Khoảng cách giữa mong muốn đổi mới và thực tiễn
UBCK cho biết, ngành rất muốn xây dựng thế hệ Luật Chứng khoán mới với nhiều cải cách sâu rộng, nhưng việc này chưa thể thực hiện được trên nền thị trường hiện nay. Theo đó, hướng khả thi khi sửa Luật Chứng khoán là sửa đổi ở mức độ “vẫn trong giai đoạn quá độ”, vì luật phải phù hợp với thực tiễn. UBCK dự báo, khoảng 5 năm nữa mới có thể hình thành Luật Chứng khoán thế hệ thứ hai.
Vì sao phải vừa sửa, vừa lựa? Lãnh đạo UBCK cho biết, lý do chính là hiểu biết của doanh nghiệp, của công chúng đầu tư và tính tuân thủ của thị trường hiện còn nhiều hạn chế, thực tiễn và bối cảnh hoạt động của thị trường chưa hoàn toàn theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế…
Bản thân UBCK, trong công tác giữ gìn trật tự thị trường, đã tổ chức hơn 400 đoàn thanh tra, kiểm tra từ năm 2007 đến tháng 11/2016, theo đó, đã ban hành hơn 1.300 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trên TTCK, nhưng lịch sử hoạt động còn non trẻ của thị trường, khiến ý thức tuân thủ luật pháp chưa thực sự thấm vào nhiều chủ thể.
Ngay cả với doanh nghiệp niêm yết, như trường hợp CTCP Dầu thực vật Sài Gòn (SGO), trong bản giải trình lý do công bố thông tin không chính xác mới đây đã nêu lý do... chưa hiểu rõ Luật Chứng khoán. Dù UBCK đã phạt doanh nghiệp này hàng trăm triệu đồng, nhưng để doanh nghiệp hiểu luật và tuân thủ pháp luật vẫn cần có thêm thời gian.
Ngoài vi phạm hành chính, với nhiều vụ việc phức tạp, có dấu hiệu vi phạm hình sự, UBCK đã phối hợp với cơ quan điều tra của Bộ Công an, Công an các tỉnh, thành phố cung cấp hồ sơ, tài liệu, trao đổi thông tin phục vụ điều tra, xác minh các vụ việc vi phạm pháp luật về thao túng, nội gián, lừa đảo, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản… cũng như phối hợp xác minh và xử lý kịp thời các tin đồn ảnh hưởng đến thị trường.
Sẽ tham vấn chuyên gia quốc tế khi đề án sửa Luật được chấp thuận
UBCK cho biết, những hạn chế trên cản trở ý tưởng cải cách luật, đặc biệt là cách quy định về công bố thông tin, về phát hành, về triển khai các sản phẩm, dịch vụ mới... Chỉ khi thị trường có tính tuân thủ cao, trên nền tảng hiểu biết tương đối tốt về chứng khoán và thị trường chứng khoán, việc đề xuất các quy định mang tính đột phá (chẳng hạn, phát hành chứng khoán dựa trên công bố thông tin đầy đủ, thay vì phải đáp ứng các điều kiện như hiện tại) mới có tính khả thi.
Liên quan đến ý kiến thời gian triển khai đánh giá tổng kết, xây dựng phương án sửa Luật diễn ra ngắn, chưa có sự tham gia của các chuyên gia pháp lý trong và ngoài nước trong quá trình soạn thảo…, UBCK cho biết, việc sửa Luật đã được khởi động từ năm trước và mục tiêu ban đầu là sẽ hoàn thiện vào cuối năm nay. Tuy nhiên, do quy trình xây dựng Luật theo quy định của pháp luật thay đổi theo hướng chặt chẽ hơn, nên thời gian phải kéo dài hơn.
Theo lộ trình, hồ sơ sửa Luật sẽ công khai lấy ý kiến các thành viên thị trường trước khi trình Chính phủ. Hồ sơ này sẽ thể hiện các nội dung cô đọng nhất. Sau khi Chính phủ chấp thuận và được đưa vào chương trình xây dựng Luật của Quốc hội, Cơ quan soạn thảo sẽ tiến hành mời chuyên gia quốc tế chia sẻ tri thức để nâng cao chất lượng sửa Luật. Dự kiến Luật Chứng khoán (sửa đổi) sẽ được xem xét vào quý IV/2018.
