Sau đợt tăng hưng phấn và tạo đỉnh trong tháng 7, tuần đầu tiên của tháng 8, hàng loạt cổ phiếu đã giảm giá. Theo ông, đâu là nguyên nhân của sự sụt giảm này?
Có nhiều lý do để giải thích cho pha điều chỉnh hiện nay của thị trường, ở góc nhìn rộng, việc suy giảm có nguyên nhân do: kết quả tăng trưởng GDP quý II có phần thất vọng và khoảng trống thông tin sau mùa công bố kết quả dinh doanh nửa đầu năm. Ở góc nhìn hẹp hơn, việc đi xuống của thị trường từ giữa tháng 7 đến nay, theo tôi, còn bị tác động trực tiếp từ hai yếu tố là cường độ mua ròng của khối ngoại có thay đổi và những cảnh báo từ góc độ kỹ thuật.
Dù chỉ chiếm một phần không quá lớn trong tổng giá trị giao dịch hàng ngày của TTCK Việt Nam (15-20%), các hoạt động mua bán của khối ngoại luôn được nhà đầu tư trong nước quan tâm và xem như một dạng chỉ báo tâm lý của thị trường.
Tính từ sau tết Âm Lịch đến hiện nay, khối ngoại đã liên tục duy trì động thái mua ròng trên TTCK Việt Nam (tính theo tháng và dựa trên số liệu giao dịch khớp lệnh), khá trùng hợp khi TTCK Việt Nam cũng tăng mạnh mẽ từ Tết Âm Lịch đến hiện nay. Tuy nhiên, có thể thấy trong tháng 6/2016, đã có sự sụt giảm rất rõ rệt trong giá trị mua ròng của khối ngoại so với tháng 4, tháng 5 trước đó.
Nếu ở giai đoạn tháng 4 - 5/2016 giá trị mua ròng thông qua khớp lệnh các tháng này liên tục duy trì mức trên 1.300 tỷ đồng/tháng thì bước sang tháng 6, con số này chỉ còn chưa đến 140 tỷ đồng/tháng. Dù con số này có cải thiện trở lại trong tháng 7 (gần 1.000 tỷ đồng/tháng), sự lo ngại của nhà đầu tư trong nước về độ thiếu ổn định hơn trong hoạt động của khối ngoại là dễ hiểu.
Tuy không chuyển sang trạng thái bán ròng, nhưng việc khối ngoại giảm mua đã khiến tâm lý thị trường trở nên thận trọng hơn đáng kể, nhất là khi đặt trong bối cảnh thị trường đã có mức tăng gần 30%, pha tăng kéo dài hơn 6 tháng và không có một pha điều chỉnh đáng kể nào, là điều rất khác so với các năm 2014 và 2015.
Còn về góc nhìn kỹ thuật, thưa ông?
Đồ thị các chỉ số đã bắt đầu trở nên đáng ngại hơn từ ngày 12/7. Liên tiếp trong giai đoạn từ đó đến nay, các tín hiệu kỹ thuật thể hiện càng rõ nét hơn sự kém lạc quan trong ngắn hạn. Thứ nhất, đỉnh đáy thấp hơn được thiết lập. Sau khi tạo đỉnh liền sau thấp hơn vào ngày 12/7, mức đáy liền sau thấp hơn cũng được thiết lập vào ngày 21/7, tạo ra đủ các thành tố cần thiết để nhìn nhận khả năng di chuyển giảm tiếp tục của đường giá. Thứ hai, xâm phạm hỗ trợ quan trọng: Kết quả trở lại bên dưới MA trung hạn từ ngày 25/7 đã củng cố thêm xác suất giảm ngắn hạn của HNX-Index và thật sự giá đã giảm thêm một khoảng đáng kể tính đến hiện tại.
Thứ ba, thanh khoản vào trạng thái thu hẹp. Liên tục từ khi đường giá thiết lập một đỉnh liền sau thấp hơn đến nay, khối lượng giao dịch gần như luôn nằm dưới mức trung bình 50 ngày, một kết quả phản ánh rõ về sự thu hẹp của dòng tiền. Nói một cách dễ hiểu, các dòng tiền lớn có vẻ đã không quá mặn mà tham gia thị trường giai đoạn từ nửa cuối tháng 7 đến nay.
Vậy cụ thể hơn trong tháng 8, thị trường có xu hướng ra sao, thưa ông?
Cá nhân tôi có cái nhìn không quá tích cực trong tháng 8/2016, nhất là khi giai đoạn này trùng với thời gian tháng 7 âm lịch năm nay. Các thống kê ngắn của chúng tôi tính từ năm 2010 đến nay cho thấy, hiệu ứng này có sức nặng nhất định, ít ra là rõ ràng hơn khá nhiều so với hiệu ứng “Sell in May” (bán trong tháng 5) vốn hay được nhắc đến.
Nhìn lại các giai đoạn tháng 7 âm lịch của thị trường từ năm 2010 đến nay, kết quả thống kê là khá thú vị. Theo đó, cả VN-Index và HNX-Index đều cho thấy sự thắng thế của bên bán trong giai đoạn diễn ra tháng 7 âm lịch tại các năm trước (2010 - 2015).
4/5 năm, cả hai chỉ số đã ghi nhận kết quả giảm trong tháng này với mức giảm trung bình lần lượt là 3,0% (VN-Index) và 4,4% (HNX-Index). Tất nhiên, với chỉ 5 mẫu, khả năng kết quả thống kê không thật sự có ý nghĩa là đều nên cân nhắc, dù vậy kết quả đúng 4/5 cũng là một con số cần thận trọng, nhất là trong bối cảnh chưa tích cực trong ngắn hạn như hiện nay.
Dù nhìn nhận thị trường sẽ còn uể oải trong giai đoạn tháng 8, chúng tôi đánh giá thị trường sẽ vẫn sáng sủa trong khung thời gian lớn hơn, tính đến cuối năm 2016. Thậm chí, chúng tôi cho rằng sự sợ hãi về khả năng thị trường trong tháng 8/2016 sẽ có pha rơi tự do như những gì đã từng xảy ra trong các pha giảm của năm 2014 và 2015 là không có cơ sở và khó có thể xảy ra. Lý do quan trọng nhất đến từ khả năng kích cầu mạnh hơn giai đoạn nửa cuối năm 2016. Qua đó, ước tính tăng trưởng GDP quý III/2016 sẽ tăng 7,03% (so với 6,87% trong quý III/2015) và 7,58% trong quý IV/2016 (so với 7,01% trong quý IV/2015).
