Ông có đánh giá gì về những bước tiến pháp lý nhằm thúc đẩy TTCK, doanh nghiệp niêm yết ngày càng minh bạch hơn trong những năm gần đây?
Hoàn thiện khung pháp lý là một trong những nhiệm vụ cơ bản, trọng tâm của UBCK nhằm thúc đẩy công tác tái cấu trúc, nâng cao tính công khai, minh bạch và tăng cường quản trị công ty của các doanh nghiệp (DN), giúp TTCK không ngừng phát triển, từng bước trở thành kênh dẫn vốn quan trọng cho nền kinh tế.
Một trong những bước tiến pháp lý lớn là Nghị định 60/2015 đã thể chế hóa và đẩy nhanh công tác đăng ký giao dịch, niêm yết của các DN cổ phần hóa và công ty đại chúng trên TTCK. Việc gắn công tác cổ phần hoá với đăng ký giao dịch đã đưa TTCK Việt Nam tiếp cận với thông lệ quốc tế. Tiếp đến, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 155/2015, thay thế Thông tư 52/2012 hướng dẫn công bố thông tin trên TTCK, với việc mở rộng đối tượng, lĩnh vực phải công bố thông tin, khuyến khích công ty đại chúng thực hiện công bố thông tin bằng tiếng Anh…
Một trong những điểm mới tại Thông tư 155 là bổ sung yêu cầu công ty đại chúng phải công bố thông tin liên quan đến phát triển bền vững, đề cao trách nhiệm của DN đối với môi trường và xã hội, gắn với sự phát triển chung của toàn xã hội, tôn trọng việc khai thác lâu dài các nguồn lực.
UBCK đang xây dựng Dự thảo Nghị định về quản trị công ty áp dụng cho các công ty đại chúng, trong đó bổ sung một số nội dung mới. Bước đi này cùng với bước tiến pháp lý mang tính đột phá trong những năm qua sẽ giúp nâng cao chất lượng quản trị công ty, minh bạch hóa hoạt động của DN, góp phần phát triển bền vững TTCK.
TS. Vũ Bằng
Những đổi mới về pháp lý đó, theo ông, đã và sẽ có tác động làm thay đổi nhận thức cũng như tính tuân thủ của DN trong nâng cao minh bạch ra sao?
Việc ban hành các văn bản pháp luật trên TTCK với những cải cách đột phá đã tạo lập được khuôn khổ pháp lý đồng bộ, thống nhất, phù hợp với thông lệ quốc tế, đã và sẽ có tác động tích cực tới TTCK, thúc đẩy công ty đại chúng nâng cao ý thức, cải thiện tình hình quản trị công ty, minh bạch thông tin. Việc công bố thông tin bằng tiếng Anh được nhiều công ty niêm yết dần thực hiện.
Cùng với đó, nhiều DN đã quan tâm lập báo cáo phát triển bền vững, nhằm đánh giá những thông tin về hiệu quả hoạt động của DN ở các khía cạnh môi trường và xã hội, bên cạnh các thông tin về hiệu quả hoạt động tài chính và quản trị. Điều này không chỉ giúp các DN củng cố, tăng cường mối hợp tác với các bên liên quan, với nhà đầu tư và cộng đồng, mà còn giúp các DN quản lý rủi ro kinh doanh hiệu quả, thích nghi trong môi trường đang thay đổi và tăng sức cạnh tranh trong tương lai.
Theo ông, đâu là những hạn chế của DN đại chúng trong tuân thủ các nghĩa vụ minh bạch thông tin?
Thực tế hoạt động của TTCK cho thấy, một số quy định về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng hiện cần được nâng cấp, sửa đổi cho phù hợp với Luật DN 2014 và thông lệ quốc tế. Công tác cổ phần hóa DN nhà nước gắn với niêm yết trên TTCK diễn ra còn chậm, tỷ lệ chào bán ra bên ngoài còn chưa cao, nên chưa dẫn đến thay đổi về chất trong các DN sau cổ phần hóa. Vấn đề quản trị trong các DN này chưa thực sự được cải thiện. Tình trạng vi phạm quy định về quản trị công ty, về công bố thông tin trên TTCK của một bộ phận DN niêm yết, đặc biệt là DN đăng ký giao dịch, công ty đại chúng vẫn diễn ra. Việc công bố thông tin bằng tiếng Anh còn hạn chế, nên gây khó khăn cho nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thông tin, cũng như nâng hạng TTCK.
Hạn chế trên có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan khác như: quy định pháp luật về quản trị công ty, về công bố thông tin chưa hoàn chỉnh; một số quy định còn mới, cần có thời gian triển khai vào thực tế; ý thức tuân thủ các quy định của một số tổ chức, cá nhân tham gia thị trường còn chưa đầy đủ; chế tài xử phạt chưa đủ mạnh…
UBCK có hướng khắc phục những hạn chế trên ra sao, thưa ông?
Về phía cơ quan quản lý, chúng tôi tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về quản trị công ty, tập trung hoàn thiện Dự thảo Nghị định quy định về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng, trình lên cấp có thẩm quyền ban hành trong thời gian tới. Bên cạnh việc hỗ trợ, đưa ra các khuyến nghị, hướng dẫn cụ thể cho DN áp dụng các quy định sao cho khả thi, phù hợp với khả năng của DN và trình độ phát triển của thị trường trong từng giai đoạn, bản thân cơ quan quản lý cũng phải nâng cao năng lực quản lý.
Việc tăng cường công tác giám sát và phối hợp giám sát giữa UBCK và Sở GDCK, Trung tâm Lưu ký, tăng cường trao đổi thông tin giữa UBCK và các cơ quan chức năng cũng có vai trò quan trọng. UBCK khẳng định, luôn quan tâm, coi trọng việc cải thiện và nâng cao chất lượng quản trị công ty, đặc biệt là minh bạch và công bố thông tin tại các DN niêm yết nói riêng, DN đại chúng nói chung.
Đối với các công ty đại chúng, cần không ngừng nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, nhận thức đầy đủ về vai trò và nguyên tắc quản trị công ty, về công bố thông tin để nâng cao tính minh bạch của thị trường và cũng là chìa khóa cho sự phát triển bền vững của DN.
Việc Sở GDCK TP. HCM (HOSE), Báo Đầu tư Chứng khoán phối hợp với Sở GDCK Hà Nội (HNX), Dragon Capital tổ chức bình chọn và trao giải báo cáo thường niên hàng năm, có tác động như thế nào đến mục tiêu xây dựng TTCK lành mạnh, theo ông?
Công khai, minh bạch thông tin là một trong những tiêu chí hàng đầu của TTCK. Để thực hiện được điều này, không chỉ có nỗ lực của cơ quan quản lý, mà cần sự hợp sức của các DN, thành viên thị trường và các đơn vị truyền thông. Tôi đánh giá cao việc HOSE phối hợp với HNX, Dragon Capital, Báo Đầu tư Chứng khoán tổ chức bình chọn và trao giải báo cáo thường niên định kỳ hàng năm. Đây là hoạt động rất thiết thực, nhằm đưa ra các ý kiến đánh giá mang tính độc lập của các chuyên gia, tổ chức ngoài cơ quan nhà nước, mang tính khách quan hơn trên các lĩnh vực hoạt động, cũng như trong nâng cao chất lượng báo cáo thường niên. Đây cũng là cơ hội để các DN khẳng định uy tín, thương hiệu, đồng thời là nơi học tập, trao đổi kinh nghiệm, tăng cường tính công khai, minh bạch trên TTCK.
Cuộc bình chọn báo cáo thường niên giúp các DN ý thức hơn trong việc tuân thủ pháp luật về công bố thông tin, quản trị công ty, góp phần lan tỏa sự minh bạch tới toàn thị trường.
Để tiếp tục nâng cao tính minh bạch trên TTCK nói chung, các công ty niêm yết và đại chúng nói riêng, đâu là những giải pháp lớn mà UBCK đang và sẽ triển khai, thưa ông?
Để tăng cường tính công khai, minh bạch trên TTCK, UBCK sẽ triển khai một số nội dung trọng tâm sau:
Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, tập trung xây dựng Dự thảo Nghị định quy định về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng, tạo hành lang pháp lý cao hơn, nâng cao chất lượng quản trị công ty theo chuẩn quốc tế, cũng như cập nhật các quy định mới về quản trị công ty tại Luật DN 2014; chuẩn bị các điều kiện để xây dựng Luật Chứng khoán thế hệ mới; bổ sung một số chế tài đối với các hành vi vi phạm quy định về công bố thông tin, quản trị công ty vào Dự thảo sửa đổi Nghị định 108/2013/NĐ-CP.
Thứ hai, tiếp tục gắn cổ phần hóa DN nhà nước với niêm yết, đăng ký giao dịch trên TTCK. Trong phần việc này, Nhà nước cần xác định rõ vấn đề tỷ lệ nắm giữ tại DN sau cổ phần hóa để thúc đẩy quản trị công ty, hiệu quả hoạt động của DN.
Thứ ba, tăng cường thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm nhằm nâng cao tính kỷ luật và lòng tin của thị trường.
Thứ tư, tăng cường công tác thông tin tuyên truyền để nâng cao nhận thức, trước hết là cho lãnh đạo DN về tuân thủ yêu cầu minh bạch công bố thông tin, về vai trò và các nguyên tắc quản trị, làm cơ sở cho quá trình thực hành quản trị, tuân thủ, áp dụng quản trị công ty theo thông lệ tốt nhất, cải thiện quan hệ nhà đầu tư... Đồng thời đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng đối với các cấp lãnh đạo DN về công bố thông tin, về quản trị công ty, giúp họ nhận thức đầy đủ và tự nguyện hướng DN áp dụng theo những nguyên tắc quản trị tốt nhất.
Thứ năm, đẩy mạnh ứng dụng có hiệu quả công nghệ thông tin trong thực hiện báo cáo và công bố thông tin qua Hệ thống công bố thông tin điện tử của công ty đại chúng (IDS), đảm bảo việc công bố thông tin nhanh chóng, chính xác và kịp thời.
Thứ sáu, tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế nhằm nâng cao chất lượng quản trị công ty. Khuyến khích các DN tham gia các cuộc bình chọn, đánh giá sự minh bạch do các tổ chức có chuyên môn thực hiện.
