Chậm bàn giao vì chờ rà soát quy hoạch
Theo ông Trương Hồng Ngọc, đại diện Công ty Việt Mông, không phải là Công ty không chịu bàn giao. Thực chất, doanh nghiệp rất muốn bàn giao đất về địa phương để tập trung thực hiện kế hoạch sản xuất - kinh doanh theo quy hoạch phù hợp với các chủ trương chính sách của Nhà nước và địa phương nhưng không thể bàn giao do nhiều vướng mắc.
Theo phương án cổ phần hóa được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt vào năm 2006, tổng diện tích sử dụng đất của Nông trường Hữu nghị Việt Nam - Mông Cổ là 1.117 ha, trong đó 29,8 ha được để lại cho CTCP Việt Mông quản lý, sử dụng. Diện tích còn lại, hơn 1.000 ha giao về địa phương.
Nhưng hồ sơ đất đai từ thời Nông trường không đầy đủ, rõ ràng theo quy định, bởi vậy, năm 2007, UBND tỉnh Hà Tây (cũ) đã có văn bản số 3346/UBND-CNXD về việc lập quy hoạch đối với diện tích hơn 1.000 ha nói trên, yêu cầu CTCP Việt Mông tự bỏ vốn đo đạc kiểm tra lại hiện trạng toàn bộ diện tích đất đai Nông trường. Đồng thời, giao CTCP Việt Mông lập quy hoạch chung, đề xuất phương án quy hoạch sử dụng đất trên diện tích này để UBND tỉnh xem xét cho ý kiến.
Theo phương án cổ phần hóa được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt vào năm 2006, tổng diện tích sử dụng đất của Nông trường Hữu nghị Việt Nam - Mông Cổ là 1.117 ha, trong đó 29,8 ha được để lại cho CTCP Việt Mông quản lý, sử dụng. Diện tích còn lại, hơn 1.000 ha giao về địa phương.
Từ chỉ đạo này, Công ty đã phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành đo đạc hiện trạng đất đai thực tế. Kết quả, diện tích đất chỉ có 941 ha, không phải là hơn 1.117 ha như phương án cổ phần hóa do khi cổ phần hóa đã không tiến hành đo đạc thực trạng đất đai mà sử dụng số liệu trên sổ sách.
Đầu năm 2008, CTCP Việt Mông trình báo cáo về quy hoạch chung và phương án sử dụng đất đối với diện tích phải bàn giao về địa phương và đến tháng 7/2008, UBND tỉnh Hà Tây đã có Quyết định giao CTCP Việt Mông làm chủ đầu thực hiện dự án Làng sinh thái chè Việt Mông và triển khai bước lập quy hoạch chi tiết 1/500 theo đúng quy định của Pháp Luật. Ngay sau đó, Công ty đã phối hợp với UBND xã Yên Bài, tổ chức công bố Quyết định số 2024/QĐ-UBND của UBND tỉnh Hà Tây (cũ) và dựng bản đồ quy hoạch tỉ lệ 1/2000 đã được phê duyệt.
Đến tháng 8/2008, khi Công ty đang triển khai lập quy hoạch chi tiết 1/500 thì tỉnh Hà Tây sáp nhập về TP. Hà Nội, Dự án thuộc diện phải tạm dừng để kiểm tra rà soát phục vụ lập quy hoạch chung Thủ đô Hà nội sau khi mở rộng.
Từ đó đến nay, Công ty đã nhiều lần có văn bản gửi UBND TP. Hà Nội và các cơ quan chức năng để được hướng dẫn, giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong việc bàn giao đất cũng như tiếp tục thực hiện Dự án Làng chè sinh thái Việt Mông.
Từ tháng 12/2015, Công ty đã phối hợp với Sở Tài nguyên môi trường thực hiện chủ trương của UBND TP. Hà Nội về việc Đo đạc hiện trạng và cắm mốc ranh giới sử dụng đất cho các nông, lâm trường, trạm trại và đất rừng trên địa bàn Thành phố (trong đó có đất của Nông trường Việt Mông trước đây quản lý) phục vụ việc nhận và bàn giao đất khi đủ điều kiện.
“Hiện, Công ty đang tích cực tham gia tổ công tác do UBND Huyện chủ trì về việc kê khai kiểm đếm đối với toàn bộ phần diện tích trước đây do Nông trường Việt Mông quản lý, đã giao khoán cho các hộ dân và nông trường viên để phục vụ cho công tác bàn giao đất khi có đủ điều kiện. Bên cạnh đó, Công ty cũng điều chỉnh lại nhiệm vụ quy hoạch phân khu của Dự án để trình Sở Quy Hoạch Kiến trúc thành phố Hà Nội thẩm định” - ông Trương Hồng Ngọc cho biết.
Đất giao khoán có được cấp sổ đỏ?
Do quy hoạch chi tiết sử dụng đất bị tạm dừng nên việc quản lý đất đai tại đây rất phức tạp, xảy ra nhiều vi phạm như xây dựng nhà ở, công trình, mua bán trao tay… và dẫn đến khiếu kiện của một số hộ dân nhận giao khoán đòi CTCP Việt Mông bàn giao đất về địa phương để người dân có điều kiện xin cấp sổ đỏ.
Có thể tìm thấy nhiều thông tin trên mạng rao bán đất nông trường. Chẳng hạn, một rao bán nêu rõ đây là đất 50 năm của Nông trường Hữu nghị Việt Nam - Mông Cổ với diện tích đất theo giấy tờ 3.384m2, trong đó đất chè là 1.500m2; đất vườn là 584m2 và đất làm nhà 300m2.
Trước hiện trạng quản lý đất đai bị buông lỏng, xảy ra nhiều vi phạm như mua bán, chuyển nhượng, san lấp, xây dựng trái phép…, cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đã tiến hành thanh tra. Kết luận thanh tra của Bộ Tài nguyên môi trường cho thấy, trong giai đoạn Nông Việt Mông tồn tại, có 1.040 hợp đồng giao khoán đất trồng cây lâu năm và cây hàng năm cho các hộ dân với tổng diện tích 361 ha, thời hạn giao khoán 50 năm.
"Về pháp lý, cần xem xét tính hợp pháp của hợp đồng giao khoán. Nếu nội dung các hợp đồng giao khoán có vi phạm về thẩm quyền giao đất, mục đích sử dụng và các quy định khác về việc giao khoán đất nông nghiệp thì rất có khả năng vô hiệu và theo nguyên tắc xử lý hợp đồng vô hiệu thì hai bên phải giao trả nhau những gì đã nhận"
Việc giao khoán có nhiều vi phạm như ngoài đất nông nghiệp, Nông trường còn giao cho mỗi hộ 300m2 đất ở; đất trồng cây hàng năm được giao với thời hạn 50 năm (theo quy định thời hạn giao tối đa 20 năm); giao đất nông nghiệp để các hộ dân xây dựng ki ốt bán hàng, giao đất cho các tổ chức để xây dựng nhà nghỉ… Thậm chí, có đến hơn một nửa số hợp đồng giao khoán được ký sau khi đã có quyết định về chủ trương cổ phần hóa Nông trường Việt Mông của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn nhằm hợp thức hóa giao khoán.
Theo Luật sư Vũ Ngọc Chi (Đoàn Luật sư Hà Nội), hiện trạng sử dụng đất tại nhiều nông trường rất phức tạp. Nếu để xem xét nguyện vọng được cấp sổ đỏ của các hộ dân tại Nông trường Việt Mông thì phải cân nhắc nhiều khía cạnh.
“Về pháp lý, cần xem xét tính hợp pháp của hợp đồng giao khoán. Nếu nội dung các hợp đồng giao khoán có vi phạm về thẩm quyền giao đất, mục đích sử dụng và các quy định khác về việc giao khoán đất nông nghiệp thì rất có khả năng vô hiệu và theo nguyên tắc xử lý hợp đồng vô hiệu thì hai bên phải giao trả nhau những gì đã nhận”, Luật sư Vũ Ngọc Chi nói.
Đây là các hợp đồng giao khoán đất, bản chất đó là hợp đồng thuê đất. Nếu đã là thuê thì khi hết thời hạn hợp đồng, các hộ dân phải giao trả tài sản cho bên cho thuê. Nếu muốn được cấp sổ đỏ thì về nguyên tắc, các hộ dân phải mua lại tài sản - đất đai từ bên có đất.
Giao dịch chuyển nhượng đất đai này sẽ có nhiều quy định phức tạp hơn giao dịch mua bán thông thường bởi sau khi bàn giao về địa phương, đây là đất công và địa phương lập quy hoạch sử dụng đất. Căn cứ vào quy hoạch mới xem xét loại đất gì, có được mua bán hay không.
