Nới điều kiện cho vay margin
Điểm nới đầu tiên trong dự thảo Quy chế về giao dịch ký quỹ thay thế được nhiều công ty chứng khoán (CTCK) kỳ vọng sẽ giúp dòng tiền chảy vào thị trường chứng khoán mạnh hơn, đó là điều kiện về thời gian niêm yết tối thiểu của một cổ phiếu được giao dịch ký quỹ.
Theo đó, thay vì có thời gian niêm yết tối thiểu 6 tháng như quy định hiện hành, tại dự thảo, UBCK đề xuất rút ngắn xuống còn từ 3 tháng trở lên tính từ ngày giao dịch đầu tiên đến thời điểm xem xét lựa chọn để được giao dịch ký quỹ. Điều này có nghĩa là số lượng chứng khoán mà CTCK được phép cho vay margin sẽ rộng hơn.
Một điểm mới nữa trong Dự thảo là thời điểm xác định tỷ lệ ký quỹ duy trì của tài khoản giao dịch ký quỹ. Cụ thể, CTCK thỏa thuận với khách hàng trên cơ sở đảm bảo vào cuối ngày giao dịch, CTCK phải xác định tỷ lệ ký quỹ duy trì của từng tài khoản giao dịch ký quỹ. Trường hợp không có thỏa thuận, thời điểm xác định tỷ lệ ký quỹ duy trì của tài khoản giao dịch ký quỹ là cuối mỗi ngày giao dịch.
Tuy nhiên, ban soạn thảo cũng đề xuất một số giải pháp mới nhằm giảm thiểu rủi ro phát sinh trong cho vay giao dịch ký quỹ của các CTCK. Theo đó, các chứng khoán không được giao dịch ký quỹ gồm: chứng khoán của tổ chức phát hành có báo cáo tài chính năm được kiểm toán hoặc báo cáo tài chính bán niên được soát xét có ý kiến không phải là ý kiến chấp nhận toàn phần của tổ chức kiểm toán; tổ chức niêm yết chậm công bố thông tin báo cáo tài chính năm đã kiểm toán, báo cáo tài chính bán niên đã soát xét quá 5 ngày làm việc kể từ ngày hết hạn công bố thông tin hoặc hết hạn thời hạn gia hạn công bố thông tin theo quy định...
Liên quan đến quy định về hạn chế giao dịch ký quỹ, theo quy định hiện hành, CTCK không được cho khách hàng vay tiền để thực hiện giao dịch ký quỹ đối với cổ phiếu do chính CTCK bảo lãnh phát hành. Tại dự thảo Quy chế giao dịch ký quỹ mới, quy định này được điều chỉnh theo hướng thoáng hơn cho CTCK, khi chỉ hạn chế đối với trường hợp CTCK bảo lãnh phát hành theo hình thức cam kết chắc chắn…
Siết trách nhiệm của CTCK
Cùng với tạo thuận lợi hơn cho CTCK mở rộng cho vay margin, trong lần sửa đổi quy chế giao dịch ký quỹ lần này, UBCK đề xuất nhiều giải pháp nhằm siết chặt hơn trách nhiệm của các CTCK.
Theo đó, CTCK phải tìm hiểu, cập nhật thông tin về khách hàng mở tài khoản giao dịch ký quỹ để xác định khách hàng là người nội bộ và là người có liên quan đến người nội bộ nhằm đảm bảo tuân thủ quy định có liên quan về công bố thông tin. Trường hợp khách hàng không cung cấp thông tin theo yêu cầu, CTCK được miễn trừ trách nhiệm liên quan đến quy định này.
CTCK cũng phải xây dựng hệ thống, phần mềm giao dịch để quản lý tài khoản giao dịch ký quỹ. Trừ trường hợp được khách hàng đồng ý và tuân thủ quy định pháp luật có liên quan, CTCK không được sử dụng chứng khoán trên tài khoản ký quỹ của khách hàng để làm tài sản thế chấp cho bất kỳ quan hệ nào ngoài quan hệ là tài sản thế chấp cho giao dịch ký quỹ giữa CTCK và khách hàng.
Một điểm mới nữa là CTCK chỉ được phép thực hiện các giao dịch liên quan đến chứng khoán thế chấp theo chỉ định của khách hàng, ngoại trừ trường hợp phải bán chứng khoán thế chấp để thu hồi nợ vay. CTCK có nghĩa vụ công khai thông tin về các điều kiện cung cấp dịch vụ giao dịch ký quỹ, bao gồm danh sách chứng khoán được thực hiện giao dịch ký quỹ, yêu cầu về tỷ lệ ký quỹ, lãi suất vay, thời hạn vay, phương thức thực hiện lệnh gọi ký quỹ bổ sung. Các thông tin này phải được niêm yết tại trụ sở chính, các địa điểm kinh doanh hợp pháp khác của CTCK, trang thông tin điện tử của công ty…
Thay vì không rõ số lần công bố danh sách chứng khoán không đủ điều kiện giao dịch ký quỹ như quy định hiện hành, dự thảo đề xuất: Sở GDCK có trách nhiệm công bố danh sách chứng khoán không đủ điều kiện giao dịch ký quỹ, số lần công bố tối thiểu 2 lần/năm. Thời gian công bố do Sở GDCK quyết định.
