn vị nhập khẩu qua giá bán. Thế nhưng, các hành vi gian lận này không những giảm mà lại có xu hướng tăng lên trong thời gian gần đây. Nhà nhập khẩu cố tình làm hóa đơn thấp hơn nhiều so với giá bán thực tế ra thị trường để giảm tiền thuế phải trả.
VAMA dẫn chứng giá xuất xưởng chiếc Matiz AT đời 2009 là 6.065 -7.027 USD. Các doanh nghiệp nhập khẩu khai báo giá với hải quan là 2.700 - 3.000 USD và bán ra thị trường với giá 11.800 - 14.900 USD. Tuy nhiên giá thực tế ghi trên hóa đơn chỉ 10.400 USD.
Một ví dụ khác được VAMA đưa ra là chiếc Hyundai Santa Fe 2188cc, dieselA đời 2009, giá xuất xưởng là 20.434 - 26.238 USD. Các doanh nghiệp nhập về Việt Nam và khai báo với giá 11.954 USD, bán ra thị trường với giá 48.900 USD, trong khi giá thực tế ghi trên hóa đơn chỉ 29.340 USD. Tình trạng làm giá tương tự cũng xảy ra với các dòng xe nằm trong diện khảo sát của VAMA như Kia Morning, Hyundai Getz, Matiz Van…
VAMA cho rằng, xe nhập khẩu cả mới lẫn cũ đang bị "làm giá", doanh nghiệp cố tình khai thấp hơn so với thực tế để trốn thuế. Trong các dòng xe được VAMA tiến hành khảo sát qua các năm 2007, 2008 và 2009 cho thấy giá năm nay luôn luôn thấp hơn so với năm trước. Hậu quả là Nhà nước mất nguồn thu thuế nhập khẩu, sau đó là thuế tiêu thụ đặc biệt và VAT. Nghiêm trọng hơn, thị phần của xe nhập khẩu nguyên chiếc có thể tiếp tục tăng lên, ảnh hưởng tiêu cực đến ngành công nghiệp ôtô trong nước.
Qua khảo sát của mình, VAMA dẫn chứng, dòng xe Hyundai Santa Fe mới nguyên chiếc giá khai báo năm 2007 là 12.000 USD, 13.300 USD và 13.900 USD thì đến năm 2008 giá còn 11.000 USD, 12.000 USD và 13.000 USD. Đến năm 2009 giá khai báo giảm xuống còn 10.050 USD, 11.500 USD và 12.000-12.600 USD.
Tương tự dòng xe cùng chủng loại trên thuộc hàng đã qua sử dụng lại có giá khai báo năm 2007 là 4.500 USD, 5.000 USD và 10.500 USD thì đến năm 2008 giá còn 6.000 USD, 7.000 USD và 8.000 USD. Đến năm 2009 giá khai báo giảm xuống còn 6.500 USD và 7.300 USD...
Theo VAMA, đã đến lúc cần phải kiểm soát chặt hơn các hoạt động nhập khẩu để hạn chế hiện tượng gian lận qua giá. Hiệp hội này khẳng định, ngày càng nhiều ôtô mới nhập khẩu nguyên chiếc được nhập về Việt
VAMA cho rằng, hiện tượng này nếu tiếp tục tái diễn, chẳng mấy chốc thị phần xe nhập khẩu sẽ vượt qua thị phần xe lắp ráp trong nước. Và với lượng xe nhập khẩu dự báo tăng khoảng 45% trong năm 2009 không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành công nghiệp mà còn làm thâm hụt thương mại lớn có thể xảy ra từ năm 2018 trở đi.
Từ những quan ngại trên, VAMA đề nghị cơ quan chức năng cần có biện pháp ngăn chặn gian lận thương mại. Hiệp hội sẵn sàng cung cấp số khung số máy, tên thương hiệu, nhà sản xuất, giá bán… để cơ quan chức năng làm căn cứ để tính giá.
