Minh bạch hóa thị trường địa ốc, những bước đi đầu tiên

Tuy nhiên, đây chỉ là những bước đi đầu tiên và để thị trường hấp dẫn hơn nữa trong mắt nhà đầu tư, còn rất nhiều việc phải làm.

Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam đã có những tiến bộ trong công khai thông tin đất đai. Trong 3 năm trở lại đây, minh bạch hóa thông tin dự án được ghi nhận rõ trong phân khúc nhà ở. Nhiều chính sách, quy định về việc công khai minh bạch thông tin đã được ban hành. Việc công bố danh sách các dự án được phép bán nhà hình thành trong tương lai theo Nghị định 76/NĐ-CP, hay gần đây là công bố danh sách các dự án thế chấp ngân hàng được xem như động thái nhằm minh bạch hóa thị trường này.

Dù vậy, theo đánh giá của các chuyên gia, tiến trình minh bạch hóa vẫn chưa thực sự hiệu quả do thiếu đồng bộ, nhất quán và chưa triệt để trong quá trình thực hiện cũng như giám sát. Từ phía chủ đầu tư, việc công khai thông tin dự án đã phần nào được thực hiện một cách chủ động hơn, nhưng số dự án thực hiện điều này thời gian qua còn nhỏ. Trong khi đó, cơ quan quản lý chưa có những quy định cụ thể và chặt chẽ trong việc đảm bảo độ chính xác của các thông tin mà chủ đầu tư cung cấp, khiến khách hàng vẫn còn nhiều nghi ngờ.

Bên cạnh đó, ngoài những thông tin như giấy phép đầu tư, giấy phép quy hoạch, giấy phép xây dựng, có nhiều thông tin liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người mua nhà còn bị ngó lơ, chẳng hạn việc dự án có thế chấp ở ngân hàng hay không, hay tình trạng nhập nhèm trong việc hoàn thiện tiện ích cơ bản, chất lượng công trình, hệ thống phòng cháy chữa cháy… Do đó, khi Sở Tài nguyên - Môi trường TP. HCM và Hà Nội công bố danh sách hơn 100 dự án thế chấp ngân hàng, trong đó có nhiều dự án của các tên tuổi lớn, hay Hà Nội công bố danh sách 38 dự án chưa nghiệm thu hệ thống phòng cháy chữa cháy, đã khiến nhiều khách hàng hoang mang.

Ngoài ra, cũng phải kể đến thông tin, số liệu về thị trường như cung cầu, số lượng giao dịch, số lượng hàng tồn kho… lệch nhau giữa các công ty nghiên cứu thị trường, cơ quan quản lý, cũng khiến nhà đầu tư cũng gặp lúng túng trong việc lập kế hoạch và quyết định.

Theo đánh giá của bà Trang Lê, Trưởng Bộ phận Nghiên cứu và Tư vấn phát triển, Jones Lang Lasalle (JLL) Việt Nam, tình trạng khó tiếp cận các thông tin về quy hoạch và thiếu cơ sở dữ liệu về thị trường là một rào cản lớn cho việc xác định giá trị của bất động sản.

Bản thân người mua nhà hay các nhà đầu tư không phải lúc nào cũng có đầy đủ thông tin và am hiểu tính năng, cấu trúc của bất động sản, điều này dẫn đến các quyết định thiếu thông tin, không phản ánh đúng giá trị thực của bất động sản.

Đối với các nhà đầu tư nước ngoài, điều này còn có ảnh hưởng nhiều hơn, bởi một khi gia tăng lượng vốn đầu tư đổ vào thị trường bất động sản càng nhiều, thì việc am hiểu nhiều thị trường khác nhau trở nên cực kỳ quan trọng. Nhu cầu của thị trường vốn rất đa dạng, tuy nhiên, cần thiết hơn cả vẫn độ chính xác và kịp thời của thông tin và đó là lý do tại sao chỉ số tính minh bạch rất quan trọng đối với tất cả các nhà đầu tư bất động sản.

Trong khi đó, theo báo cáo GRETI 2016 của JLL, Việt Nam đang xếp thứ hạng khá thấp về tính minh bạch trong thị trường bất động sản (xếp hạng 68 trên 109 quốc gia). Nếu thị trường tại Việt Nam không có sự cải thiện mạnh mẽ hơn về mặt minh bạch thông tin, sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới khả năng hút vốn cả từ trong nước và các nhà đầu tư nước ngoài.